Cuộc đua AI tại Đông Nam Á: Khi tham vọng lớn gặp nền tảng yếu

Giới trẻ Đông Nam Á rất hào hứng với làn sóng AI

Theo nghiên cứu của Kearney (Tech EDT trích dẫn), AI được dự đoán đóng góp gần 1 nghìn tỉ USD vào GDP của khu vực vào năm 2030 - một con số khiến bất kỳ ai cũng phải trầm trồ. Tuy nhiên, phía sau những dự báo lạc quan này là một thực tế đáng lo ngại: chỉ 15% doanh nghiệp trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Nhật Bản và Trung Quốc thực sự sẵn sàng mở rộng sáng kiến AI.

Khi tham vọng vượt xa khả năng thực tế

Con số 15% không chỉ là thống kê. Nó phản ánh khoảng cách lớn giữa khát vọng chuyển đổi số và khả năng triển khai. Các chính phủ và doanh nghiệp đều “mê” công nghệ thông minh, từ chatbot, dịch vụ tự động, đến logistics thông minh, nhưng lại vướng rào cản dữ liệu.

AI không chỉ đơn thuần là những thuật toán hay mô hình học máy (machine learning model) đẹp mắt. Nó đòi hỏi một nền tảng dữ liệu vững chắc - thứ mà nhiều tổ chức vẫn đang thiếu. Phần lớn các doanh nghiệp hiện tại vẫn hoạt động trong những hệ thống "đảo" biệt lập, nơi các phòng ban, công cụ hay đơn vị kinh doanh không thể giao tiếp hiệu quả với nhau. Những môi trường phân mảnh như vậy là nền tảng yếu ớt cho việc xử lý dữ liệu thời gian thực mà AI cần.

Nghiên cứu của Cisco cho thấy 82% doanh nghiệp trong khu vực vẫn đang vật lộn với các hệ thống dữ liệu phân mảnh, hạn chế khả năng tiếp cận những thông tin thời gian thực mà AI cần để tạo ra giá trị. Điều này đòi hỏi một cái nhìn nghiêm túc về cột sống kiến trúc hỗ trợ AI doanh nghiệp, chứ không chỉ lớp AI bên ngoài.

Khoảng cách tích hợp: Điểm yếu chí mạng

AI ngày nay đã tiến hóa vượt xa những mô hình tĩnh hay chức năng độc lập. Các hệ thống tác nhân AI (agentic AI) hiện đại - những hệ thống có khả năng suy luận, hành động tự chủ và học hỏi trong bối cảnh cụ thể - đòi hỏi những dòng dữ liệu chất lượng cao liên tục. Chúng không thể chấp nhận sự chậm trễ, thiếu sót hay bối cảnh không đầy đủ.

Floyd Davis, Phó chủ tịch Kỹ thuật giải pháp cho khu vực APJ & ME tại Solace, nhận xét: "AI ngày nay không còn tĩnh hay độc lập nữa. Các hệ thống tác nhân AI cần dữ liệu thời gian thực để tạo ra kết quả có ý nghĩa".

Thực tế "khá nghiệt ngã": 81% lãnh đạo IT trong khu vực APAC coi việc tích hợp dữ liệu là một trong những thách thức lớn nhất trong việc triển khai AI hiệu quả. Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật, nó là vấn đề kiến trúc.

Trong một doanh nghiệp điển hình, dữ liệu được phân tán trên các ứng dụng SaaS, cơ sở dữ liệu nội bộ, nền tảng cũ và hệ thống bên thứ ba - không cái nào được xây dựng để có khả năng tương tác liền mạch. Kết quả là sự phá vỡ bối cảnh.

Bạn thử tưởng tượng, một hệ thống phát hiện gian lận không nhận được dữ liệu về giao dịch gần đây kịp thời, hay một chatbot dịch vụ khách hàng không biết về vấn đề đang diễn ra từ kênh khác. AI sẽ mang lại kết quả dưới mức mong đợi nếu không có dữ liệu đầy đủ và kết nối, tạo ra sự thất vọng cho người dùng, rủi ro tuân thủ quy định hoặc bỏ lỡ cơ hội.

