Cơ hội nào cho cảng biển Lạch Huyện tăng tốc?

Tăng cạnh tranh, sản lượng tăng trưởng

Hơn 4 tháng đi vào khai thác (kể từ tháng 4/2025), Cảng quốc tế TIL Cảng Hải Phòng (HTIT) dần đi vào ổn định với khoảng 2 chuyến tàu mẹ ra, vào cảng làm hàng mỗi tuần. Các tuyến dịch vụ container quốc tế gồm tuyến Orchid – kết nối Nội Á và tuyến America kết nối trực tiếp với khu vực bờ Tây nước Mỹ. Dự kiến sản lượng sau khi hoàn thành toàn bộ dự án là hơn 1 triệu Teu.

Khu bến Lạch Huyện đang có khoảng 18 tuyến dịch vụ của các hãng tàu, với các tàu trọng tải chủ yếu từ 50.000 DWT - 165.000 DWT. Ảnh: HTIT.

Ông Ngô Trung Hiếu, Tổng giám đốc cảng HTIT cho biết mục tiêu tới cuối năm 2025, cảng sẽ đón từ 5-6 tuyến dịch vụ/tuần. Để tăng sức cạnh tranh, HTIT chú trọng đầu tư phát triển theo hướng cảng xanh, thông minh.

Cảng đầu tư đồng bộ từ cầu bến, hậu phương bãi container đến hệ thống thiết bị xếp dỡ (gồm 6 cẩu bờ STS có tầm với 24 row (hàng) và 24 cẩu RTG điện, 3 xe nâng reachstacker và 50 xe ô tô vận chuyển), cũng như áp dụng hệ thống quản lý khai thác cảng TOS tiên tiến và giải pháp số hóa quy trình làm hàng.

Cùng với HTIT, trong quý I/2025, khu bến Lạch Huyện cũng có thêm hai bến 5, 6 (Cảng container quốc tế Hateco Hải Phòng) hoạt động, đưa Lạch Huyện lên 6 bến cảng được khai thác.

Thống kê của Cảng vụ Hàng hải Hải Phòng, 6 bến đang vận hành 18 tuyến dịch vụ của các hãng tàu, trong đó có 11 tuyến đi trực tiếp Mỹ và 7 tuyến nội Á, Ấn Độ. Các tàu vào, rời Lạch Huyện có trọng tải chủ yếu từ 50.000DWT đến 165.000 DWT, với các tàu feeder từ vài nghìn Teu đến tàu mẹ siêu lớn đến 18.000 Teu.

Kết quả trong 6 tháng đầu năm 2025, khu bến Lạch Huyện đã đón 400 lượt tàu, tăng 54% so với cùng kỳ năm trước. Tổng sản lượng container đạt 985.519 Teu, tăng 23%. Đáng chú ý, riêng Lạch Huyện đã đóng góp 47,5% vào mức tăng trưởng container chung của cảng biển Hải Phòng.

"Việc vận hành các tuyến dịch vụ cho các tàu mẹ có trọng tải lớn, đi thẳng tới các thị trường trọng điểm như Mỹ, Canada, Ấn Độ… đã loại bỏ khâu trung chuyển qua cảng thứ ba, giúp các hãng tàu và doanh nghiệp xuất nhập khẩu tiết kiệm từ 20-30% chi phí logistics so với trước đây", ông Bùi Nguyên Khôi, Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Hải Phòng thông tin.

Cơ hội phát triển

Với nhiều bến cảng mới đi vào hoạt động tại khu bến Lạch Huyện tạo ra không gian phát triển mới cho cảng biển Hải Phòng. Ảnh: TC-HICT.

Đầu tháng 7/2025, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng thêm 4 bến container mới tại khu bến Lạch Huyện (bến số 9, 10, 11 và 12) có tổng vốn gần 25.000 tỷ đồng. Hai bến số 7, số 8 cũng dự kiến triển khai xây dựng thời gian tới.

