Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước

Định hình chiến lược từ thực tiễn

Tình hình địa chính trị, địa kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp và khó lường; sự đứt gãy trong các chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu và chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ sẽ ảnh hưởng lớn đến thương mại quốc tế và triển vọng tăng trưởng của nhiều nền kinh tế, trong đó có nước ta.

Trong bối cảnh đó, việc đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước đóng vai trò quan trọng để đảm bảo tăng trưởng cân đối và bền vững hơn của hoạt động xuất nhập khẩu.Để cụ thể hóa định hướng nêu trên, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã giao các đơn vị chuyên môn gồm Cục Xuất nhập khẩu, Cục Xúc tiến thương mại, Cục Công nghiệp, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài và Vụ Chính sách thương mại đa biên nghiên cứu, xây dựng Đề án “Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước”.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương nhấn mạnh: “Việc xây dựng Đề án Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Bộ Công Thương giao cho Cục Xuất nhập khẩu trong thời gian tới. Cục đã phối hợp với các hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp xây dựng nội dung Đề án và các chính sách hỗ trợ liên quan”.

Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu khẳng định, hội thảo hôm nay không chỉ là dịp để tiếp nhận góp ý chuyên môn, mà còn là bước đi đầu tiên trong tiến trình kiến tạo một hệ sinh thái nhập khẩu nguyên liệu minh bạch, ổn định và bền vững. "Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến thẳng thắn, sát thực tế từ các hiệp hội và doanh nghiệp, đặc biệt là về những thị trường và chủng loại nguyên liệu đang gặp khó khăn để hoàn thiện Đề án một cách khả thi và sát với thực tiễn sản xuất”, ông Sơn nói.

Toàn cảnh Hội thảo chuyên đề lấy ý kiến Đề án “Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước”. Ảnh: Đức Mạnh

Hội thảo chuyên đề lấy ý kiến Đề án theo hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến với sự tham gia của các Hiệp hội ngành hàng xuất khẩu cùng các đơn vị trong Bộ Công Thương được phân công tham gia xây dựng Đề án. Trong các năm gần đây, nhập khẩu, nhập siêu đã được kiểm soát. Cán cân thương mại của Việt Nam từ năm 2016 đến nay có thặng dư 9 năm liên tiếp.

Tuy nhiên, về cơ cấu thị trường nhập khẩu chưa thực hiện được các mục tiêu đề ra là “Đa dạng hóa thị trường nhập khẩu, cải thiện thâm hụt thương mại với các thị trường Việt Nam nhập siêu”. Nhập khẩu vẫn chủ yếu từ khu vực thị trường châu Á, nhất là từ Trung Quốc, Hàn Quốc và một số nước ASEAN như Singapore và Thái Lan. Tỷ trọng nhập khẩu từ những thị trường “công nghệ nguồn” như Nhật Bản, EU và Bắc Mỹ còn thấp.

Việc khai thác nguồn cung từ các thị trường Nam Mỹ, Tây Á, châu Phi chưa đạt hiệu quả, một phần do khoảng cách địa lý, một phần do chưa có các khung khổ pháp lý về hợp tác thương mại ở mức độ sâu rộng như các Hiệp định FTA.

Các đại biểu tham dự Hội nghị. Ảnh: Đức Mạnh

Bối cảnh mới đòi hỏi cần phải có sự chủ động trong xây dựng các phương án thị trường nhập khẩu thay thế cho các thị trường truyền thống. Chính vì vậy, Hội thảo được tổ chức nhằm trao đổi với các Hiệp hội ngành hàng về tình hình nhập khẩu nguyên liệu của các ngành hàng hiện nay, đánh giá khả năng, định hướng chuyển đổi thị trường nhập khẩu và đề xuất các kiến nghị để hỗ trợ việc thực hiện đa dạng hóa nguồn cung.

Lắng nghe thị trường

Phát biểu trực tiếp tại Hội thảo, đại diện các Hiệp hội gồm: Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam, Hiệp hội Dệt may Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam, Hiệp hội Thép Việt Nam, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Nhôm thanh định hình Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam cung cấp những phân tích cụ thể về tình hình sản xuất các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực, tỷ lệ nội địa hóa của các ngành.

Về cơ bản, các đại biểu thống nhất nhận định về việc hoạt động sản xuất nhiều ngành còn phải phụ thuộc lớn vào nguồn cung nhập khẩu từ một hoặc một số thị trường do nguồn cung trong nước chưa đáp ứng yêu cầu. Các đại biểu đánh giá cao tính cần thiết của Đề án và hy vọng rằng Đề án sẽ đưa ra những khuyến nghị thiết thực, giải pháp được đề ra không chỉ cho Bộ Công Thương mà còn cả các Bộ, ngành khác có liên quan.

Đối với Đề án, đại diện các ngành hàng cũng đã có ý kiến về việc đề nghị đơn vị soạn thảo xem xét bổ sung thêm các ngành hàng như sản phẩm cơ khí, các mặt hàng kim loại. Các Hiệp hội cho biết sẽ tiếp tục đồng hành với Cục Xuất nhập khẩu trong việc xây dựng Đề án thông qua việc cung cấp các thông tin, số liệu tổng hợp từ các hội viên cũng như đưa ra những nhận định và khuyến nghị.

Việt Nga - Ngọc Hoa