Đặc khu Cát Hải - vùng kinh tế biển động lực của Hải Phòng

Bến cảng số 5 Cảng nước sâu Lạch Huyện. Ảnh; Hoàng Ngọc-TTXVN

Đặc khu Cát Hải là địa phương giữ vị trí trọng yếu trong phát triển kinh tế biển tại Hải Phòng, đặc biệt là về du lịch và hạ tầng cảng biển. Tiềm năng, lợi thế này tiếp tục là mũi nhọn trong phát triển kinh tế của đặc khu thời gian tới.

* Vị thế chiến lược

Theo Nghị quyết số 1669/NQ-UBTVQH15 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XV về việc "sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của thành phố Hải Phòng trong năm 2025", từ 1/7/2025, đặc khu Cát Hải được thành lập trên cơ sở sắp xếp toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của huyện Cát Hải cũ.

Theo ông Vũ Hữu Vững, Phó Chủ tịch UBND đặc khu Cát Hải, Cát Hải là trọng điểm về phát triển kinh tế biển của thành phố Hải Phòng và các tỉnh phía Bắc; trong đó có cảng nước sâu Lạch Huyện là cảng cửa ngõ quốc tế duy nhất của miền Bắc.

Theo thông tin từ UBND thành phố Hải Phòng, khu vực Cảng nước sâu Lạch Huyện đã có các bến cảng 1, 2, 3, 4, 5, 6 đi vào hoạt động; trong đó, bến số 1 và 2 khai trương và đón chuyến tàu đầu tiên năm 2018. Các bến còn lại đều khánh thành và đưa vào hoạt động năm 2025. Cả 6 cảng nước sâu đang hoạt động đều phát triển theo hướng xanh, thông minh, có khả năng tiếp nhận các tàu container lớn nhất thế giới; trong đó Cảng container quốc tế Hateco Hải Phòng (sở hữu bến cảng số 5 và 6) là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam triển khai ứng dụng TAS (Truck Appointment System) - nền tảng đặt lịch hẹn xe container, giúp tài xế chủ động thời gian ra vào cảng, tiết kiệm thời gian và nâng cao trải nghiệm vận hành. Hệ thống cảng nước sâu nằm trong khu vực Cảng nước sâu Lạch Huyện đã khẳng định vị thế, tầm vóc của cảng biển Việt Nam trên bản đồ hàng hải thế giới.

Cùng với đó, đặc khu Cát Hải còn là các nhà đầu tư triển khai Dự án khu công nghiệp và khu phi thuế quan Xuân Cầu; Dự án tổ hợp sản xuất ô tô Vinfast; Dự án Khu cảng hàng hóa, bến phà, bến tàu khách, nhà máy sản xuất các sản phẩm du lịch, khu dịch vụ hậu cần du lịch của tập đoàn Sun Group. Sự phát triển của cảng biển, logistics đã tạo nên những điểm nhấn mới cho bức tranh phát triển của Cát Hải trong thập kỷ qua.

Điểm nhấn riêng biệt, đặc sắc khác khi nói về đặc khu Cát Hải là phát triển du lịch. Vịnh Lan Hạ thuộc quần đảo Cát Bà sở hữu nhiều danh hiệu thế giới như: năm 2004 được UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển thế giới; năm 2020 được Hội đồng Hiệp hội các vịnh đẹp nhất thế giới công nhận là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới. Đặc biệt, ngày 16/9/2023, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà đã chính thức được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.

