Đà tăng và áp lực lạm phát chưa dừng lại

Tiếp đà tăng, CPI tháng 5/2024 tăng 4,44% so với cùng kỳ

Tốc độ tăng/giảm CPI tháng 6/2024 so với tháng trước

Tám nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, trong mức tăng 0,17% của CPI tháng 6/2024 so với tháng trước, có 08 trên 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng

Tám nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá tăng gồm: Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống; Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch; Nhóm thuốc và dịch vụ y tế; Nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng; Nhóm đồ uống và thuốc lá; Nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình; Nhóm hàng hóa và dịch vụ khác (hiếu hỉ…); Nhóm bưu chính, viễn thông.

Trong đó, Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng mạnh nhất với mức 0,75% (tác động làm CPI chung tăng 0,25%), trong đó: Lương thực tăng 0,05%; thực phẩm tăng 1,07% (trong đó riêng giá thịt lợn tăng 3,78% do nguồn cung thiếu hụt sau đợt dịch tả lợn châu Phi vào cuối năm 2023, đồng thời dịch đang xảy ra tại nhiều địa phương trên cả nước và có nguy cơ tiếp tục lây lan), tác động làm CPI chung tăng 0,23%; ăn uống ngoài gia đình tăng 0,26%.

Bên cạnh đó, Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch cũng ghi nhận mức tăng tới 0,68%. Trong đó giá dịch vụ du lịch trọn gói tăng 2,84%; nhà khách, khách sạn tăng 0,19% do tháng 6 là tháng học sinh nghỉ hè nên nhu cầu đi du lịch của các cơ quan, doanh nghiệp và gia đình tăng cao...

Tuy nhiên trong tháng cũng có ba nhóm hàng hóa và dịch vụ có chỉ số giá giảm: Nhóm giáo dục giảm 0,01%, trong đó giá sách giáo khoa giảm 0,42% do nhà xuất bản giảm giá sách tham khảo cho người tiêu dùng; Nhóm may mặc, mũ nón và giày dép giảm 0,11% do các doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh thực hiện nhiều chương trình khuyến mại kích cầu mua sắm trong dịp hè.

Đáng chú ý, Nhóm giao thông giảm 2,27% (góp phần giảm CPI chung 0,22%), chủ yếu do: Giá nhóm phương tiện đi lại giảm 0,17%; giá dầu diezen giảm 0,95%; giá xăng giảm 5,86% do ảnh hưởng của các đợt điều chỉnh giá trong tháng. Ở chiều ngược lại, có một số nhóm hàng tăng giá: Giá vận tải hành khách bằng đường sắt tăng 2,04%; đường bộ tăng 0,16%; vận tải hành khách bằng taxi tăng và vận tải hành khách kết hợp tăng 0,03% do nhu cầu đi lại dịp hè tăng; phí học bằng lái xe tăng 0,01% do nhu cầu tăng.

Nguyên nhân CPI tăng so với cùng kỳ

Như vậy CPI bình quân quý II/2024 đã tăng 4,39% so với cùng kỳ năm trước. CPI bình quân sáu tháng đầu năm 2024 đã tăng 4,08% so với bình quân cùng kỳ năm 2023. Theo Tổng cục Thống kê, CPI sáu tháng đầu năm nay tăng so với cùng kỳ năm trước do một số nguyên nhân chủ yếu:

(i) Chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống bình quân sáu tháng đầu năm 2024 tăng 4% so với cùng kỳ năm trước (tác động làm CPI chung tăng 1,34%). Trong đó, chỉ số giá: Nhóm lương thực tăng 15,76%, tác động làm CPI tăng 0,58%, trong đó giá gạo tăng 20,98% theo giá gạo xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng tăng trong dịp lễ, Tết, làm CPI chung tăng 0,53%; nhóm thực phẩm tăng 2,05%, làm CPI chung tăng 0,44%; nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 4,13%, làm CPI chung tăng 0,36% do nhu cầu tăng cùng với giá nguyên liệu đầu vào và chi phí nhân công tăng.

(ii) Chỉ số giá nhóm nhà ở, điện, nước, chất đốt và vật liệu xây dựng tăng 5,51% so với cùng kỳ năm trước, tác động làm CPI chung tăng 1,04%, chủ yếu do chỉ số giá nhà ở thuê và nhà chủ sở hữu tính quy đổi tăng 4,95%, tác động làm CPI tăng 0,52%; chỉ số giá điện sinh hoạt tăng 9,45% do nhu cầu sử dụng điện tăng cùng với việc EVN điều chỉnh mức bán lẻ giá điện bình quân trong năm 2023 làm CPI chung tăng 0,31%. Bên cạnh đó, chỉ số giá nước sinh hoạt bình quân sáu tháng tăng 10,15% so với cùng kỳ năm trước; vật liệu bảo dưỡng nhà ở tăng 1,87%.

(iii) Chỉ số giá nhóm giáo dục tăng 8,58% do trong năm học 2023-2024 một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng mức học phí, làm CPI chung tăng 0,53%.

(iv) Chỉ số giá nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 7,07%, tác động làm CPI chung tăng 0,38% do giá dịch vụ y tế được điều chỉnh theo Thông tư số 22/2023/TT-BYT của Bộ Y tế từ ngày 17/11/2023.

Bên cạnh đó, yếu tố chính góp phần kiềm chế tốc độ tăng CPI sáu tháng đầu năm 2024 là chỉ số giá nhóm bưu chính, viễn thông sáu tháng đầu năm 2024 giảm 1,41% so với cùng kỳ năm trước do giá điện thoại thế hệ cũ giảm khi các doanh nghiệp áp dụng chương trình giảm giá, kích cầu đối với các dòng điện thoại thông minh đưa ra thị trường sau một thời gian.

Lạm phát cơ bản tháng 6/2024 tăng 0,18% so với tháng trước, tăng 2,61% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân sáu tháng đầu năm 2024, lạm phát cơ bản tăng 2,75% so với cùng kỳ năm 2023, thấp hơn mức CPI bình quân chung (tăng 4,08%), chủ yếu do giá lương thực, điện, dịch vụ giáo dục và dịch vụ y tế là yếu tố tác động làm tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính lạm phát cơ bản.

Lê Đỗ