Cuộc khủng hoảng thầm lặng đang hủy hoại tương lai của Canada

Người dân tham gia hội chợ việc làm tại Toronto, Canada. (Nguồn: THX/TTXVN)

Theo mạng tin cbc.ca ngày 22/10, nhiều thập kỷ nghiên cứu đã xác nhận rằng tình trạng thất nghiệp sớm để lại những hậu quả nghiêm trọng như thu nhập trọn đời thấp hơn, sự gắn bó với lực lượng lao động yếu hơn và sức khỏe tâm thần kém hơn.

Canada đang lãng phí quá nhiều tiềm năng trong bối cảnh dân số già hóa và nhu cầu lao động lành nghề ngày càng tăng.

Canada đang phải đối mặt với một nghịch lý đáng lo ngại: các nhà tuyển dụng trên khắp đất nước báo cáo tình trạng thiếu hụt lao động dai dẳng, trong khi những người trẻ tuổi - những người đáng lẽ phải bước vào lực lượng lao động - lại đang thấy cánh cửa đến với công việc ngày càng khép lại.

Cuối năm 2024, Deloitte hợp tác với The King’s Trust, đã công bố một báo cáo với tựa đề "Thất bại trong Khởi nghiệp," đã làm rõ những tổn thất kinh tế và xã hội to lớn do tình trạng thất nghiệp ở thanh niên gây ra tại Canada. Vào thời điểm đó, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên đạt mức cao nhất trong thập kỷ là 14,5% (tháng 8/2024), với hơn 850.000 người trẻ không có việc làm, không được đi học hoặc không được đào tạo.

Báo cáo cảnh báo nếu không được giải quyết, cuộc khủng hoảng này có thể khiến Canada thiệt hại 18,5 tỷ CAD Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và hơn 5,3 tỷ CAD doanh thu chính phủ vào năm 2034.

Một năm sau, tình hình trở nên tồi tệ hơn. Tính đến tháng Bảy, tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên đã tăng lên 14,6% và tỷ lệ việc làm ở thanh niên - tỷ lệ người trẻ đang làm việc - đã giảm xuống còn 53,6%, mức thấp nhất kể từ năm 1998.

Trong số những người từ 15 đến 29 tuổi, cứ 10 người thì có 1 người không có việc làm, không được học hành hoặc không được đào tạo.

Những số liệu thống kê lạnh lùng, cứng nhắc đã phơi bày những câu chuyện thực tế: sinh viên tốt nghiệp không thể tìm được việc làm đầu tiên; thanh niên bị phân biệt chủng tộc phải đối mặt với những rào cản mang tính hệ thống; thanh niên nông thôn phải đối mặt với những cơ hội hạn chế; và ngày càng nhiều người đã ngừng tìm kiếm việc làm, nản lòng bởi hàng trăm đơn xin việc không được trả lời.

Điều gì đã khiến Canada trở nên như vậy?

Nhiều yếu tố đã hội tụ. Thứ nhất, sự bất ổn kinh tế - do biến động toàn cầu, lãi suất cao và lạm phát - khiến các nhà tuyển dụng thận trọng và ít sẵn sàng chấp nhận rủi ro đối với những người tìm việc lần đầu.

Thứ hai, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) đang chuyển đổi hoặc loại bỏ nhiều vị trí cấp đầu vào trong các lĩnh vực bán lẻ, hành chính và dịch vụ - những cánh cổng lâu đời dẫn đến lực lượng lao động cho người Canada trẻ tuổi.

Khi những cơ hội này thu hẹp lại, các nhà tuyển dụng kỳ vọng ứng viên sẽ "bắt tay ngay vào công việc," nhưng nhiều người trẻ vẫn chưa có cơ hội xây dựng thói quen và kỹ năng làm việc thông qua việc làm bán thời gian hoặc việc làm mùa hè.

Điều này thậm chí còn nghiêm trọng hơn đối với thanh thiếu niên bản địa, da đen và các chủng tộc khác, những người tiếp tục phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp cao hơn một cách không cân xứng, cùng với sự phân biệt đối xử có hệ thống.

Những hậu quả xã hội nghiêm trọng. Tình trạng thiếu việc làm dai dẳng gây áp lực lên các gia đình, gây ra sự bất mãn, làm gia tăng bất bình đẳng và làm xói mòn niềm tin vào các thể chế. Ở một quốc gia tự hào về sự công bằng và cơ hội, ý tưởng về một "thế hệ bị bỏ rơi" là điều không thể tưởng tượng được.

Người dân tham gia hội chợ việc làm tại Toronto, Canada. (Nguồn: THX/TTXVN)

Hướng đi cho tương lai

Cuộc khủng hoảng này có thể giải quyết được nhưng đòi hỏi hành động có chủ đích và phối hợp.

Trước tiên, Canada cần phải khôi phục những bước đệm quan trọng giúp thanh thiếu niên tự tin và có được kỹ năng như việc làm mùa hè, hợp tác xã có lương, chương trình học nghề và các cơ hội tình nguyện ý nghĩa.

Các trường học, cao đẳng và nhà tuyển dụng phải trang bị cho thanh thiếu niên không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn cả các kỹ năng mềm như khả năng thích ứng, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề - những kỹ năng thiết yếu cho công việc tương lai.

Thứ hai, sự hỗ trợ của chính phủ là chìa khóa: trợ cấp lương, tín dụng thuế và hỗ trợ đào tạo là cần thiết để giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ thu hút nhân tài trẻ.

Khi tự động hóa tăng tốc, các nhà hoạch định chính sách phải đảm bảo rằng người trẻ không bị bỏ lỡ cơ hội. Điều này có nghĩa là đầu tư vào các lĩnh vực mới nổi và định hình chính sách sao cho công nghệ bổ trợ chứ không phải thay thế công việc cấp độ đầu vào.

Các chiến lược tuyển dụng thanh thiếu niên phải được đánh giá nghiêm ngặt, không chỉ dựa trên số lượng việc làm mà còn dựa trên các kết quả dài hạn như duy trì việc làm, tăng trưởng lương và thăng tiến trong sự nghiệp.

Canada cũng phải áp dụng góc nhìn của thanh thiếu niên vào việc hoạch định chính sách như lồng ghép thanh thiếu niên vào việc lập ngân sách, thiết kế chương trình và báo cáo công khai để thúc đẩy các quyết định dài hạn.

Cũng như Canada đã áp dụng góc nhìn dựa trên giới trong hoạch định ngân sách và chính sách vào năm 2018, dẫn đến chính sách chăm sóc trẻ em tốt hơn và kế hoạch hành động quốc gia nhằm chấm dứt bạo lực giới. Giờ đây Canada cần làm điều tương tự cho thanh thiếu niên.

Với hành động táo bạo và phối hợp, Canada có thể đảm bảo thanh thiếu niên Canada không bị gạt ra ngoài lề mà còn được tham gia đầy đủ vào việc thúc đẩy tương lai của đất nước./.

(TTXVN/Vietnam+)