Con chip niềm tin và chân dung doanh nhân poker khát nước

Đào Minh Phú, trong nhiều năm, được nhắc đến như hình mẫu của một "doanh nhân 4.0": năng động, sắc sảo, nói đâu trúng đó. Tuy nhiên, phía sau lớp vỏ công nghệ và tinh thần startup là một mạng lưới lợi ích đan xen, những cú xoay vòng tài chính tinh vi và các "ván bài công nghệ" mà nhà đầu tư thật bị cuốn vào như lá bài trên bàn poker.

Đào Minh Phú chính là một trong 10 bị can bị bắt trong vụ shark Bình và trong giới poker Việt Nam, nghe nói, Phú không có... đối thủ. Tư duy kinh doanh của Phú chính là tư duy của một con bạc khát nước.

Từ doanh nhân "truyền cảm hứng" đến người chơi bài siêu hạng

Phú không đến với công nghệ từ phòng thí nghiệm, mà bước vào cuộc chơi từ sàn giao dịch và những cuộc thương lượng đậm mùi quyền lực. Không ai từng thấy anh ta ngồi trước màn hình, kiểm thử sản phẩm hay viết một dòng code; người ta chỉ thấy anh ta sải bước trên truyền hình, giữa ánh đèn sân khấu, trong bộ vest vừa vặn, với giọng nói trơn tru như đã được tập dượt hàng giờ trước gương.

Từ những talkshow khởi nghiệp đến các hội thảo toàn cầu hóa, Phú đều xuất hiện như một "người dẫn đường" của tương lai công nghệ Việt Nam, ít nhất là theo cách mà truyền thông khi đó muốn tin.

Với tài ăn nói khéo léo, phong thái tự tin đến mức khiến người khác tưởng đó là bản lĩnh, Phú nhanh chóng trở thành "ngôi sao công nghệ" trong mắt công chúng. Báo chí khi ấy dành cho anh ta những mỹ từ sẵn khuôn: "người tiên phong", "doanh nhân truyền cảm hứng", "ông trùm hệ sinh thái".

Sự "bứt phá" của Phú không đến từ trí tuệ kỹ thuật, mà từ nghệ thuật biến vốn xã hội thành tiền thật. Anh ta dựng một chuỗi công ty, từ Antex đến các pháp nhân vệ tinh, tạo thành một cấu trúc xoay tròn mà giới trong nghề gọi nửa đùa nửa thật là "vòng xoay may mắn".

Mỗi pháp nhân là một ô nhỏ trong mê cung tài chính: nhìn từ bên ngoài hoành tráng với vốn điều lệ trăm tỷ, nhưng khi bước vào chỉ thấy vài bàn làm việc trống trải và những bản báo cáo "tái sử dụng" khéo léo thay đổi tên gọi dự án. Cách làm ấy chẳng khác một chiêu bluff trong poker - khi không có bài mạnh vẫn đặt cược lớn, miễn là đủ tự tin để khiến người khác tin rằng mình đang thắng.

Đào Minh Phú từng giành nhiều thứ hạng cao ở các giải Poker trong nước.

Phú chơi công nghệ như người chơi poker: không cần nắm bài thật sự tốt, chỉ cần biết đẩy cược đúng lúc, tạo lợi thế tâm lý và khiến đối thủ sợ hãi rút lui. Trong các cuộc gọi vốn, Phú thường tung ra những từ khóa vàng như "trí tuệ nhân tạo", "chuỗi khối", "nền tảng thanh toán xuyên biên giới", "siêu ứng dụng tài chính" là những cụm từ đủ sức mở khóa ví tiền của những nhà đầu tư giàu tiền nhưng thiếu khả năng kiểm chứng thực chất công nghệ.

Thực tế, nhiều dự án chỉ tồn tại dưới dạng website demo hoặc ứng dụng sao chép từ thị trường nước ngoài. Nhưng, chẳng sao cả vì Phú hiểu rằng thị trường khởi nghiệp không cần sản phẩm thật, chỉ cần một câu chuyện đủ hay, được kể đúng người và đúng thời điểm.

