Công ty giữ bằng gốc, người lao động cần phải làm gì?

Luật sư Chu Quỳnh Vương - Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội cho biết: Việc nhà trường giữ bằng gốc là trái quy định, không phù hợp với tinh thần Bộ luật Lao động và pháp luật khác có liên quan. Nhà trường hay công ty có thể yêu cầu bản sao có công chứng hoặc bản gốc để đối chiếu nhưng không được giữ lại bản gốc, vì bằng tốt nghiệp là giấy tờ chứng nhận trình độ, là tài sản và giấy tờ tùy thân hợp pháp của cá nhân NLĐ, không phải là tài sản của nhà trường hay công ty.

Tại khoản 1 Điều 17 Bộ luật Lao động 2019 quy định hành vi người sử dụng lao động không được làm: “Giữ bản chính giấy tờ tùy thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động”. Và việc giữ bằng gốc của NLĐ được coi là một hình thức “biện pháp bảo đảm bằng tài sản” và bị cấm, quy định tại khoản 2 Điều 17 Bộ luật lao động 2019 “Yêu cầu người lao động phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động”.

Việc giữ bản chính văn bằng, chứng chỉ của NLĐ là hành vi trái pháp luật và có thể bị xử phạt hành chính, cụ thể quy định tại điểm a khoản 2 Điều 9 Nghị định 12/2022/NĐ-CP thì sẽ bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng và biện pháp khắc phục hậu quả là “buộc người sử dụng lao động trả lại bản chính giấy tờ tùy thân; văn bằng; chứng chỉ đã giữ của người lao động” (quy định tại điểm d khoản 3 Điều 9 Nghị định 12/2022/NĐ-CP).

Trong trường hợp này NLĐ cần phải: Yêu cầu nhà trường trả lại ngay bằng gốc, trao đổi với đại diện nhà trường (Bộ phận nhân sự hoặc Ban Giám hiệu) về các quy định của Bộ luật Lao động 2019, giải thích rằng điều khoản đó là bất hợp pháp và yêu cầu họ trả lại bằng gốc, nhà trường có nghĩa vụ phải trả lại bản chính văn bằng, chứng chỉ cho vợ ông Sơn. Vợ ông Sơn và NLĐ khác có thể cung cấp bản sao công chứng văn bằng cho nhà trường, công ty để lưu giữ hồ sơ.

Đồng thời, thương lượng lại các điều khoản về giữ bằng gốc và bồi thường thiệt hại ở phụ lục hợp đồng sao cho công bằng và phụ hợp với quy định pháp luật.

Trường hợp nhà trường không hợp tác, NLĐ có thể gửi đơn khiếu nại đến cấp có thẩm quyền tại địa phương nơi trường đặt trụ sở để được hỗ trợ can thiệp, xử lý vi phạm. Hoặc cũng có thể làm đơn khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền để yêu cầu giải quyết các quyền lợi liên quan đến quan hệ lao động.

Vũ Tuấn - Minh Đức