Công nghiệp bán dẫn: Động lực chiến lược cho tăng trưởng kinh tế số Việt Nam

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương phát biểu tại SEMIExpo 2025.

Hoàn thiện khung chính sách và hạ tầng hỗ trợ ngành bán dẫn

Công nghiệp bán dẫn là nền tảng của kỷ nguyên số hiện nay. Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025, kinh tế số chiếm 20% GDP, đến năm 2030 đạt 30% GDP; chi tiêu cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đạt tối thiểu 3% GDP và lọt vào Top 40 Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII).

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách quan trọng như: Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp công nghệ số và Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Tại Triển lãm ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam 2025 - SEMIExpo 2025 khai mạc sáng 7/11 tại Hà Nội, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương khẳng định: “Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo khẳng định khoa học-công nghệ-đổi mới sáng tạo là động lực trung tâm; trong đó doanh nghiệp là hạt nhân; Nhà nước giữ vai trò kiến tạo và đồng hành thông qua cơ chế ưu đãi thuế, tín dụng, quỹ R&D, hỗ trợ hạ tầng dùng chung như phòng sạch, phòng thí nghiệm trọng điểm, hệ thống đo kiểm...”.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cho phép áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và quản lý theo cách tiếp cận dựa trên rủi ro; tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ; phát triển hệ thống tiêu chuẩn-đo lường-chất lượng phù hợp thông lệ quốc tế; đồng thời thu hút FDI có điều kiện, gắn với chuyển giao công nghệ, phát triển năng lực nội sinh và liên kết với doanh nghiệp, nhà cung cấp trong nước.

Luật Công nghiệp công nghệ số được Quốc hội thông qua hồi tháng 6/2025 đã đặt nền móng pháp lý để phát triển công nghiệp công nghệ số và công nghiệp bán dẫn. Luật đã quy định các nguyên tắc phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam với trọng tâm là phát triển chip bán dẫn có tính đột phá trong các ngành, lĩnh vực; liên kết chặt chẽ với hệ sinh thái bán dẫn toàn cầu; phát triển công nghiệp bán dẫn phải đồng bộ với công nghiệp điện tử; khuyến khích thu hút đầu tư nước ngoài, huy động nguồn lực trong và ngoài nước nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn, hướng tới làm chủ công nghệ, thiết kế và sản xuất chip bán dẫn.

Cùng với một số luật như: Đầu tư, Thuế thu nhập doanh nghiệp, Xuất nhập khẩu…, Luật Công nghiệp công nghệ số cũng đã dành những cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đặc biệt cho hoạt động công nghiệp bán dẫn.

Theo đó, luật có các cơ chế ưu đãi đặc thù như: Dự án nghiên cứu sản xuất sản phẩm bán dẫn với vốn đầu tư từ 6.000 tỷ đồng được áp dụng thuế suất 5% trong 37 năm; miễn thuế 6 năm, giảm 50% trong 13 năm tiếp theo; miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước; miễn thuế thu nhập cá nhân và miễn giấy phép lao động cho nhân lực chất lượng cao người nước ngoài trong 5 năm.

Đây là những chính sách ưu đãi đầu tư đặc thù, vượt trội. Các chính sách ưu đãi này chỉ áp dụng đối với các ngành, lĩnh vực ưu tiên khác, có quy mô vốn đầu tư từ 30 nghìn tỷ đồng trở lên.

Theo Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương, hiện nay Bộ Khoa học và Công nghệ đang đẩy mạnh xây dựng các văn bản hướng dẫn chi tiết Luật Công nghiệp công nghệ số gồm nghị định và thông tư; dự kiến sẽ có hiệu lực đồng thời với luật vào ngày 1/1/2026.

Phát triển nguồn nhân lực và thúc đẩy hệ sinh thái R&D bán dẫn

Với dân số gần 100 triệu người, hơn 60% là dân số trẻ, Việt Nam sở hữu lợi thế lớn về nguồn nhân lực. Hiện có hơn 1,9 triệu người làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, công nghệ số, trong đó có khoảng 500 nghìn kỹ sư và 7.000 kỹ sư thiết kế bán dẫn thuộc 60 doanh nghiệp thiết kế chip.

Đào tạo chuyên ngành về thiết kế vi mạch tại Khoa Kỹ thuật điện tử 1, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông. (Ảnh: HOÀNG LINH)

Chính phủ đã ban hành Chương trình phát triển nguồn nhân lực công nghiệp bán dẫn, với mục tiêu đến năm 2030 đào tạo trên 50 nghìn kỹ sư và cử nhân bán dẫn. Song song với đó, Việt Nam ưu tiên đầu tư hình thành các phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu, các chương trình đào tạo chuyên ngành gắn với nhu cầu doanh nghiệp.

Để thúc đẩy phát triển công nghiệp bán dẫn, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh việc thúc đẩy hợp tác đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư mới, mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh tại Việt Nam trong lĩnh vực bán dẫn.

Hướng tới việc khuyến khích sự phát triển đồng bộ, toàn diện của hệ sinh thái, Việt Nam cũng đã ban hành các cơ chế ưu đãi và chính sách hỗ trợ dành cho các doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ gắn liền với lĩnh vực bán dẫn, tương tự như các ưu đãi áp dụng đối với doanh nghiệp bán dẫn.

Việt Nam cũng thúc đẩy hình thành các trung tâm R&D tại các tập đoàn công nghệ lớn như: Nvidia, Qualcomm, Samsung, Intel, góp phần chuyển giao công nghệ và tạo ra sản phẩm “Make in Vietnam” giá trị cao.

Triển lãm ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam 2025 - SEMIExpo 2025 cũng góp phần thúc đẩy hình thành hệ sinh thái bán dẫn tại Việt Nam, kết nối doanh nghiệp trong nước với các tập đoàn toàn cầu, hỗ trợ đào tạo nhân lực và quảng bá hình ảnh Việt Nam như một điểm đến mới nổi trong chuỗi cung ứng bán dẫn quốc tế.

Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương cho biết: “Đặc biệt, việc thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về Phát triển ngành công nghiệp bán dẫn thể hiện cam kết và sự ưu tiên ở cấp cao nhất đối với công nghiệp bán dẫn”. Ban Chỉ đạo do Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng làm Trưởng ban.

Với khung chính sách vượt trội, hệ sinh thái R&D đang hình thành và với tiềm năng nhân lực trẻ dồi dào, Việt Nam đang đứng trước thời cơ quan trọng để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu, hướng tới làm chủ thiết kế, phát triển và sản xuất chip trong tương lai gần.

TRÀ MY