Cuba chuẩn bị đón 'cơn bão thế kỷ'

Bão Melissa trên vùng biển Caribe hôm 27/10. Ảnh: CIRA.

“Melissa dự kiến vẫn mạnh khi di chuyển qua Cuba, Bahamas và gần Bermuda”, Trung tâm bão quốc gia Mỹ cho biết trong một thông báo.

Trước đó, ngày 28/10, bão Melissa đổ bộ bờ biển gần thị trấn New Hope ở tây nam Jamaica, với sức gió duy trì lên đến 295km/h. Theo thang đo Saffir-Simpson, cấp 5 cao nhất ghi nhận sức gió 250 km/h. Melissa trở thanh cơn bão mạnh nhất từng đổ bộ vào Jamaica kể từ khi ghi nhận lần đầu vào năm 1851.

Matthew Cappucci - nhà khí tượng học người Mỹ bay qua mắt bão hôm 26/10 - đã gọi trải nghiệm này “kinh hoàng về mặt khoa học và đau đớn về mặt nhân đạo”. “Hàng triệu người thức dậy vào ngày 29/10 sẽ chứng kiến cảnh tượng hoang tàn, những khu vực tan hoang, những vết sẹo sẽ mất hàng thập niên để hàn gắn” - ông viết trên tờ Washington Post.

Guardian đưa tin tính tới ngày 29/10, Melissa khiến 7 người thiệt mạng, gồm 3 người ở Jamaica, 3 người ở Haiti và một người ở Cộng hòa Dominica.

"Một trong những trải nghiệm tồi tệ nhất"

Chính phủ Jamaica cho biết họ đã làm mọi cách chuẩn bị, ban hành lệnh sơ tán bắt buộc với các khu vực trũng thấp, đồng thời phát cảnh báo tới 2,8 triệu người dân.

Đường phố ở thủ đô Kingston gần như vắng tanh hôm 28/10. Quan chức Desmond Mckenzie cho biết giáo xứ St Elizabeth ở phía tây nam "ngập trong nước" và ít nhất ba gia đình bị mắc kẹt trong nhà tại cộng đồng Black River ở miền Tây Jamaica. Dịch vụ cứu trợ khẩn cấp đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận cộng đồng do điều kiện thời tiết nguy hiểm.

Ông Mckenzie mô tả Melissa “là một trong những trải nghiệm tồi tệ nhất Jamaica từng đối mặt”. Hiện hơn 530.000 người không có điện và gần 15.000 người sơ tán trong các hầm trú bão.

“Dựa trên những gì chúng tôi quan sát, thiệt hại ở St Elizabeth rất lớn. Một số khu vực của Clarendon cũng trải qua điều kiện khắc nghiệt. Cơ sở hạ tầng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. St Elizabeth là vựa lúa của đất nước và nơi này đã bị tàn phá nặng nề. Toàn bộ Jamaica đang hứng chịu hậu quả tàn khốc do cơn bão Melissa”, ông chia sẻ.

Sóng biển dữ dội tại khu phố Harbour View ở Kingston, Jamaica hôm 27/10. Ảnh: Reuters.

Nhiều tờ báo địa phương đăng tải các video và hình ảnh về hậu quả từ cơn bão: Đường sá biến thành sông, đường dây điện và cây cối đổ rạp, mái nhà bị gió mạnh thổi bay.

“Chúng tôi xin gửi lời chia buồn và cầu nguyện tới người dân của khu vực (Elizabeth), đồng thời cam kết sẽ luôn đồng hành, huy động hỗ trợ và cứu trợ”, Thủ tướng Andrew Holness đăng trên X. Vài giờ sau, ông chính thức tuyên bố quốc gia Caribe này là "khu vực thảm họa" do lũ lụt lan rộng, lở đất và thiệt hại về cơ sở hạ tầng.

“Không có cơ sở hạ tầng nào trong khu vực chịu được bão cấp 5. Bài toán đặt ra bây giờ là tốc độ phục hồi. Quả là một thách thức”, ông Holness nói.

