Cứu tinh của Van Gogh

Van Gogh vẽ tổng cộng 26 bức tranh về gia đình Roulin. Ảnh: Aquesttocreate.blogspot.com - Bbc.com

Ai cũng nghĩ ông khó mà thoát ra khỏi tình trạng bệnh tâm thần nặng nhưng chính lúc này, một người đã xuất hiện nâng đỡ và vực ông dậy để tiếp tục sống và sáng tạo say mê.

Vụ tự hại chấn động

Van Gogh là họa sĩ hậu ấn tượng lừng danh có ảnh hưởng nhất lịch sử nghệ thuật phương Tây. Ông đam mê vẽ từ nhỏ và thường vẽ đến quên ăn quên ngủ, kết quả là sớm rơi vào tình trạng suy kiệt cả về thể chất lẫn tinh thần.

Nếu ngày nay, tranh vẽ của Van Gogh đáng giá hàng chục triệu đô la thì đương thời, chúng chưa đem lại lợi ích kinh tế cho họa sĩ. Từ ăn ở đến đi lại, ông đều phải nhờ cậy vào em trai là Theo Van Gogh (1857 - 1891). Theo là thương buôn tranh thành công và bắt đầu từ năm 1880, khi mới ở tuổi 23, ông đã phải trợ cấp từ tài chính hàng tháng tới tiền mua nguyên liệu vẽ tranh cho anh trai.

Năm 1888, Theo buôn bán ở Paris, Pháp và phải lòng thiếu nữ tên Johanna Bonger, muốn kết hôn. Lúc này, Van Gogh cũng đang vẽ tranh ở Pháp và biết Theo có hôn thê nhưng vẫn tự tin mình mới chiếm vị trí số một trong lòng em trai.

Năm nào cũng vậy, cứ đến Giáng sinh là Theo lại cùng ông đón lễ nên năm này, ông cũng đinh ninh không có gì thay đổi. Vì thế, ngay khi biết Theo sẽ dành trọn kỳ nghỉ để đi chơi với hôn thê và gia đình cô, ông đã ghen tức và rơi vào hoảng sợ, lo lắng sau này sẽ không còn được em trai chu cấp nữa.

Vốn dĩ, Van Gogh có tiền sử mắc bệnh tâm thần. Nỗi bất an về tương lai bất định khiến ông sụp đổ và trong cơn quẫn trí, ông tự tay cầm dao cắt đứt tai trái, gói nó vào giấy, cầm đến nhà thổ, đưa cho một nữ bán dâm và dặn hãy giữ gìn cẩn thận. Nhiều người suy đoán, hành vi tự hại này của ông nhằm lôi kéo Theo, ép phải bỏ đi chơi lễ với hôn thê mà tới chăm sóc ông.

Quẫn trí vì bị em trai 'bùng kèo' cùng đón Giáng sinh, Van Gogh tự cắt tai. Ảnh: Aquesttocreate.blogspot.com - Bbc.com

Tình bạn thăng hoa nghệ thuật

Buổi tối cùng ngày, người ta phát hiện Van Gogh bất tỉnh và đưa tới bệnh viện gần đó. Bác sĩ cố gắng gắn phần tai bị cắt đứt cho ông nhưng vì đã để quá lâu, việc nối lại không thành. Van Gogh đờ đẫn như mất linh hồn nhưng chính lúc này, xuất hiện nhân vật không ngờ nhất trong cuộc đời ông: Joseph Roulin.

Roulin xuất thân ở Pháp, chỉ là người đưa thư bình thường và hơn Van Gogh hẳn 12 tuổi. Tuy nhiên, suốt thời gian Van Gogh nằm viện và sau đó là bệnh viện tâm thần, ông liên tục chăm sóc, theo dõi sát sao, thậm chí trả hộ tiền thuê nhà. “Với tôi, Roulin như bạn lính già tận tụy vậy, vô cùng tốt bụng, hiểu chuyện và đầy tình cảm”, Van Gogh viết vào tháng 4 năm sau, 1889.

Van Gogh quen biết Roulin chưa lâu. Ông chỉ mới chuyển đến Pháp vào tháng 2/1888 và thuê phòng gác mái của tiệm Café de la Gare ở Arles để ở tạm trước khi tìm được nhà cho thuê. Vô tình, Roulin lại là khách quen của tiệm này. Trong lúc đang không biết tìm đâu ra người mẫu cho tranh vẽ chân dung, Van Gogh được Roulin đồng ý với điều kiện “rẻ” bất ngờ, chỉ cần trả bằng đồ ăn hoặc đồ uống là được.

Ảnh Joseph Roulin chụp năm 1902, 12 năm sau khi Van Gogh mất. Ảnh: Bbc.com

Sau vụ Van Gogh tự cắt tai, Roulin đích thân chăm sóc ông từng li từng tí và thay ông viết thư cho Theo, cập nhật tình hình. Dưới sự quan tâm tận tình của Roulin, Van Gogh dần ổn định tinh thần và sống lại đam mê nghệ thuật.

Ông thích nhất là vẽ Roulin mặc đồng phục bưu tá màu xanh, đội mũ thêu chữ “poster” bằng chỉ màu vàng. Tổng cộng, Van Gogh đã vẽ 6 bức chân dung Roulin. Trong tranh nào, Roulin cũng có đôi má hồng đào vì ngà ngà say rượu, với Van Gogh, hình ảnh này không khác gì “chàng thơ thú vị hơn hàng vạn người”.

Càng quen thân, Van Gogh càng thấy Roulin tuyệt vời, không chỉ thấu hiểu mọi sự trên đời, mà còn mạnh mẽ, tình cảm. Với ông, Roulin như ngọn hải đăng thắp sáng vùng biển tối tăm trong tâm trí, dẫn lối gặp gỡ nhiều người mẫu tranh không chuyên khác như vợ Roulin, Augustine và các con Roulin: Armand, thợ rèn trẻ mới 17 tuổi, Camille, học sinh vừa lên trung cấp, 11 tuổi và Marcelle, cô bé sơ sinh với đôi má phúng phính luôn làm cả nhà cười.

Chỉ với đối tượng là gia đình Roulin, Van Gogh vẽ được 26 bức tranh chân dung. Ông từng khao khát có gia đình riêng và Roulin cho ông cơ hội để cảm nhận điều đó. Trong khi cư dân địa phương cực kỳ khó chịu với Van Gogh, gọi ông là “gã điên tóc đỏ” thì Roulin và người nhà đón ông bằng vòng tay rộng mở và tiếng cười. Van Gogh rất thích chơi đùa với bé Marcelle, hào hứng kể lại trong thư gửi cho Theo rằng “cô bé làm anh cười, khiến anh hạnh phúc”.

“Hãy cố gắng chăm sóc bản thân thật tốt, nghe theo lời khuyên của bác sĩ”, Roulin dặn dò Van Gogh trước khi đi công tác ở Marseille. Van Gogh bùng cháy đam mê sáng tạo và trong 19 tháng cuối đời kể từ ngày 23/12/1888, ông hoàn thành 70 bức tranh. Đối với thế giới nghệ thuật, đây là di sản khổng lồ giá trị bậc nhất.

Theo bbc

Ninh Thị Thơ