Cú hích cần thiết

Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam vừa được ban hành, với mục tiêu phát triển thị trường này thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế.

Việc nâng hạng TTCK Việt Nam từ cận biên lên mới nổi, nếu được FTSE Russell công bố vào tháng 9-2025 và chính thức có hiệu lực từ tháng 3-2026, sẽ tác động trực tiếp, sâu rộng đến dòng vốn ngoại và toàn bộ hệ sinh thái thị trường trong nước. Mới đây, với hàng loạt quy định, Việt Nam đã đáp ứng 7/9 tiêu chí của FTSE Russell, mở đường cho dòng vốn thụ động ước tính 1,5 - 3 tỉ USD từ các quỹ lập tức chảy vào TTCK.

Tổng dòng vốn ngoại có thể đạt 5 - 8 tỉ USD trong năm đầu tiên TTCK Việt Nam được nâng hạng và lên tới 25 tỉ USD tích lũy đến năm 2030, theo World Bank. Điều này sẽ giúp thanh khoản toàn thị trường tăng mạnh. Khi đó, TTCK Việt Nam sẽ được định giá lại ở mức cao hơn, thúc đẩy tính minh bạch trong công bố thông tin, quản trị doanh nghiệp.

VN-Index đang dao động quanh vùng 1.600 - 1.700 điểm, phản ánh tâm lý kỳ vọng của nhà đầu tư vào việc nâng hạng TTCK sau khi vận hành hệ thống KRX từ tháng 5-2025. Khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất điều hành vào những tháng cuối năm cũng là tin tốt. Một chu kỳ nới lỏng tiền tệ trên toàn cầu sẽ diễn ra và VN-Index có thể chinh phục mốc 1.800 điểm.

Chính phủ đã nhiều lần đề cập mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3%-8,5% trong năm nay và giao Ngân hàng Nhà nước điều hành tỉ giá, kiềm chế lạm phát. Đây là động lực chính để dòng tiền từ nhà đầu tư trong nước đổ vào TTCK, thúc đẩy VN-Index đạt mốc cao hơn.

Để TTCK Việt Nam trở thành kênh huy động vốn chính của doanh nghiệp, giảm sự lệ thuộc vào tín dụng ngân hàng, cần triển khai đồng bộ các giải pháp. Trong đó, cần đẩy nhanh triển khai mô hình Central Counterparty (CCP) đầy đủ, loại bỏ hoàn toàn yêu cầu ký quỹ trước và hoàn thiện hệ thống thanh toán T+0. Điều này sẽ giúp củng cố niềm tin cho nhà đầu tư nước ngoài, giảm tốc độ bán ròng như hiện nay.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần tăng cường quản trị và công bố thông tin tài chính bằng tiếng Anh định kỳ. Đến nay, chỉ 30% doanh nghiệp niêm yết trên sàn HoSE công bố báo cáo tiếng Anh đầy đủ, làm hạn chế sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài. Việc minh bạch thông tin giúp tăng sự hấp dẫn của TTCK với nhà đầu tư nước ngoài, góp phần nâng mức định giá P/E bình quân của VN-Index.

Ủy ban Chứng khoán nhà nước cũng cần áp dụng chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế IFRS từ năm 2026, gia tăng tỉ lệ sở hữu nước ngoài ở các ngành như ngân hàng để thu hút vốn ngoại. Ngoài ra, bên cạnh cổ phiếu, trái phiếu, cần đa dạng sản phẩm trên TTCK, chú trọng phát triển các sản phẩm tài chính, như trái phiếu chuyển đổi.

Đến nay, Việt Nam có trên 8,5 triệu tài khoản chứng khoán nhưng chỉ hơn 20% thường xuyên hoạt động. Vì vậy, cần bổ sung kiến thức cho nhà đầu tư cá nhân qua những chương trình giáo dục quốc gia về chứng khoán.

Kinh nghiệm từ các quốc gia trong khu vực cho thấy việc nâng hạng chỉ là bước khởi đầu trong quá trình phát triển TTCK. Việt Nam cần tập trung giải quyết bài toán tỉ giá, kiềm chế lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế... để TTCK phát triển bền vững.

Theo TS TRẦN THỊ KIM OANH (Trường ĐH Tài chính - Marketing)

(Dẫn nguồn NLĐO)