Cộng hòa Congo đàm phán hoán đổi nợ để bảo vệ môi trường

Sông Congo. Ảnh: congosafaristours.com

Bộ trưởng Tài chính Congo Christian Yoko xác nhận thông tin về các cuộc đàm phán - một cơ chế tài chính xanh đang ngày càng được nhiều quốc gia rừng nhiệt đới lựa chọn - bên lề Hội nghị Khí hậu Liên hợp quốc COP30 diễn ra tại Belém, Brazil.

Theo ông Yoko, chính phủ Congo đang làm việc với các đối tác có năng lực cung cấp cơ chế tăng cường tín dụng, song quy mô và điều kiện cụ thể của thỏa thuận vẫn chưa được chốt. Ông nhấn mạnh đây là một phần quan trọng trong chiến lược tái cấu trúc nợ nhằm tạo dư địa tài khóa cho phát triển bền vững. “Hoán đổi nợ lấy thiên nhiên đặc biệt phù hợp với Congo, nơi sở hữu phần quan trọng của Lưu vực sông Congo, khu rừng mưa lớn thứ hai thế giới”, ông nói.

Vai trò toàn cầu của Lưu vực sông Congo

Lưu vực sông Congo trải dài trên sáu quốc gia Trung Phi, trong đó có cộng hòa Congo. Theo báo cáo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc UNEP năm 2023, khu rừng này hấp thụ khoảng 1,2 tỷ tấn CO2 mỗi năm, đóng vai trò quan trọng trong việc kiềm chế biến đổi khí hậu. Đây cũng là nơi sinh sống của hơn 10.000 loài thực vật và hàng trăm loài động vật quý hiếm.

Tuy nhiên, áp lực khai thác gỗ, săn bắt trái phép và mở rộng nông nghiệp đang đe dọa hệ sinh thái khu vực. Hãng tin AFP từng dẫn một nghiên cứu của Global Forest Watch cho biết Lưu vực Congo mất hơn 500.000 ha rừng mỗi năm trong thập kỷ qua. Trong bối cảnh này, các cơ chế tài chính xanh - như hoán đổi nợ - được xem là chìa khóa để tạo nguồn lực bảo tồn dài hạn.

Xu hướng hoán đổi nợ lấy thiên nhiên trên thế giới

Mô hình hoán đổi nợ lấy thiên nhiên không mới nhưng đang hồi sinh mạnh mẽ khi nhiều quốc gia chịu áp lực nợ công gia tăng. Theo Ngân hàng Thế giới, năm 2023, Ecuador đã hoàn tất thương vụ hoán đổi nợ trị giá 1,6 tỷ USD để bảo vệ quần đảo Galápagos - một trong những thương vụ lớn nhất thế giới về lĩnh vực này. Các quốc gia Belize và Seychelles cũng từng thực hiện các thỏa thuận tương tự, được đánh giá là mang lại hiệu quả kép: giảm gánh nặng nợ và duy trì cam kết bảo tồn sinh thái.

Các chuyên gia nhận định rằng loại hình thỏa thuận này đang được đẩy mạnh tại COP30, trong bối cảnh các nước đang phát triển đề nghị thêm hỗ trợ tài chính để thích ứng với biến đổi khí hậu.

Kỳ vọng của Congo

Đối với Cộng hòa Congo, một thỏa thuận hoán đổi nợ có thể đem lại ý nghĩa lớn. Quốc gia này hiện đối mặt áp lực nợ công trong khi vẫn cần nguồn lực để thực hiện các chương trình phục hồi rừng và thích ứng với biến đổi khí hậu. Bộ trưởng Yoko cho rằng đây là cơ hội để cân bằng mục tiêu phát triển kinh tế với cam kết bảo vệ thiên nhiên.

Ông cho biết thêm rằng việc bảo vệ Lưu vực sông Congo không chỉ là trách nhiệm của riêng quốc gia này mà còn là lợi ích chung của toàn cầu, bởi khu vực này đóng vai trò như một “bể chứa carbon tự nhiên” quan trọng không kém Amazon.

Trong thời gian tới, Cộng hòa Congo dự kiến tiếp tục làm việc với các thể chế tài chính quốc tế và các đối tác phát triển để hoàn thiện khung chính sách cho thỏa thuận. Nếu đạt được đồng thuận, đây sẽ là một trong những thương vụ hoán đổi nợ lấy thiên nhiên đáng chú ý nhất ở châu Phi trong năm tới.

Bảo Hân/Báo tin tức và Dân tộc