Công đoàn góp phần củng cố niềm tin xã hội

Thành tố quan trọng của hệ thống chính trị

Ngay từ khi thành lập, Đảng ta đã xác định Công đoàn Việt Nam là bộ phận không thể tách rời trong hệ thống chính trị, có vai trò tham gia quản lý nhà nước và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Hiến pháp năm 1959 nêu rõ: “Nhà nước dựa vào các cơ quan nhà nước, tổ chức công đoàn, hợp tác xã và các tổ chức khác của nhân dân lao động để xây dựng và thực hiện kế hoạch kinh tế”.

Công đoàn là thành tố quan trọng trong tham gia quản lý, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Ảnh: T. Tâm

Theo Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam Nguyễn Đình Khang, Công đoàn không chỉ đại diện cho giai cấp công nhân và người lao động mà còn trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng chính sách, pháp luật; giám sát, phản biện xã hội; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; thúc đẩy dân chủ, đối thoại xã hội; tham gia phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

“Đây chính là điều kiện tiên quyết để tổ chức có thể phát huy vai trò trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo đảm mọi hoạt động của nhà nước đều tuân thủ Hiến pháp, pháp luật; tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân và vì lợi ích của nhân dân”, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam khẳng định.

Những năm qua, phát huy vai trò của mình, Công đoàn Việt Nam đã tích cực tham gia quản lý nhà nước, xây dựng nhà nước pháp quyền và đạt nhiều dấu ấn đáng ghi nhận. Điển hình như, Công đoàn đã chủ động tham gia đóng góp ý xây dựng chính sách, pháp luật, đặc biệt là chủ trì, trình Quốc hội thông qua Luật Công đoàn năm 2024. Đây là dấu mốc quan trọng, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho hoạt động đại diện và bảo vệ người lao động trong bối cảnh mới.

Bên cạnh đó, Công đoàn cũng tích cực tham gia các hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tổ chức đối thoại với người sử dụng lao động, với chính quyền các cấp, thậm chí đối thoại trực tiếp với Thủ tướng Chính phủ. Những mô hình như “Hội nghị Người lao động”, “Diễn đàn Người lao động” tại Quốc hội… đã được triển khai rộng khắp, trở thành kênh quan trọng để đưa ý kiến, nguyện vọng của người lao động đến với Đảng, Nhà nước.

Đẩy mạnh chuyển đổi số trong tham gia quản lý nhà nước

Trước những biến đổi nhanh chóng của nền kinh tế thị trường và quá trình hội nhập quốc tế, Công đoàn đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức mới từ nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ, cải cách bộ máy, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cũng như mối quan hệ lao động ngày càng phức tạp. Những yếu tố này đòi hỏi Công đoàn phải đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương thức hoạt động và tư duy quản lý.

Theo GS. TS. Trần Ngọc Đường, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nguyên trợ lý Chủ tịch Quốc hội, trong quản lý nhà nước hiện đại, sự tham gia của các tổ chức xã hội là yếu tố thiết yếu để tăng tính minh bạch và hiệu quả. Ông nhấn mạnh: “Khi tiếng nói của người lao động thông qua tổ chức Công đoàn được lắng nghe, quản lý nhà nước về lao động sẽ ổn định hơn, năng suất lao động và sự phát triển kinh tế - xã hội sẽ nhanh và bền vững hơn”.

Thực tiễn đã chứng minh, khi Công đoàn chủ động đồng hành với nhà nước, mọi chính sách liên quan đến con người, đến người lao động và việc làm đều trở nên gần gũi hơn với thực tiễn đời sống, góp phần củng cố niềm tin của người dân. Từ kinh nghiệm thực tế, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Nghệ An Kha Văn Tám chia sẻ, muốn xây dựng tổ chức Công đoàn trở thành lực lượng chính trị tin cậy, vững mạnh của Đảng, chỗ dựa tinh thần cho người lao động cần đặc biệt chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng đối thoại, thương lượng, hòa giải cho cán bộ công đoàn để Công đoàn cơ sở chủ động giám sát chính sách, ký kết thỏa ước tập thể chất lượng, mang lại lợi ích thiết thực cho đoàn viên.

Ở góc nhìn chuyên gia, Luật gia Nguyễn Hoàng Mai, giảng viên Trường Đại học Công đoàn cho rằng, để Công đoàn thực sự phát huy vai trò trong tham gia quản lý nhà nước, cần xây dựng đội ngũ cán bộ bản lĩnh, trí tuệ, chuyên nghiệp, bởi “cán bộ Công đoàn chính là người cầm lá phiếu niềm tin của đoàn viên”. Họ phải có năng lực pháp lý, kỹ năng phân tích chính sách, đàm phán và phản biện xã hội.

Ngoài ra, cần đổi mới phương thức tham gia lập pháp theo hướng “từ sớm - từ xa”. Nghĩa là Công đoàn cần tham gia ngay từ khâu đề xuất, soạn thảo chính sách, cung cấp dữ liệu thực tiễn phong phú về lao động, việc làm, để các quy định pháp luật phản ánh sát đời sống; theo bà Nguyễn Hoàng Mai, một yêu cầu cấp thiết đặt ra hiện nay là việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong tham gia xây dựng pháp luật. Cần số hóa quy trình góp ý, lấy ý kiến đoàn viên trực tuyến, khai thác dữ liệu lớn để dự báo tác động chính sách. Đây không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là “chìa khóa” để đưa tiếng nói của công nhân, kể cả ở vùng sâu, vùng xa vào bàn nghị sự chính sách kịp thời và minh bạch.

Phát huy vai trò Công đoàn trong xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là yêu cầu khách quan của tiến trình đổi mới đất nước. Khi tiếng nói của người lao động được lắng nghe thông qua tổ chức Công đoàn, khi mỗi cán bộ công đoàn thật sự có bản lĩnh, trí tuệ và tâm huyết, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam sẽ ngày càng vững mạnh - một nhà nước “của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân”.

Trần Tâm