Ông Vũ Hữu Vững cho biết, quần đảo Cát Bà cùng với vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới liên tỉnh - thành phố đầu tiên của Việt Nam tạo ra cơ hội để du lịch nơi đây phát triển toàn diện ở tầm cao mới. Các thương hiệu lớn về du lịch của quốc gia như: Sun Group, Flamingo đều có dự án đầu tư tại đây, tạo nên các sản phẩm du lịch đặc sắc, nổi trội dành cho du khách trong và ngoài nước. Một trong những sản phẩm được du khách đặc biệt yêu thích thời gian qua là ngủ đêm trên vịnh Cát Bà và tại làng Việt Hải - ngôi làng giữa biển khơi mang những dấu ấn văn hóa đặc sắc của nông thôn Bắc Bộ. Đầu tháng 8/2025, làng Việt Hải được công nhận là điểm du lịch cộng đồng của thành phố. UBND đặc khu Cát Hải đã chọn Việt Hải để triển khai đề án phát triển du lịch xanh. Hoạt động này sẽ giúp du khách có thêm nhiều trải nghiệm tại Cát Bà.

Ông Brahim Ait (du khách người Pháp) chia sẻ, ông đã đi du lịch tại nhiều quốc gia trên thế giới, song rất ấn tượng với vẻ đẹp độc đáo của Cát Bà. Đây là địa danh du lịch duy nhất có cả biển, rừng, đồng quê để du khách lựa chọn những sản phẩm du lịch phù hợp. Sự đan xen về cảnh quan còn tạo nên vẻ đẹp thú vị, hấp dẫn cho phong cảnh nơi đây. Khi đi du lịch ở làng Việt Hải, du khách sẽ cảm nhận được sự khoáng đạt nhưng yên bình của ngôi làng được bao quanh là biển.

Quần đảo Cát Bà nhìn từ trên cao. Ảnh: TTXVN

* Bứt tốc trong giai đoạn phát triển mới

Theo ông Trần Văn Phương, Bí thư Đảng ủy đặc khu Cát Hải, giai đoạn 2025 - 2030, đặc khu xác định rõ mục tiêu là huy động tối đa các nguồn lực để chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo, xây dựng và phát triển Cát Hải trở thành đặc khu hiện đại, văn minh; là địa bàn trọng điểm kinh tế biển của thành phố và các tỉnh phía Bắc. Đồng thời, địa phương xây dựng đảo Cát Bà trở thành khu du lịch quốc gia, trung tâm du lịch sinh thái biển quốc tế; đảo Cát Hải là trung tâm dịch vụ cảng biển - logistics, khu công nghiệp hiện đại.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Đảng bộ đặc khu đề ra các mục tiêu, nhóm nhiệm vụ trọng tâm và các khâu đột phá chiến lược; trong đó, tiếp tục phát huy lợi thế và giá trị di sản thiên nhiên thế giới, phát triển Quần đảo Cát Bà trở thành trung tâm du lịch quốc tế. Địa phương tăng cường hợp tác, liên kết vùng với Đồ Sơn, Hạ Long và các địa phương du lịch biển có đặc điểm địa lý tương đồng.

Đặc khu tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, chính quyền điện tử, hệ thống quản lý dữ liệu tập trung và dịch vụ công trực tuyến.

Tại Đại hội Đảng bộ đặc khu Cát Hải nhiệm kỳ 2025 - 2030 vừa tổ chức vào trung tuần tháng 8/2025, ông Lê Tiến Châu, Bí thư Thành ủy Hải Phòng đề nghị, Đảng bộ đặc khu Cát Hải tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm; trong đó cần bảo vệ nghiêm ngặt Khu dự trữ sinh quyển thế giới Vườn quốc gia Cát Bà và Di sản thiên nhiên thế giới bịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà. Đảng bộ đặc khu Cát Hải định vị chính xác vai trò của địa phương; bởi đây không chỉ là trung tâm kinh tế biển của Hải Phòng mà còn là cực động lực quan trọng trong chuỗi logistics, công nghiệp, du lịch của vùng Duyên hải Bắc Bộ, gắn kết với đường sắt tốc độ cao Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, cảng Lạch Huyện, cảng Nam Đồ Sơn, đảo Cát Bà, hành lang kinh tế ven biển và Khu thương mại tự do thế hệ mới. Trên cơ sở đó, đặc khu cần chủ động rà soát, quy hoạch không gian phát triển để khai thác các lợi thế, động lực chiến lược trong bối cảnh mới.

Minh Thu/vnanet.vn