Cuộc tranh luận về thiết bị ghi hình buồng lái máy bay

Cân nhắc về một giải pháp

Một trong những tiếng nói có ảnh hưởng nhất của ngành, ông Willie Walsh, người đứng đầu Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế - một cựu phi công hàng không - cho biết, có một lập luận mạnh mẽ về việc lắp đặt camera trong buồng lái máy bay để theo dõi hành động của phi công nhằm bổ sung cho thiết bị ghi âm giọng nói và dữ liệu chuyến bay vốn đã được các nhà điều tra tai nạn sử dụng.

Các chuyên gia hàng không cho biết, một báo cáo sơ bộ từ Cục Điều tra Tai nạn Máy bay Ấn Độ (AAIB) đã đặt ra câu hỏi về việc liệu một trong những phi công của chuyến bay 171 của Air India có ngắt nhiên liệu động cơ của chiếc Boeing 787 vài giây sau khi cất cánh và dẫn đến tình huống không thể cứu vãn hay không?

Vụ tai nạn ở Ahmedabad, Ấn Độ, đã khiến 241 trong số 242 người trên máy bay cùng với 19 người trên mặt đất thiệt mạng. Tính đến thời điểm hiện tại, "dựa trên những gì chúng ta biết hiện nay, thì một đoạn video ghi hình - bên cạnh đoạn ghi âm giọng nói - rất có thể sẽ hỗ trợ đáng kể cho các nhà điều tra trong việc tiến hành cuộc điều tra về vấn đề sức khỏe tâm thần" – ông Walsh nói.

Những người ủng hộ camera quay hình buồng lái cho rằng, đoạn phim này có thể lấp đầy những khoảng trống mà máy ghi âm và dữ liệu còn thiếu, trong khi những người phản đối lo ngại về quyền riêng tư và việc sử dụng sai mục đích vượt xa những gì họ cho là lợi ích cận biên cho các cuộc điều tra.

Trong khi đó, theo báo cáo cuối cùng của Cục An toàn Giao thông Vận tải Australia, được công bố 18 ngày sau vụ tai nạn của Air India, đoạn video ghi hình là "vô giá" đối với các nhà điều tra vụ tai nạn máy bay Australia - những người đang xác định nguyên nhân dẫn đến vụ trực thăng Robinson R66 nổ tung giữa không trung vào năm 2023, khiến phi công duy nhất trên máy bay thiệt mạng.

Đoạn video cho thấy "phi công đã bận rộn với các nhiệm vụ không liên quan đến việc điều khiển máy bay trong phần lớn thời gian này, cụ thể là sử dụng điện thoại di động và tiêu thụ thực phẩm, đồ uống", báo cáo của Cục An toàn Giao thông Vận tải Australia cho biết.

Cơ quan An toàn Giao thông Vận tải Australia (ATSB) khen ngợi hãng Robinson Helicopters vì đã cung cấp camera lắp đặt tại nhà máy và khuyến khích các nhà sản xuất và chủ sở hữu khác xem xét các lợi ích an toàn hiện có của các thiết bị tương tự.

Năm 2000, Chủ tịch Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Hoa Kỳ (NTSB) Jim Hall đã thúc giục Cục Hàng không Liên bang yêu cầu các máy bay thương mại phải được trang bị thiết bị ghi hình ảnh buồng lái.

Khuyến nghị của ông Hall được đưa ra sau vụ tai nạn máy bay Boeing 767 của hãng Egyptair năm 1999, khi cơ phó cố tình đâm chiếc máy bay này, khiến toàn bộ 217 người trên máy bay thiệt mạng, theo NTSB. "Trong sự cân bằng giữa quyền riêng tư và an toàn, cán cân nghiêng về phía an toàn một cách rõ ràng. Bảo vệ hành khách là một nghĩa vụ thiêng liêng", chuyên gia an toàn hàng không và cựu phi công hàng không thương mại John Nance cho biết.

Một chuyên gia an toàn hàng không khác, ông Anthony Brickhouse cho biết, với tư cách là một điều tra viên tai nạn, ông ủng hộ việc sử dụng video buồng lái, nhưng thừa nhận rằng các phi công thương mại có những lo ngại thực sự. Video trên chuyến bay 171 của Air India "sẽ giải đáp được rất nhiều câu hỏi", ông Brickhouse nói.

Sự phản đối từ phi công

Các công đoàn phi công Mỹ như Hiệp hội Phi công Hàng không (ALPA) và Hiệp hội Phi công Đồng minh (APA) cho biết, máy ghi âm giọng nói và dữ liệu đã cung cấp đủ thông tin để xác định nguyên nhân vụ tai nạn và rằng các camera sẽ xâm phạm quyền riêng tư và có thể bị sử dụng sai mục đích.

Người phát ngôn của APA, ông Dennis Tajer - một phi công của American Airlines cho biết, việc kêu gọi lắp đặt camera buồng lái là một phản ứng dễ hiểu trước "căng thẳng khi không biết điều gì đã xảy ra ngay sau một vụ tai nạn. “Tôi có thể hiểu phản ứng ban đầu của việc càng nhiều thông tin càng tốt", nhưng các nhà điều tra đã có đủ dữ liệu để xác định đầy đủ nguyên nhân vụ tai nạn, do đó không cần đến camera nữa" – ông Tajer nói..

Một phát ngôn viên của ALPA cho biết, để đảm bảo an toàn bay, các hệ thống an toàn hiện tại nên được cải thiện để ghi lại dữ liệu chất lượng cao hơn, thay vì bổ sung camera video.

Ông John Cox - một chuyên gia an toàn hàng không, phi công hàng không đã nghỉ hưu và là cựu Chủ tịch điều hành an toàn hàng không của ALPA - cho biết, cũng có những lo ngại rằng các đoạn phim có thể bị các hãng hàng không sử dụng để kỷ luật hoặc video có thể bị rò rỉ ra công chúng sau một vụ tai nạn. Việc một phi công tử vong được phát sóng trên "bản tin 6 giờ tối không phải là điều mà gia đình phi công phải trải qua" - ông Cox nói.

Các bản ghi âm giọng nói trong buồng lái thường được các nhà điều tra giữ bí mật, thay vào đó, họ muốn công bố một phần hoặc toàn bộ bản ghi âm trong báo cáo cuối cùng.

Mặc dù vậy, Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Phi công Hàng không cho biết, họ nghi ngờ rằng tính bảo mật của các đoạn video trong buồng lái có thể không được đảm bảo. "Do nhu cầu cao về những hình ảnh giật gân, IFALPA hoàn toàn không nghi ngờ gì về việc bảo vệ dữ liệu (máy ghi hình ảnh trên không) sẽ không được đảm bảo", tổ chức này cho biết trong một tuyên bố.

Mai Phương