Đại biểu Quốc hội: Nhiều sàn thương mại điện tử nước ngoài thu phí rất cao

Chiều 13-11, tại hội trường Quốc hội, góp ý dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT), các đại biểu Quốc hội cho rằng cần quy định lộ trình xác thực danh tính người bán phù hợp với thực tiễn, đồng thời có chính sách ưu tiên phát triển sàn TMĐT Việt Nam, bảo đảm an ninh dữ liệu và chủ quyền số quốc gia.

Xác thực danh tính người bán cần có lộ trình hợp lý

Đại biểu Trần Chí Cường (TP. Đà Nẵng) cho biết, ông đánh giá cao nỗ lực tiếp thu, chỉnh lý của cơ quan soạn thảo đối với dự thảo Luật TMĐT. Tuy nhiên, qua nghiên cứu bản dự thảo mới nhất, ông thấy rằng vẫn còn một số vấn đề thực tiễn cần tiếp tục được hoàn thiện.

Đại biểu Trần Chí Cường (TP. Đà Nẵng) cho rằng việc xác thực đồng loạt có thể khiến nhiều hộ kinh doanh nhỏ rời bỏ nền tảng, gây khó khăn cho công tác quản lý thuế và an toàn giao dịch. Ảnh: QH

Theo đại biểu, dự thảo hiện giữ nguyên quy định tại khoản 2 Điều 16, yêu cầu mọi người bán phải xác thực danh tính điện tử ngay từ khi tạo tài khoản. Tuy nhiên, thực tế cho thấy số lượng website và ứng dụng TMĐT tăng rất nhanh — từ 3.470 nền tảng năm 2014 lên 53.949 nền tảng năm 2024, tức tăng hơn 15 lần.

“Hiện các nền tảng vẫn chưa kiểm soát được một người bán đang hoạt động đồng thời trên bao nhiêu sàn, cho thấy số lượng người bán rất lớn và đa dạng. Nếu yêu cầu xác thực đồng loạt, hệ thống sẽ quá tải, đặc biệt với hộ siêu nhỏ, người bán hàng thời vụ”, ông Cường nói.

Ông cho rằng việc xác thực đồng loạt có thể khiến nhiều hộ kinh doanh nhỏ rời bỏ nền tảng, gây khó khăn cho công tác quản lý thuế và an toàn giao dịch.

Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung quy định thực hiện xác thực danh tính người bán theo lộ trình, dựa trên ngưỡng doanh thu, ngưỡng thuế hoặc mức độ rủi ro giao dịch.

Cụ thể, ông đề xuất bổ sung vào khoản 2 Điều 16 theo hướng: “Việc xác thực danh tính người bán được thực hiện theo lộ trình, dựa trên ngưỡng doanh thu, ngưỡng thuế hoặc mức độ rủi ro giao dịch. Chính phủ quy định tiêu chí phân loại người bán và biện pháp xác thực tương ứng”.

Sàn TMĐT nước ngoài thu phí cao, làm tăng giá bán lẻ

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) cũng nhấn mạnh, Luật TMĐT là một đạo luật “hết sức quan trọng”, bởi TMĐT ngày nay không chỉ điều chỉnh hoạt động mua bán qua mạng, mà còn là hạ tầng của nền kinh tế số quốc gia.

Theo bà Mai, hiện hơn 90% thị trường TMĐT Việt Nam thuộc về các sàn có vốn nước ngoài. Điều này đồng nghĩa phần lớn dòng tiền, dữ liệu và lợi nhuận chảy ra ngoài lãnh thổ, trong khi doanh nghiệp trong nước dù có năng lực nhưng khó cạnh tranh do thiếu cơ chế hỗ trợ.

Đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai (Hưng Yên) cho biết, hiện nay, nhiều sàn thương mại điện tử nước ngoài đang thu phí cao, từ 15–30%, làm tăng giá bán lẻ và giảm lợi nhuận của doanh nghiệp trong nước. Ảnh: QH

Bà đề nghị luật cần có chính sách khuyến khích, ưu tiên và bảo vệ các sàn TMĐT Việt Nam, coi đây là hạ tầng kinh tế số quan trọng của quốc gia, tương tự như lĩnh vực viễn thông hay ngân hàng.

“Chỉ khi đó, chúng ta mới hình thành được nền thương mại số độc lập, tự chủ của Việt Nam,” bà nhấn mạnh.

Ngoài nội dung trên, đại biểu Thanh Mai cũng cho rằng cần có giải pháp giảm phí sàn để giảm giá hàng hóa, giúp cả người bán và người mua đều được lợi.

Bà cho biết, hiện nay, nhiều sàn TMĐT nước ngoài đang thu phí cao, từ 15–30%, làm tăng giá bán lẻ và giảm lợi nhuận của doanh nghiệp trong nước. Trong khi đó, một số doanh nghiệp Việt Nam đã triển khai mô hình sàn không thu phí nhà bán, giúp hàng hóa rẻ hơn, cạnh tranh hơn và người tiêu dùng được hưởng lợi trực tiếp.

Đại biểu kiến nghị luật cần có các quy định khuyến khích các mô hình sàn này, mô hình chia sẻ lợi ích với người tiêu dùng, qua đó biến TMĐT thành công cụ thúc đẩy tiêu dùng nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và nông sản Việt Nam.

NHÓM PHÓNG VIÊN