Đại biểu nói kỳ thi lớp 10 là 'sự kinh hoàng' của hàng triệu học sinh

Đại biểu Nguyễn Công Long tranh luận về việc phân luồng và hướng nghiệp học sinh. Ảnh: Quochoi.vn

Sáng 20/6, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn dành hai tiếng trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, trước khi lãnh đạo Chính phủ đăng đàn.

Phân luồng chia tỷ lệ 40-60 là cứng nhắc, thiếu căn cứ

Tham gia tranh luận về việc nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) nhắc lại việc bộ trưởng nói chương trình học phổ thông hiện nay nhẹ so với thế giới, nhưng ông cho rằng cần xem xét lại nhiều chính sách trong giáo dục, ví dụ phân luồng học sinh.

“Hiện nay, phân luồng đặt mục tiêu 40% học sinh tốt nghiệp THCS đi học nghề. Chính vì tỷ lệ này mà việc đảm bảo cho mơ ước lên THPT của nhiều học sinh gặp khó vì không đảm bảo đủ trường lớp do chính sách phân luồng”, ông Long nói.

Trong kỷ nguyên số, với yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, ông Long nhấn mạnh không thể có nguồn nhân lực chất lượng cao dựa trên nền tảng học sinh có mặt bằng học vấn THCS.

“Chính sách phân luồng hiện nay không hiệu quả. Bao nhiêu năm nay, học sinh, phụ huynh mong con học hết cấp 3. Vì vậy, chúng ta phải lấy nền tảng THPT để phân luồng. Tôi cũng mong muốn chấm dứt sự kinh hoàng của hàng triệu học sinh và phụ huynh mỗi dịp hè, đó là kỳ thi vào THPT”, ông Long nói.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thừa nhận việc phân luồng chia tỷ lệ 40-60 (trong đó 40% học sinh sau THCS đi học nghề, 60% học THPT) là cách phân chia cứng nhắc, thiếu căn cứ về cả cơ sở lý luận và thực tiễn.

Quy định này được nêu trong Quyết định 522 do Bộ GD&ĐT tham mưu ban hành. Ông Sơn cho biết thời điểm này cần văn bản thay thế quyết định trên.

Hiện tại, Bộ GD&ĐT đang biên soạn, đề xuất nghị định thay thế theo hướng việc hướng nghiệp phải thực chất, tự nguyện để đảm bảo học sinh có nguyện vọng đều được học THPT. Hiện tại, nhiều nước đã định hướng phổ cập THPT chứ không còn lấy THCS làm chuẩn.

“Bộ đang đề xuất sửa 3 luật gồm Luật Giáo dục, Luật Giáo dục nghề nghiệp và Luật Giáo dục Đại học, trong đó có nội dung rất quan trọng là tạo ra hệ thống liên thông giữa giáo dục phổ thông, dạy nghề và đại học theo hướng đồng bộ, nhịp nhàng; để sự phân luồng từ bên trong theo hướng tự nguyện, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới”, bộ trưởng cho biết.

Dạy học 2 buổi/ngày là việc cần làm, nên làm

Cũng trong buổi chất vấn, quan tâm tới ngành giáo dục, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) nêu việc dạy 2 buổi/ngày có ý nghĩa rất quan trọng.

Ông đề nghị bộ trưởng cho biết định hướng của ngành trong việc tổ chức buổi học thứ hai tại các trường để thực hiện tốt nhiệm vụ này, đặc biệt đặt trong bối cảnh cơ sở vật chất, môi trường giáo dục, sắp xếp bộ máy...

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên). Ảnh: Quochoi.vn.

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh việc tổ chức buổi học thứ 2 trong tường là mục tiêu quan trọng. Tại thời điểm này, việc dạy 2 buổi/ngày đã được thực hiện khá phổ biến. Các trường tiểu học đủ điều kiện dạy 2 buổi/ngày đạt 99%.

Nhưng ở bậc THCS và THPT, điều kiện tổ chức dạy 2 buổi/ngày còn nhiều khó khăn. Theo ông Sơn, nhiều trường học ở đô thị lớn có diện tích, không gian chật chội, cơ sở vật chất còn yếu, thiếu thì rất khó để triển khai.

Tuy nhiên, thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, Thủ tướng, ông Sơn cho biết từ năm học tới (tháng 9/2025) các thành phố, trường học tập trung tối đa điều kiện, dựa trên thực tế điều kiện địa phương để tổ chức buổi học thứ 2, và không thu tiền.

Buổi học này sẽ dạy các môn phát triển toàn diện cho học sinh, rèn luyện thể chất, âm nhạc, mỹ thuật, tăng cường năng lực ngoại ngữ, kỹ năng sống, tự học, làm việc nhóm...

Bộ trưởng nhận định nhiều khó khăn khi tổ chức buổi học thứ 2, nhưng đây là việc cần làm, nên làm. Hiện tại, phía bộ đang chuẩn bị chương trình, hướng dẫn, trong khi các địa phương chủ động tổ chức theo tình hình thực tế của các trường.

"Từng bước, chúng ta sẽ tổ chức tốt việc này. Khi tổ chức tốt, mục tiêu phát triển toàn diện học sinh sẽ là bước cải thiện quan trọng", ông Sơn nói.

Trước đó, hồi tháng 5/2025, Tổng Bí thư thống nhất chủ trương các trường tiểu học, THCS dạy học 2 buổi mỗi ngày, tùy theo điều kiện từng địa phương về cơ sở vật chất, tài chính và giáo viên.

Chủ trương này cần có lộ trình thực hiện từng bước, trong đó Nhà nước đầu tư chính và khuyến khích xã hội hóa. Nhà trường không được thu phí dạy 2 buổi mỗi ngày, đồng thời tăng cường dạy văn hóa, nghệ thuật, giảm áp lực, đảm bảo học sinh phát triển toàn diện.

Tổng Bí thư giao Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT, bộ, ngành liên quan, địa phương chuẩn bị đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất, giáo viên, nội dung chương trình dạy học, hoạt động giáo dục để các trường tiểu học, THCS dạy học 2 buổi mỗi ngày, nâng cao chất lượng giáo dục. Thời gian thực hiện từ năm học 2025-2026.

Ngọc Bích