Công nghệ mới biến các xe hạng nhẹ thành sát thủ diệt drone và máy bay

Công nghệ này trang bị cho lính thủy đánh bộ một cách thức mới để đối phó với drone (máy bay không người lái) và các mối đe dọa trên không. Cuộc chiến giữa Ukraine và Nga đã cho thấy khả năng chống lại các mối đe dọa như vậy là yếu tố then chốt trong xung đột hiện đại.

Hệ thống mới mang tên Marine Air Defense Integration System (MADIS), đã bước vào giai đoạn sản xuất hàng loạt đầu mùa thu năm nay, sau khi hoàn tất huấn luyện và các bài bắn đạn thật.

Được lắp trên nóc một cặp xe Joint Light Tactical Vehicle (JLTV), MADIS biến hai phương tiện này thành một hệ thống phòng không tầm ngắn trên mặt đất thống nhất. Hai xe JLTV hoạt động phối hợp với nhau: Một chiếc tập trung đối phó với drone, chiếc còn lại chuyên chống trực thăng và máy bay cánh cố định.

Máy bay cánh cố định là loại phi cơ nặng hơn không khí, sử dụng cánh không di chuyển (cố định) và tốc độ tiến về phía trước để tạo lực nâng. Đây là dòng máy bay phổ biến nhất, khác biệt với trực thăng (cánh quay) và cần đường băng để cất hạ cánh.

MADIS sử dụng một cặp xe JLTV để theo dõi và bắn hạ drone cũng như các máy bay khác - Ảnh: Neil Mabini

MADIS sử dụng tên lửa Stinger và pháo 30 mm để tấn công các mục tiêu này, đồng thời được trang bị radar và các hệ thống tác chiến điện tử. Lính thủy đánh bộ cũng có thể vận hành MADIS khi đang di chuyển, mang lại cho lực lượng này một lựa chọn phòng không cơ động.

Đây là bước nâng cấp đáng kể so với Man-Portable Air Defense System (MANPAD) trước đây, vốn đòi hỏi lính thủy đánh bộ phải tự trang bị và rời khỏi phương tiện để sử dụng. MADIS cũng có khả năng được nâng cấp theo thời gian, tùy thuộc vào loại mối đe dọa mà lực lượng phải đối mặt và vũ khí cần thiết cho từng nhiệm vụ cụ thể.

Trải qua nhiều phiên bản

MADIS do công ty Kongsberg Defense & Aerospace (Na Uy) phát triển và đã trải qua nhiều phiên bản kể từ nguyên mẫu ban đầu. Thủy quân Lục chiến Mỹ cho biết phiên bản sản xuất hàng loạt được trang bị các cảm biến, thuật toán và khả năng cơ động cho phép binh sĩ phát hiện, nhắm mục tiêu và tiêu diệt mối đe dọa nhanh chóng, hiệu quả hơn trước.

Cuộc bắn đạn thật đầu tiên của hệ thống diễn ra trong khuôn khổ huấn luyện quân sự chung Mỹ - Philippines hồi đầu năm 2025.

Các quan chức Thủy quân Lục chiến Mỹ cho biết MADIS lấp đầy một khoảng trống trong kho năng lực phòng không của họ và đặc biệt ở chỗ có thể hoàn thành toàn bộ chuỗi tiêu diệt. Lính thủy đánh bộ có thể dùng MADIS để tìm kiếm, nhận dạng mục tiêu rồi trực tiếp tiêu diệt chúng, thay vì phải dựa vào nhiều hệ thống khác nhau.

MADIS cũng giải quyết mối lo ngại của Thủy quân Lục chiến Mỹ về cách đánh bại các hệ thống bay không người lái cỡ nhỏ ở một cuộc chiến tiềm tàng trong tương lai. Nhờ tính cơ động, MADIS mang lại cho lực lượng một phương thức mới để bảo vệ các lực lượng triển khai tiền tuyến, đặc biệt trong kịch bản đối đầu với đối thủ tinh vi như Trung Quốc.

Khi Thủy quân Lục chiến Mỹ tái cơ cấu lực lượng cho hoạt động tác chiến trên chuỗi đảo thứ nhất, từ Nhật Bản đến Đài Loan và Philippines, họ cần những hệ thống có thể di chuyển nhanh và cung cấp hỏa lực mạnh hơn để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không khác nhau.

MADIS được trang bị radar, cảm biến và hệ thống tác chiến điện tử - Ảnh: Maurion Moore

Các cuộc huấn luyện và diễn tập bắn đạn thật gần đây dẫn đến những nâng cấp lớn cho MADIS - Ảnh: Micah Thompson

JLTV có những ưu điểm gì?

JLTV là dòng xe quân sự hạng nhẹ - trung do Quân đội Mỹ phát triển để thay thế một phần các xe Humvee đã được sử dụng từ nhiều thập niên trước. Đây là loại phương tiện đa nhiệm, được thiết kế để vừa cơ động cao như xe hạng nhẹ, vừa có khả năng bảo vệ tốt hơn nhiều trước các mối đe dọa hiện đại trên chiến trường.

Nói một cách dễ hiểu, JLTV giống “xương sống cơ động” của các đơn vị bộ binh cơ giới hiện đại. JLTV có thể chở binh sĩ, vũ khí, trang thiết bị hoặc đảm nhiệm các vai trò chuyên biệt như chỉ huy, trinh sát, phòng không hay cứu thương.

Về khả năng bảo vệ, JLTV được bọc giáp tốt hơn Humvee, đủ sức chống lại đạn bộ binh, mảnh pháo và đặc biệt là mìn, thiết bị nổ tự chế (IED) - mối đe dọa rất phổ biến trong các cuộc xung đột hiện đại. Mức độ bảo vệ có thể thay đổi tùy theo nhiệm vụ, cho phép cân bằng giữa an toàn và trọng lượng.

Về tính cơ động, JLTV sử dụng hệ thống treo độc lập tiên tiến, giúp xe di chuyển ổn định trên nhiều địa hình khác nhau như sa mạc, rừng núi hay đường xấu, đồng thời vẫn đạt tốc độ cao trên đường nhựa. Điều này cho phép binh sĩ nhanh chóng tiếp cận khu vực tác chiến hoặc rút lui khi cần thiết.

JLTV được thiết kế như một “nền tảng mở”. Trên khung xe có thể lắp nhiều loại vũ khí và thiết bị khác nhau, từ súng máy, pháo tự động, tên lửa chống tăng cho đến radar, cảm biến và hệ thống tác chiến điện tử. Nhờ đó, JLTV có thể đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau trên chiến trường.

JLTV là dòng xe quân sự hạng nhẹ - trung có nhiều ưu điểm so với Humvee - Ảnh: Internet

Hiện nay, JLTV được sử dụng rộng rãi trong Lục quân và Thủy quân Lục chiến Mỹ, đồng thời đã được xuất khẩu cho một số đồng minh. Với sự kết hợp giữa cơ động, bảo vệ và khả năng tích hợp công nghệ, JLTV được xem là một trong những mẫu xe quân sự hạng nhẹ hiện đại nhất, phù hợp với các cuộc xung đột công nghệ cao, nơi tốc độ, tính linh hoạt và khả năng sống sót ngày càng đóng vai trò quyết định.

Sơn Vân