Vốn điều lệ ảo, dòng tiền luân chuyển lòng vòng giữa các pháp nhân, báo cáo tài chính được "đánh phấn tô son" bằng vài thuật ngữ khó kiểm chứng, tất cả trở thành công cụ để "gom" nhà đầu tư. Và, mỗi khi dự án có dấu hiệu sụp, anh ta lại nhanh chóng tung ra một cái tên mới: "Dự án blockchain", "siêu ứng dụng tài chính tương lai", "nền tảng fintech xuyên biên giới". Vòng tròn khởi nghiệp ảo vận hành như bàn quay roulette: dù quả bóng rơi vào ô đỏ hay đen, chỉ có “nhà cái” là không bao giờ thua.

Truyền thông từng ca ngợi Phú là "người kiến tạo hệ sinh thái công nghệ Việt Nam". Tuy nhiên, nếu bóc lớp hào quang ấy, người ta chỉ thấy một hệ sinh thái được xây dựng trên nợ, ảo vọng và mưu tính, nơi giá trị không nằm trong sản phẩm, mà trong lời hứa được in trong phụ lục hợp đồng. Trong giới startup, Phú được gọi là "ông trùm dự án", còn trong cộng đồng poker, anh ta là "tay chơi siêu hạng". Ở đâu có tiền, ở đó có Phú và không quan trọng đó là tiền thật hay tiền đến từ kỳ vọng.

Trong giới poker, Đào Minh Phú không phải kẻ mơ mộng bước nhầm vào chiếu bạc, mà từng được xem là người biết cách "đọc vị bàn chơi". Anh ta không chỉ nhìn vào những quân bài trên tay, mà còn lắng nghe nhịp thở, ánh mắt, sự chần chừ của người đối diện, những kẻ sẵn sàng đặt niềm tin vào anh ta như đặt cược vào một ván all-in cuối cùng.

Những người từng đối đầu kể rằng: Phú chơi bài không ồn ào; anh ta điềm tĩnh, tính toán và khiến đối thủ cảm giác rằng họ thua là do tự sai lầm, chứ không phải bị đánh bại. Người ta không sợ tay chơi liều lĩnh, mà sợ kẻ đủ kiên nhẫn để đợi cơ hội rồi đóng sập cánh cửa chiến thắng vào khoảnh khắc hút chết. Đó cũng chính là cách anh ta rời bàn poker để bước vào canh bạc lớn hơn, nơi chip không còn là tiền, mà là niềm tin của xã hội.

Sự kiện $50.000 No Limit HoldEm Eight-Handed thuộc Triton Pokers Super High Roller Series diễn ra tại Hội An là một mốc quan trọng cho danh tiếng của Phú. Giải đấu này quy tụ 13 trong tổng số 20 tay chơi poker có tổng tiền thưởng cao nhất lịch sử.

Ở vòng đấu cuối, Phú đối đầu với Biao Ding, một tay chơi người Trung Quốc, trong trận đấu đổi chip liên tục kéo dài nhiều giờ. Anh ta vượt qua hàng loạt ngôi sao như Justin Bonomo, Bryn Kenney, Stephen Chidwick, Fedor Holz... trước khi lên ngôi vô địch với phần thưởng 1,67 triệu USD và trở thành người Việt có Best Live Cash lớn nhất và vọt lên hạng #3 Vietnam All Time Money List.

Một thành viên từng bình luận: "Phú không chỉ thắng tiền, anh ta thắng cảm giác tin tưởng của đám đông". Đúng như vậy, từ bàn poker đến thế giới startup, Đào Minh Phú luôn chơi cùng một kiểu bài: đặt cược bằng hình ảnh, gom chip bằng uy tín và rời bàn trước khi người khác kịp nhận ra rằng đống chip trước mặt họ chỉ là niềm tin chưa kịp kiểm chứng.