Kiến trúc hướng sự kiện (EDA): Chìa khóa thời gian thực

Đây chính là lúc kiến trúc hướng sự kiện (Event-Driven Architecture - EDA) - yếu tố thay đổi cuộc chơi. Các mô hình request-response truyền thống xử lý dữ liệu như một giao dịch, chờ đợi hệ thống yêu cầu điều gì đó trước khi phản hồi. EDA lật ngược mô hình đó. Nó cho phép các hệ thống lắng nghe những thay đổi (sự kiện) và phản ứng tức thì trên các môi trường phân tán.

Theo lời Davis: "Nền tảng EDA cho phép các hệ thống phát hiện, xử lý và phản ứng với các sự kiện thời gian thực ngay khi chúng xảy ra - dù đó là giao dịch tại điểm bán hàng, sự chậm trễ trong vận chuyển hay câu hỏi của khách hàng". Mô hình này cung cấp loại phản ứng nhanh và sự linh hoạt mà các hệ thống tác nhân AI đòi hỏi.

Event Mesh - Agent Mesh: Thần kinh và bộ não AI

Trung tâm của EDA là event mesh - một lớp kết nối các hệ thống và nguồn dữ liệu khác nhau, cho phép chúng chia sẻ các sự kiện khi chúng xảy ra. Mesh này hoạt động như một hệ thống thần kinh số, định tuyến thông tin thời gian thực đến bất cứ nơi nào cần thiết, dù trong đám mây, tại chỗ hay nhiều khu vực địa lý.

Nếu lưới sự kiện (event mesh) là hệ thống thần kinh, thì lưới tác nhân (agent mesh) chính là bộ não. Lớp thứ hai này - cũng được Solace ủng hộ mạnh mẽ - bổ sung các tác nhân tự chủ, thông minh vào hệ thống. Những tác nhân này không chỉ là những người lắng nghe thụ động; chúng có thể suy luận, học hỏi và hành động dựa trên dữ liệu thời gian thực.

Davis giải thích: "Khả năng phục hồi thực sự đòi hỏi nhiều hơn tốc độ; nó cần những hệ thống có thể suy nghĩ, thích ứng và hành động độc lập. Đây chính là lúc agent mesh phát huy tác dụng". Agent mesh giới thiệu một lớp trí tuệ hoạt động hòa hợp với luồng dữ liệu được tạo ra bởi event mesh.

Những tác nhân này có thể hoạt động tự chủ hoặc dưới sự giám sát của con người. Ví dụ, một tác nhân có thể theo dõi tương tác người dùng để tìm dấu hiệu của sự cọ xát, trong khi một tác nhân khác có thể điều chỉnh cấu hình hệ thống để phản ứng với xu hướng hiệu suất quan sát được. Cùng với nhau, họ điều phối một doanh nghiệp thông minh, thích ứng phản ứng với cả những mẫu có thể dự đoán và những gián đoạn bất ngờ.

Đông Nam Á cần gì?

Cuộc cách mạng AI đang tăng tốc. Nhưng những người chiến thắng sẽ không chỉ là những ai xây dựng được những mô hình thông minh nhất. Họ sẽ là những người có nền tảng kiên cường nhất, có thể mở rộng quy mô AI trên các chức năng kinh doanh, khu vực địa lý và trường hợp sử dụng mà không sụp đổ dưới sự phức tạp.

Điều đó có nghĩa là cần suy nghĩ lại về kiến trúc. Các doanh nghiệp nên đầu tư vào các hệ thống hướng sự kiện thời gian thực thay vì dựa vào những tích hợp tĩnh và API dễ vỡ. Họ nên giới thiệu các tác nhân phân tán có thể hành động tự chủ và thông minh và hiện đại hóa hạ tầng của mình với những nền tảng bền vững với tương lai như những gì Solace cung cấp.

Davis tóm tắt: "Trong một thế giới AI-first, khả năng phục hồi số không còn là thứ tốt để có, nó là một mệnh lệnh chiến lược. Các tổ chức phải xây dựng những hệ thống không chỉ thông minh mà còn linh hoạt, thích ứng và kiên cường theo thiết kế".

Công thức của AI rất rõ ràng: 20% thuật toán và 80% dữ liệu, tích hợp. Những doanh nghiệp nào có nền tảng vững sẽ có vị thế tốt hơn, không chỉ là phục vụ khách hàng tốt hơn mà đổi mới nhanh hơn và phòng thủ hiệu quả hơn.

Nói như vậy để thấy, cuộc đua AI, không phải là ai, doanh nghiệp nào có thuật toán thông minh nhất, mà là ai có nền tảng vững chắc nhất.

Anh Tú