Công khai quy hoạch, tránh hình thức

Thực tế cũng cho thấy, nhiều quy hoạch khi được công bố công khai, nhưng lại không cung cấp được thông tin gì cho người dân bởi thiếu dữ liệu cần thiết hoặc đúng kiểu làm cho có, điều này vô tình khiến cho việc thực hiện một quy định rất đúng, rất cần thiết trở thành... vô nghĩa.

Công khai, minh bạch thông tin các đồ án quy hoạch luôn là vấn đề được người dân rất quan tâm, đây cũng là vấn đề được đề cập đến nhiều ở các cuộc tiếp xúc cử tri, đối thoại với người đứng đầu địa phương, đơn vị. Theo quy định hiện hành, các quy hoạch đều phải thực hiện đăng tải công khai trên cổng thông tin điện tử, tuy nhiên, các địa phương khác nhau thực hiện công việc này cũng rất khác nhau. Một số địa phương đăng tải tương đối đầy đủ trên cổng thông tin điện tử các quyết định phê duyệt quy hoạch, bản đồ và thuyết minh đi kèm, kể cả các lần điều chỉnh.

Nhưng ngược lại, không ít địa phương đăng tải không đầy đủ như chỉ đăng quyết định mà không đăng bản đồ; hoặc chỉ đăng bản đồ mà không có thuyết minh; hoặc chỉ đăng các đồ án quy hoạch mới mà không đăng các lần điều chỉnh… Trong khi không phải người dân nào cũng có đủ kiến thức chuyên môn hoặc hiểu biết sâu về quy hoạch để có thể xem, tiếp nhận thông tin từ những đồ án kiểu “đánh đố” đó.

Chính tình trạng công bố công khai thông tin quy hoạch, bảo đảm quyền tiếp cận của người dân chưa thực sự được coi trọng này đã gây khó khăn cho người dân khi muốn tra cứu, hiểu biết thông tin về quy hoạch, những gì người dân muốn biết, cần biết thực sự rất khó tiếp cận

Thực tế từng được nhiều lần nhắc đến này lại tiếp tục được các đại biểu đưa ra tại nghị trường Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7 khi bàn về Dự án Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn. Dự Luật này đã quy định rõ vể việc quy hoạch sau khi được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, việc công bố được thực hiện bằng cách đăng tải thường xuyên, liên tục trên cổng thông tin điện tử, cổng thông tin quy hoạch quốc gia, phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, chính quyền, cơ quan lập quy hoạch có thể trưng bày mô hình, hệ thống sơ đồ, bản đồ quy hoạch đô thị và nông thôn; tổ chức hội nghị, hội thảo; phát hành ấn phẩm để công khai nội dung về quy hoạch.

Có thể nói, việc công khai quy hoạch đã được xác định rõ, nhưng những lo ngại về việc đăng tải đồ án quy hoạch không đầy đủ, không chi tiết, có bản đồ nhưng không có thuyết minh… vẫn còn. Nên đúng như các ý kiến góp ý, cần xác định cụ thể loại quy hoạch được phép công bố rộng rãi, bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật về bảo vệ bí mật Nhà nước.

Và khi đã công khai, cũng cần phải đáp ứng được những tiêu chí kèm theo để người dân dễ dàng tiếp cận, như có đầy đủ các quyết định, bản đồ thuyết minh, bản chụp phải rõ ràng, thể hiện rõ nét các thông tin trong bản đồ quy hoạch... Những gợi ý về việc phát triển ứng dụng, công cụ tìm kiếm nhanh quy hoạch, so sánh giữa các quy hoạch cũng đã được đưa ra để giúp việc công khai thực sự có hiệu quả.

Thông tin quy hoạch luôn là vấn đề quan trọng, có tác động lớn tới đời sống của người dân liên quan, nếu làm tốt sẽ tạo được sự đồng thuận giữa cơ quan chức năng, chủ đầu tư và người dân trong quá trình triển khai quy hoạch, các dự án... Đồng thời, chính việc công khai, minh bạch được coi trọng đúng mức, với đầy đủ thông tin cũng sẽ góp phần giảm được những khiếu kiện, dẫn dắt bởi lời đồn do thiếu thông tin hoặc nắm bắt thông tin chưa đầy đủ.

Nguyễn Vũ