Cuối tuần đi nghe hát bội

Hòa vào nhịp sống cuối tuần

Sáng chủ nhật vừa qua, không gian sân trước Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Lăng Tả Quân Lê Văn Duyệt (quận Bình Thạnh) bỗng trở nên sôi động. Từng tốp học sinh, sinh viên, phụ huynh và khách tham quan hào hứng tham dự chương trình biểu diễn nghệ thuật hát bội do Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP Hồ Chí Minh tổ chức định kỳ tại đây.

Họ không chỉ đến nghe hát mà còn để “trải nghiệm văn hóa” với hàng loạt các hoạt động như tô mặt nạ hát bội, giao lưu cùng nghệ sĩ, tìm hiểu về trang phục và kỹ thuật biểu diễn.

Sân khấu hát bội tại Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Lăng Tả Quân Lê Văn Duyệt (quận Bình Thạnh).

Chỉ với tấm lòng yêu nghệ thuật hoặc một chút tò mò về văn hóa dân tộc, khán giả có thể tham gia mà không cần vé mời hay thủ tục phức tạp. Tại sân Lăng, các bạn trẻ thích thú được khám phá mặt nạ nhân vật - từ trung thần đến gian thần, từ nữ tướng đến phản diện, mỗi chiếc mặt nạ đều gắn với một tính cách, một bài học nhân sinh sâu sắc.

Bạn Kim Anh (21 tuổi, sinh viên) chia sẻ: “Trước giờ mình chỉ biết đến hát bội qua sách giáo khoa, hôm nay xem trực tiếp mới thấy sinh động và thú vị đến vậy. Trang phục, hóa trang, cả ngôn ngữ cơ thể đều rất đặc biệt và thu hút mình”. Còn bạn Hồng Ngọc, sinh viên ngành thiết kế, lại tìm thấy cảm hứng sáng tạo: “Các chi tiết trên mặt nạ hát bội mang tính biểu tượng cao, rất đáng để nghiên cứu và đưa vào thiết kế. Đây là một kho tàng văn hóa đúng nghĩa”.

Các bạn trẻ được các nghệ sĩ hướng dẫn một số kỹ năng biểu diễn trong nghệ thuật hát bội.

Điểm nổi bật của chương trình là các trích đoạn hát bội được lựa chọn phù hợp, dễ tiếp cận như: Ông già cõng vợ, Lê Công xử án, Cao Loan Anh giả dại hay Trịnh Ân và Triệu Trinh Nương khởi nghĩa… được giới thiệu bằng ngôn ngữ phổ thông, có dẫn chuyện ngắn gọn, giúp khán giả trẻ dễ hiểu, dễ đồng cảm.

NSƯT Linh Hiền chia sẻ: “Chúng tôi thực hiện phương châm 3 dễ: dễ nghe - dễ hiểu - dễ cảm. Hát bội cần được kể lại bằng hình thức mới, để thế hệ trẻ không thấy xa cách”.

Khơi lại mạch nguồn sáng tạo

Trước đó một tuần, Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh (Quận 1) cũng đã trở thành một “sân khấu mở” trong chương trình quảng bá hát bội đầu tiên trong chuỗi hoạt động nghệ thuật của năm. Đây là sự kiện phối hợp giữa Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP Hồ Chí Minh và Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh, dưới sự chỉ đạo của Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh, với mục tiêu đưa nghệ thuật sân khấu truyền thống đến gần công chúng một cách bền vững.

Đưa hát bội đến gần hơn với các bạn trẻ.

Không gian của bảo tàng, nơi lưu giữ những hiện vật và ký ức về văn hóa Việt Nam như được “đánh thức” bằng tiếng trống rộn ràng và sắc màu rực rỡ của nghệ thuật diễn xướng cổ truyền. Bên cạnh các tiết mục biểu diễn, hoạt động tô mặt nạ hát bội vẫn là điểm nhấn được yêu thích, đặc biệt với các bạn nhỏ và sinh viên mỹ thuật.

Trong các hoạt động giao lưu do Nhà hát Nghệ thuật hát bội TP Hồ Chí Minh tổ chức, sinh viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật TP Hồ Chí Minh, học sinh trường THPT Trần Quang Khải (Quận 11) đã có dịp trò chuyện cùng nghệ sĩ, tìm hiểu về cấu trúc tuồng tích, kỹ thuật hóa trang và biểu diễn sân khấu cổ điển.

Nghệ sĩ Nguyễn Thanh Bình, người tham gia hướng dẫn, xúc động nói: “Đây không chỉ là lớp học nghệ thuật mà là dịp khơi dậy trách nhiệm với văn hóa dân tộc nơi các bạn trẻ. Đường không tự nhiên mà có, cứ đi, đi riết rồi sẽ thành đường. Đường ta đi không phải hôm nay, cũng không phải hôm qua, mà là ngày mai”.

Tìm hiểu về mặt nạ trong nghệ thuật hát bội cũng là hoạt động thu hút được nhiều bạn trẻ.

Tinh thần ấy đã lan tỏa đến nhiều khán giả, ở nhiều lứa tuổi khác nhau, như anh Quế Lâm - một “fan cứng” của hát bội, người luôn theo dõi các chương trình định kỳ nhận xét: “Đoàn Nghệ thuật hát Bội TP Hồ Chí Minh những năm qua đã có nhiều thành quả đáng tự hào. Mong các bạn tiếp tục có thêm các chương trình ý nghĩa để gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc”.

Sau những vai diễn, người nghệ sĩ còn là những người thầy lan tỏa kiến thức và tình yêu hát bội đến với công chúng.

Các chương trình biểu diễn và giao lưu được tổ chức đều đặn tại Lăng Ông Lê Văn Duyệt và Bảo tàng Lịch sử TP Hồ Chí Minh là minh chứng rõ ràng cho cách nghệ thuật truyền thống có thể bước vào thế giới hiện đại một cách sống động. Hát bội không còn là quá khứ mà đang sống giữa hiện tại, trong lòng thành phố và trong ánh mắt của thế hệ trẻ hôm nay.

Bài, ảnh: Hương Trần/Báo Tin tức và Dân tộc