Đà Nẵng: Dấu ấn Hang Dơi hàng trăm triệu năm
Dựa trên các tảng đá thuộc hệ tầng Khâm Đức, các chuyên gia xác định quần thể Hang Dơi được hình thành cách đây từ 530 đến 158 triệu năm. Đây cũng là một trong những hệ tầng đá cổ xưa nhất tại Đà Nẵng.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi (áo dài) tham quan Hang Dơi. Ảnh: Chí Đại.
Hang Dơi hơn 530 triệu năm
Ông Dương Đức Lin, Chủ tịch UBND xã Thạnh Bình, TP Đà Nẵng cho biết, Hang Dơi được UBND tỉnh Quảng Nam, nay UBND TP Đà Nẵng ban hành quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh vào ngày 17/6/2025.
Lãnh đạo xã Thạnh Bình cho biết, quần thể Hang Dơi được các nhà nghiên cứu của Trường Đại học Huế và các chuyên gia xác định, các tảng đá thuộc hệ tầng Khâm Đức là tên gọi địa tầng của một khối đá biến chất được phát hiện tại vùng Khâm Đức, Việt Nam có ý nghĩa quan trọng trong nghiên cứu địa chất học vì là vết lộ đá gốc hiếm có ở vùng nhiệt đới, thể hiện rõ màu sắc, cấu tạo phân phiến và vi uốn nếp. Từ hệ tầng Khâm Đức xác định được niên đại kiến tạo của Hang Dơi vào khoảng từ 530 đến 158 triệu năm trước.
“Các điểm lộ đá gốc Hang Dơi như một bảo tàng tự nhiên về hoạt động địa chất, góp phần làm sáng tỏ lịch sử một giai đoạn phát triển quan trọng của trái đất. Vì vậy, nơi đây là địa điểm lý thú để tham quan, du lịch, học tập, nghiên cứu nhằm hiểu rõ môi trường hình thành đá và quá trình biến đổi tự nhiên dưới tác động của nhiệt độ, áp suất, trường lực kiến tạo”, ông Dương Đức Lin chia sẻ.

Các hang thông nhau với những khối đá xếp chồng. Ảnh: Nguyễn Tín.
Hang Dơi có cảnh quan thiên nhiên hữu tình, những ghềnh đá phiến bị mài mòn sắc nét tạo nên các đường vân lạ mắt, giống như ký tự cổ trên bề mặt vách đá. Các khối đá có dáng vẻ chắc khỏe, kỳ vĩ; nhiều phiến đá như bức thạch đồ, thạch tranh trừu tượng độc đáo, khiến người xem tha hồ suy đoán, tưởng tượng.
Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Hang Dơi là cơ sở của các tổ chức cách mạng Khu 5, Tỉnh ủy Quảng Nam và Huyện ủy Tiên Phước cũ. Công binh xưởng QB150 của Khu 5 từng chọn nơi đây làm điểm sản xuất vũ khí, đạn dược. Nhờ nguồn phân dơi dồi dào trong hang động, công nhân đã khai thác để sản xuất thuốc súng, bảo đảm cung cấp cho cả chiến trường Khu 5. Đơn vị C45 Huyện đội Tiên Phước cũng từng đứng chân tại Hang Dơi, vừa củng cố lực lượng vừa phối hợp dân quân địa phương tuần tra, kiểm soát địa bàn trong thời kỳ chống Mỹ.
“Địa thế hiểm trở của Hang Dơi là nơi từng che chắn an toàn cho hoạt động cách mạng, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của nhân dân ta đến thắng lợi cuối cùng”, ông Dương Đức Lin nói.

Hang Dơi được bao bọc bởi thảm thực vật xanh tốt. Ảnh: Chí Đại.
Kỳ quan giữa rừng già
Sáng 6/9, theo ghi nhận thực tế, nhìn thấy rõ nhất Hang Dơi đã chia thành hai phần, hang ở trên và hang ở dưới. Đi vào hang ở dưới gây ấn tượng với những vách đá cao hơn 10 m, nơi lòng hang mở rộng dần, có đoạn rộng tới hơn 20 m. Bên trong, rêu phủ xanh mướt, dây leo chằng chịt, tạo nên khung cảnh vừa hoang sơ vừa huyền bí. Dọc hai vách đá, những dòng nước ngầm rỉ qua khe, thấm xuống nền đất ẩm ướt.
Chúng tôi đi sâu vào Hang Dơi, không khí càng lạnh buốt nhưng kích thích trí tò mò, thôi thúc du khách tiếp tục khám phá khu vực này. Trên bề mặt vách đá, dấu tích của nước và thời gian hàng triệu năm khắc nên những đường vân hình kỷ hà kỳ lạ, khiến người xem không khỏi kinh ngạc.
Chị Nguyễn Thúy Hằng, ở TP Đà Nẵng chia sẻ: “Đây là lần đầu tiên tôi đặt chân tới Hang Dơi và tận mắt chứng kiến một hang động rất đẹp. Không khí mát lạnh, những vách đá phủ rêu xanh cùng ánh sáng chiếu rọi qua từng tán lá trong rừng tạo cảm giác như tôi đang hòa quyện với thiên nhiên. Càng đi sâu, những đường vân đá kỳ lạ càng khiến tôi bất ngờ, đúng là kiệt tác của thiên nhiên”.
Mới đây, tại lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích danh lam thắng cảnh Hang Dơi, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi cho biết, di tích Hang Dơi được công nhận cấp thành phố là sự ghi nhận xứng đáng, khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa, địa chất; đồng thời là cam kết của chính quyền trong việc bảo tồn, tôn vinh và phát huy giá trị di sản cho hôm nay và mai sau.

Đường vân đá in dấu thời gian của tạo hóa tại hang Dơi. Ảnh: Nguyễn Tín.
“Sự kiện này không chỉ đánh dấu bước tiến mới trong công tác bảo tồn di sản, mà còn thể hiện tầm nhìn, trách nhiệm và quyết tâm của chính quyền TP Đà Nẵng trong xây dựng phát triển bền vững, hài hòa giữa bảo tồn và gìn giữ các giá trị cốt lõi của quê hương”, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Nguyễn Thị Anh Thi nói.
Còn đối với chúng tôi khi được đặt chân đến nơi đây, tận mắt nhìn thấy dấu ấn của tạo hóa qua hàng trăm triệu năm, Hang Dơi vẫn giữ nguyên vẻ đẹp nguyên sơ, bí ẩn, khiến bất cứ ai một lần đặt chân tới cũng phải trầm trồ trước kỳ quan giữa rừng già Đà Nẵng.