Công bố dự thảo quy định quy định quy tắc ứng xử của nhà giáo

Cô trò Trường THPT Phan Đình Phùng (Hà Nội). Ảnh: Xuân Phú.

Dự thảo Thông tư thay thế Quyết định số 16/2008/QĐ-BGD&ĐT ngày 16/4/2008 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành Quy định về đạo đức nhà giáo (Quyết định số 16). Dự thảo Thông tư kế thừa các nội dung quy định tại Quyết định số 16 còn phù hợp; đồng thời khắc phục một số tồn tại, không còn phù hợp và đảm bảo tính thống nhất đồng bộ với các văn bản pháp luật hiện hành có liên quan; phù hợp với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Thực hiện phương châm "thầy ra thầy, trò ra trò"

Ngày 16/4/2008, Bộ GD&ĐT ban hành quy định về đạo đức nhà giáo (Quyết định số 16). Sau 17 năm triển khai thực hiện, Quyết định 16 bộc lộ nhiều bất cập, nhiều quy định không còn phù hợp, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển đội ngũ nhà giáo trong thời kỳ đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.

Bên cạnh đó, vẫn còn vụ việc giáo viên có những hành vi và lời nói thiếu chuẩn mực, vi phạm đạo đức nhà giáo, ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần, thể chất của học sinh cũng như làm giảm sút uy tín, hình ảnh của người thầy, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Do vậy, việc cần có một quy định mới, phù hợp gắn với việc ứng xử của nhà giáo đối với các mối quan hệ trong các hoạt động dạy học, giáo dục tại cơ sở giáo dục và cộng đồng.

Ngày 16/6/2025, Luật Nhà giáo (Luật số 73/2025/QH15) được ban hành, trong đó quy định về đạo đức nhà giáo gồm các quy tắc ứng xử của nhà giáo trong mối quan hệ với người học, đồng nghiệp, gia đình người học và cộng đồng và giao Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành quy tắc ứng xử tại Điều 10.

Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo một lần nữa khẳng định: Người học là trung tâm, là chủ thể của quá trình giáo dục và đào tạo; nhà trường là nền tảng, nhà giáo là động lực, quyết định chất lượng giáo dục, đào tạo.

Theo đó, việc ban hành quy tắc ứng xử của nhà giáo trong cơ sở giáo dục với nhiều điểm mới, những quy định, yêu cầu cụ thể về tính nêu gương của nhà giáo, chuẩn mực đạo đức, chuẩn mực về ngôn ngữ, hành vi, thái độ, cách ứng xử của nhà giáo đối với người học, đồng nghiệp, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, cha mẹ hoặc người giám hộ của người học và cộng đồng.

Việc ban hành quy tắc ứng xử của nhà giáo trong cơ sở giáo dục góp phần nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường, thực hiện phương châm "thầy ra thầy, trò ra trò" trên các mặt đạo đức, nhân cách, tri thức; kiên quyết chấn chỉnh tiêu cực trong giáo dục, coi trọng danh dự người thầy, tôn vinh người thầy trong xã hội.

Quy định cụ thể quy tắc ứng xử của nhà giáo trong cơ sở giáo dục

Thông tư này áp dụng đối với nhà giáo thực hiện nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Đối với nhà giáo trong trường thuộc lực lượng vũ trang nhân dân thực hiện các quy tắc ứng xử theo quy định tại Thông tư này, quy định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Nội dung quy tắc ứng xử từ Điều 4 đến Điều 9 của Dự thảo Thông tư.

Trong đó, quy tắc ứng xử chung quy định các quy tắc cốt lõi về chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự, nhân phẩm, đạo đức nhà giáo; tận tụy với công việc; giảng dạy, giáo dục đúng mục tiêu, nguyên lý giáo dục; không lợi dụng chức danh, danh hiệu, hình ảnh nhà giáo và hoạt động nghề nghiệp để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật hay tư lợi cá nhân; phòng chống bạo lực học đường, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, dân chủ, đổi mới, sáng tạo,…

Quy tắc ứng xử chung cũng quy định nhà giáo không thờ ơ, né tránh hoặc che giấu các hành vi vi phạm xảy ra trong cơ sở giáo dục; không xúc phạm, áp đặt; không vụ lợi, ép buộc cha mẹ hoặc người giám hộ hoặc người học đóng góp các khoản tiền hoặc hiện vật trái với quy định của pháp luật; ngôn ngữ đúng mực, trung thực, tôn trọng, thân thiện, hợp tác, chia sẻ; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc,…

Quy tắc ứng xử với người học quy định về ngôn ngữ chuẩn mực, dễ hiểu, khen hoặc phê bình phù hợp với đối tượng và hoàn cảnh; đánh giá đúng thực chất năng lực của người học; tạo động lực, phát huy phẩm chất và năng lực, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu của người học; tôn trọng, đối xử công bằng với người học; không phân biệt đối xử giữa những người học dưới mọi hình thức; không gian lận, cố ý làm sai lệch kết quả trong các hoạt động tuyển sinh, đánh giá người học,...

Quy tắc ứng xử với đồng nghiệp quy định nhà giáo phải có ngôn ngữ đúng mực, trung thực, thân thiện; tôn trọng đồng nghiệp, góp ý đồng nghiệp trên tinh thần xây dựng; sẵn sàng chia sẻ, hợp tác, hỗ trợ đồng nghiệp; không xúc phạm, chia rẽ, gây mất đoàn kết nội bộ,…

Dự thảo Thông tư cũng quy định về quy tắc ứng xử với cán bộ quản lý cơ sở giáo dục như ngôn ngữ tôn trọng; chấp hành sự phân công, chỉ đạo, điều hành của cán bộ quản lý cơ sở giáo dục; tích cực tham mưu và thể hiện rõ chính kiến với cán bộ quản lý cơ sở giáo dục; thực hiện nghiêm các quy định về phân cấp và thứ bậc hành chính,…

Về quy tắc ứng xử với cộng đồng, Dự thảo Thông tư quy định, nhà giáo cần tuân thủ, chấp hành nội quy, quy tắc nơi công cộng; phát huy tinh thần tự nguyện, tự giác tham gia các hoạt động xã hội; dùng uy tín cá nhân để lan tỏa các giá trị nhân văn, những việc làm tốt, hình ảnh đẹp, hành vi ứng xử văn hóa trong xã hội, trong nhà trường đến cộng đồng,... Đồng thời, không tổ chức, tham gia các hoạt động trái quy định của pháp luật, xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; không thực hành, ủng hộ các hoạt động mê tín dị đoan, gây chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc,...

Dự thảo Thông tư quy định, người đứng đầu cơ sở giáo dục căn cứ quy định tại Thông tư này ban hành quy tắc ứng xử chi tiết của nhà giáo phù hợp với yêu cầu, điều kiện thực tiễn của nhà trường; công khai quy tắc ứng xử của nhà giáo trên trang thông tin điện tử hoặc niêm yết tại bảng tin của cơ sở giáo dục; phổ biến quy tắc ứng xử đến cán bộ quản lý, nhà giáo, người học và cha mẹ hoặc người giám hộ; thường xuyên tuyên truyền, quán triệt thực hiện nghiêm túc nội dung quy tắc ứng xử của nhà giáo trong cơ sở giáo dục.

Cùng với đó, dự thảo Thông tư cũng quy định trách nhiệm của UBND các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương và các Sở GD&ĐT thực hiện tuyên dương, khen thưởng kịp thời các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt và xử lý nghiêm túc, kỷ luật thích đáng các cá nhân, tổ chức vi phạm.

Hiếu Nguyễn