Đà Nẵng: Thiệt hại từ lũ trái mùa ở Hòa Bắc và bài toán trách nhiệm

Cơn lũ đêm 11/6 vừa qua tại xã Hòa Bắc đã cuốn trôi tài sản, vườn tược, lều trại và khiến nhiều hộ dân thiệt hại nặng. (Ảnh: Người dân thôn Nam Yên cung cấp).

Lũ bất ngờ giữa đêm

Đêm 11/6/2025, ông Lê Văn Chín (65 tuổi), trú tổ 1, , xã Hòa Bắc đang ngủ thì bất giác nghe tiếng động lạ. “Tôi nghe như tiếng đất sạt, đứng dậy kiểm tra thì không tin vào mắt mình: nước trắng xóa từ hiên nhà tràn ra tới tận ngoài sông”, ông kể.

Ông Chín gọi cả nhà thức dậy, rồi cả xóm cũng thức giấc trong hoảng loạn. Chỉ trong hơn 20 phút, nước lũ đã ngập lút bàn chân dù nhà ông ở vị trí khá cao. Các tiếng la thất thanh vọng từ phía sông Cu Đê báo hiệu cho sự hỗn loạn của những người dân đang cố vớt lại tài sản.

Sáng hôm sau, những gì còn lại trong mắt ông chỉ là nước lũ và những mảnh đổ nát. “Chòi trại, vườn cây, mấy cái lán ven sông đều bị cuốn sạch. Vài đứa nhỏ đi một vòng rồi về báo tin chẳng còn lại gì”, ông Chín chua xót.

Máy móc huấn luyện dù bay của chị Thảo ngập trong lũ. (Ảnh: Chị Thảo cung cấp).

Chị Huỳnh Hồ Thu Thảo, một người dân thôn Nam Yên nhưng sống ở quận Sơn Trà cũng là một trong những người bị thiệt hại nặng: “Tôi có khu vườn làm dịch vụ huấn luyện dù bay. Tối đó tôi không ở trên vườn, camera ghi lại nước dâng nhanh cuốn trôi hết lều trại, máy móc và cả kho thóc. May mà hôm đó trời mưa nên không có khách, tôi và cả bảo vệ cũng về. Nếu hôm đó mà ở lại, tôi không dám nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra”.

Là chủ cơ sở “Đủng Đỉnh Camping”, anh Lê Minh Đán nói lũ về giữa đêm khiến không ai trở tay kịp. “Hầu hết các cơ sở du lịch ven sông Cu Đê đều bị thiệt hại nặng; nhiều cơ sở trôi luôn cả lều trại, hệ thống cây cảnh, bàn ghế, giường tủ, máy móc… Các hộ này mất sạch tài sản, chỉ còn lại cái nền đất trống. Khổ nhất là không ai được thông báo trước, không biết có xả lũ”, anh Đán nhấn mạnh.

Chính quyền nói đã thông báo, dân bảo không biết

Theo ông Trương Thanh Nhân, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hòa Bắc, sau đợt lũ tháng 10/2024 từng gây thiệt hại cho hơn 10 hộ dân thượng lưu Đập dâng , xã đã nhiều lần làm việc với Ban Quản lý Đập dâng này để thống nhất quy trình xả lũ, tăng cường phối hợp cảnh báo. Trên cơ sở đó, hai bên đã thống nhất quy chế phối hợp, trong đó Ban quản lý Đập phải thực hiện xả lũ đúng quy trình, có thông báo trước để xã thông tin đến dân qua phương tiện loa phát thanh địa phương.

Ông Lê Văn Chín (ngoài cùng bên phải) kể lại đêm lũ về 11/6 vừa qua. (Ảnh: XUÂN LAM)

“Đợt lũ vừa rồi, Ban quản lý có thông báo và xã đã phát thanh trên loa truyền thanh. Tuy nhiên do vào tháng 5 âm lịch, người dân chủ quan nên không kịp ứng phó”, ông Nhân cho biết.

Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân thì họ không nhận được cảnh báo. “Lúc đó là gần nửa đêm, mưa lớn, ai nghe loa truyền thanh mà biết?”, ông Lê Văn Chín nói. Nhiều hộ cũng không rõ có quy trình cụ thể về việc xả lũ trong đêm hay kịch bản phòng ngừa cho các cơ sở du lịch ven sông.

Sau lũ, Ủy ban nhân dân xã Hòa Bắc đã cử cán bộ đến hiện trường kiểm tra, thống kê thiệt hại và hướng dẫn người dân kê khai. Theo báo cáo ban đầu của xã, đợt lũ đêm 11/6/2025 đã gây ngập 64ha lúa, trong đó có 5-7ha tại khu vực đồng Phò Nam bị thiệt hại nặng. Hoa màu hư hại ước tính 42ha, đặc biệt là 24ha dưa hấu mất trắng ngay trước vụ thu hoạch. Thôn Nam Yên có 20 hộ dân bị nước tràn vào nhà, các thôn Lộc Mỹ, An Định cũng bị ngập cục bộ. Riêng thiệt hại với ngành du lịch sinh thái - lĩnh vực mới phát triển ven sông Cu Đê đến nay vẫn chưa thể thống kê đầy đủ.

Đập dâng Nhà máy nước Hòa Liên. (Ảnh: XUÂN LAM)

Trách nhiệm sau lũ

Gần một tháng trôi qua, nhiều người dân bị thiệt hại trong cơn lũ “trái mùa” vừa qua ở xã Hòa Bắc vẫn chưa nhận được động viên hay hỗ trợ từ các cấp có thẩm quyền. “Gia đình tôi mất hơn 500 triệu đồng, từ máy móc, đồ dùng đến gia cầm. Tôi gửi đơn nhưng chưa thấy ai phản hồi”, bà Thảo nói.

Tình cảnh của bà Thảo cũng là tâm sự của nhiều hộ dân trong vùng. Đáng nói, đến nay Ban Quản lý đập dâng Nhà máy nước Hòa Liên vẫn chưa có bất kỳ động thái nào về mặt thăm hỏi, động viên chia sẻ hay phối hợp đánh giá thiệt hại.

“Người dân mất mát nhiều nhưng không ai đứng ra giải thích, nhận trách nhiệm. Xã thì nói đã thông báo trên hệ thống loa truyền thanh; Ban quản lý Đập thì bảo làm đúng quy trình, trong khi chúng tôi chẳng biết gì cho đến khi nước ngập vào nhà, cuốn trôi sạch tài sản”, ông Chín bức xúc.

Phó Chủ tịch UBND xã Trương Thanh Nhân cho biết thêm, địa phương đang thực hiện thống kê, rà soát để hỗ trợ theo Nghị định 09/2025/NĐ-CP cho nông dân. Tuy nhiên, khu vực du lịch lại chưa được quy định rõ, xã đã báo cáo và chờ hướng dẫn từ huyện.

Sau nhiều ngày lũ đi qua, người dân xã Hòa Bắc vẫn chưa biết phải làm gì trong khi hậu quả nó để lại quá lớn.

Rõ ràng, đây là sự bất cập trong chính sách hỗ trợ sau thiên tai, nhất là khi mô hình kinh tế cộng đồng như du lịch sinh thái đang được khuyến khích phát triển tại các địa phương, trong đó có Hòa Bắc nhưng lại không có cơ chế bảo vệ phù hợp.

Từ vụ việc này, khoảng cách giữa quy trình và thực tế phản ứng của chính quyền cơ sở đang bộc lộ rõ. Vì thế, rất cần sự rõ ràng, trách nhiệm cụ thể của các bên có liên quan để người dân được hỗ trợ, đền bù các thiệt hại, từ đó tái tạo một phần vốn, giống hay thiết bị, vật chất tiếp tục hành trình “bám đất, bám làng” để vươn lên làm giàu chính đáng ngay trên quê hương mình.

ĐÌNH TĂNG