Công nghệ trở thành tấm bình phong cho dòng tiền

Vụ việc liên quan đến Antex được xem như lát cắt điển hình cho một giai đoạn khởi nghiệp đầy ảo tưởng. Trên danh nghĩa, Antex được quảng bá là nền tảng công nghệ "hỗ trợ thanh toán xuyên biên giới", ứng dụng trí tuệ nhân tạo và blockchain để "đưa doanh nghiệp Việt ra toàn cầu". Tuy nhiên, trong thực tế, nhiều nhà đầu tư phản ánh dòng tiền được luân chuyển qua nhiều pháp nhân trung gian, khó xác định mục đích sử dụng cuối cùng.

Antex từng được giới thiệu như mô hình đổi mới, song càng về sau càng bộc lộ sự nhập nhằng giữa "huy động vốn" và "đầu tư nội bộ". Các khoản chi được ghi dưới danh nghĩa "phí tư vấn", "hỗ trợ dự án" hay "góp vốn tạm thời", những khái niệm hợp pháp trên giấy tờ nhưng đang được cơ quan chức năng xem xét kỹ về bản chất giao dịch.

Người được cho là giữ vai trò định hướng chiến lược là Đào Minh Phú, ít khi xuất hiện công khai, song dấu ấn điều hành của ông ta được cho là có trong nhiều quyết định quan trọng. Bằng việc tận dụng mạng lưới doanh nghiệp "liên kết", Phú được cho là có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động tài chính của Antex. Công nghệ, trong trường hợp này, dường như chỉ là "chiếc áo" khoác bên ngoài một mô hình tài chính phức tạp.

Đào Minh Phú (ngoài cùng bên phải) và các đồng phạm trong vụ án liên quan đến các vi phạm xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn NextTech.

Các thuật ngữ như "blockchain" hay "chuyển đổi số" được dùng để thuyết phục nhà đầu tư, nhưng đằng sau là những báo cáo tài chính chưa được kiểm toán độc lập. Một nhà đầu tư từng nhận xét: "Phú không nói sai, chỉ là anh ta không nói hết". Và, chính phần "không nói hết" ấy là nơi những con số trở nên khó hiểu - nơi "lỗ" được trình bày như "tài sản vô hình", còn "thất bại" được đổi tên thành "dự án đang triển khai".

Điều khiến nhiều người lo ngại không phải là sự liều lĩnh của một cá nhân, mà là cách anh ta tận dụng khoảng mờ trong pháp luật. Khi những khái niệm như "gọi vốn", "đầu tư chiến lược", "cổ phần ưu đãi" bị dùng sai mục đích, ranh giới giữa sáng tạo tài chính và thao túng tài chính trở nên mong manh.

Trong khi hàng nghìn startup chân chính vẫn loay hoay tìm vốn và tuân thủ quy định thuế thì những mô hình kiểu Antex lại dễ dàng lọt vào danh sách được "hỗ trợ khởi nghiệp", được ca ngợi tại các sự kiện tôn vinh doanh nhân công nghệ.

Khi cơ quan chức năng bắt đầu rà soát dòng tiền của Antex, hàng loạt công ty "liên quan" được phát hiện có địa chỉ trùng lặp, người đại diện và giao dịch nội bộ chồng chéo. Trung tâm của mạng lưới ấy vẫn là cái tên Phú - người tuy không giữ chức danh điều hành chính thức nhưng được cho là có ảnh hưởng lớn thông qua những cộng sự thân tín.

Khi vụ việc bị điều tra, Phú chọn im lặng. Truyền thông từng tôn vinh anh ta cũng trở nên im ắng. Nhưng, im lặng không đồng nghĩa vô tội; bởi, nếu không có người thiết kế, cỗ máy tài chính ấy khó vận hành trơn tru đến vậy.

Tại cơ quan điều tra, Đào Minh Phú đã nhận toàn bộ hành vi liên quan đến số tiền Antex là vi phạm pháp luật. Phú cúi đầu nói: "Số tiền tôi chiếm đoạt là 2.080.000.000 đồng và hiện tại tôi đã khắc phục số tiền này".

Bảo Phương/Công an Nhân dân