Tại Portmore ở bờ biển đông nam Jamaica, cố vấn Colin Bogle của Mercy Corps bị đánh thức "bởi tiếng nổ lớn, và mọi thứ tối đen". "Bên ngoài, cây cối bị gió quật dữ dội, và tiếng ồn không ngừng nghỉ", ông nói thêm.

Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) của Liên Hợp Quốc cho biết sẽ gửi đèn năng lượng mặt trời, chăn, lều trong nhà, máy phát điện và các vật dụng khác từ trung tâm hậu cần ở Barbados đến Jamaica ngay khi cơn bão đi qua. "Nhiều người phải rời bỏ nhà cửa nên rất cần nơi trú ẩn và cứu trợ", Natasha Greaves - quyền giám đốc IOM Jamaica - chia sẻ.

Nhà khí tượng học tại AccuWeather, Jonathan Porter, cho biết Melissa sẽ là cơn bão mạnh nhất đổ bộ trực tiếp vào Jamaica được ghi nhận trong lịch sử. Trong khi đó, Anne-Claire Fontan - chuyên gia về xoáy thuận nhiệt đới của Tổ chức Khí tượng Thế giới - nhận định Melissa là “cơn bão thế kỷ” với Jamaica.

Cuba chuẩn bị cho "một đêm rất khó khăn"

Tại Cuba, Chủ tịch Miguel Díaz-Canel cảnh báo nước này sẽ “trải qua một đêm rất khó khăn” khi Melissa đang hướng đến thành phố lớn thứ hai Santiago de Cuba. Ông Díaz-Canel cho biết Melissa có thể là "một trong những cơn bão dữ dội nhất, thậm chí mạnh nhất" từng đổ bộ vào Cuba.

"Chúng tôi muốn nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng", ông nói, đồng thời kêu gọi người dân không trở về nhà từ nơi trú ẩn.

Tốc độ gió giảm xuống còn 230 km/h khi cơn bão di chuyển qua Jamaica, hạ xuống cấp 4, nhưng dự kiến vẫn gây ra thiệt hại cơ sở hạ tầng trên diện rộng và lũ lụt. Ông Díaz-Canel cho biết hơn 500.000 người đã được sơ tán khỏi đường đi của cơn bão.

Dự báo đường đi của bão Melissa. Ảnh: Guardian.

Melissa mạnh bất thường đến mức quân đội Mỹ phải điều động lực lượng từ khu vực lân cận cơn bão đến nơi an toàn hơn.

“Có khả năng xảy ra sự cố sập đổ hoàn toàn các công trình gần đường đi của tâm bão Melissa”, Trung tâm Bão Quốc gia Mỹ dự đoán.

Các nhà khoa học cho biết khả năng mạnh lên của bão Melissa - với sức gió tăng gấp đôi từ 112 km/h lên 225 km/h chỉ trong một ngày - có thể do nhiệt độ ấm của đại dương, một phần đến từ khủng hoảng khí hậu.

Leanne Archer, nhà nghiên cứu về các hiện tượng khí hậu cực đoan tại Đại học Bristol, nhận định bão Melissa gặp nhiều điều kiện thuận lợi để “thăng cấp”, như đại dương ấm tiếp thêm năng lượng, trong khi cơn bão di chuyển chậm giữa lúc độ ẩm không khí cao dẫn tới lượng mưa lớn trút xuống khi đi qua đất liền.

Năm 2024 ghi nhận kỷ lục nhiệt độ tại các đại dương trên thế giới. Một nghiên cứu năm 2023 phát hiện bão trên Đại Tây Dương hiện nay có khả năng mạnh lên nhanh chóng và mức độ tàn phá cao hơn gấp đôi so với trước đây.

Bên trong mắt siêu bão mạnh nhất thế giới 2025 Phi đội “Thợ săn bão” của Mỹ vừa bay xuyên tâm siêu bão Melissa - cơn bão cấp 5 với sức gió 282 km/giờ, được mô tả là “thảm khốc” và mạnh nhất hành tinh, đang đe dọa tàn phá Jamaica và Cuba.

Trí Ân