Theo quy hoạch, các bến cảng mới đều có khả năng tiếp nhận tàu container có trọng tải từ 12.000-18.000 Teu, kết nối trực tiếp với khu phi thuế quan và hệ thống logistics phía sau cảng. Theo ông Khôi, điều này không chỉ nâng cao năng lực thông quan, còn tạo ra chuỗi dịch vụ hậu cần khép kín, giúp Hải Phòng trở thành trung tâm logistics quốc tế hàng đầu khu vực.

Việc hình thành hệ thống cảng biển hiện đại, thông minh và xanh tại Lạch Huyện được kỳ vọng mở ra cơ hội thu hút thêm các tuyến vận tải xuyên Thái Bình Dương, châu Âu và nội Á, tạo điều kiện thuận lợi để hàng hóa Việt Nam xuất thẳng ra thế giới.

"Đây là điều kiện giúp khu vực cảng biển Hải Phòng thu hút hàng hóa trung chuyển từ các nước trong khu vực, khẳng định vị thế là cảng trung chuyển, cửa ngõ quốc tế, đầu mối giao thương trọng điểm phía Bắc và khu vực, góp phần thực hiện mục tiêu trở thành thành phố cảng xanh, văn minh, hiện đại", lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải Hải Phòng nhận định.

Cho rằng các cảng nước sâu sẽ chiếm lợi thế trong tương lai, ông Trần Khánh Hoàng, Phó chủ tịch Hiệp hội Cảng biển VN đánh giá Lạch Huyện có nhiều tiềm năng phát triển. Bởi cùng với sự phát triển các cảng nước sâu sẽ là sự phát triển kinh tế và xu thế dịch chuyển sản lượng hàng hóa từ các cảng trong nội đô ra cảng nước sâu.

Gỡ "điểm nghẽn", tạo đà bật tăng

Dẫu vậy, để Lạch Huyện thực sự phát huy vai trò là cảng cửa ngõ quốc tế, vẫn còn đó nhiều "điểm nghẽn". Một trong số đó, theo lãnh đạo Cảng HTIT là hạ tầng giao thông kết nối từ khu vực cảng ra quốc lộ và các trung tâm công nghiệp, đô thị chưa đồng bộ.

"Cần sớm hoàn thiện các tuyến đường huyết mạch như tuyến ven biển, cao tốc ven biển, đường sắt kết nối cảng. Đặc biệt, cần sớm khởi công xây dựng cây cầu Tân Vũ - Lạch Huyện 2 để giảm cho cầu Tân Vũ – Lạch Huyện 1, giảm tắc nghẽn", ông Hiếu chia sẻ và đề xuất luồng hàng hải cần tiếp tục nạo vét duy tu thường xuyên, đảm bảo độ sâu ổn định cho tàu cỡ lớn vào/ra thuận lợi quanh năm.

Chính sách giá dịch vụ cảng cũng cần có cơ chế linh hoạt, cạnh tranh và minh bạch hơn để thu hút các hãng tàu lớn, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp logistics.

Đồng quan điểm, Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Hải Phòng Bùi Nguyên Khôi cho biết tuyến đường Tân Vũ - Lạch Huyện gần đây đã xuất hiện tình trạng tắc nghẽn, đặc biệt vào giờ cao điểm, khiến thời gian chuyên chở đường bộ tăng lên. Việc chưa hoàn thiện tuyến đường sau cảng tại phía sau các bến từ 3 - 6 cũng gây ách tắc cục bộ ngoài cảng tại một số thời điểm.

Ông Khôi lưu ý luồng Lạch Huyện là khu vực cửa ngõ giao thông của toàn khu vực. Việc đưa vào khai thác loạt bến cảng tiếp nhận siêu tàu đặt ra áp lực, thách thức cho công tác điều hành giao thông.

Để đảm bảo an toàn hàng hải, điều phối tàu thuyền vào rời thông suốt không chỉ tại Lạch Huyện mà cả khu vực cảng biển Hải Phòng đòi hỏi hạ tầng hàng hải công cộng như vũng quay tàu, luồng hàng hải, vùng đón trả hoa tiêu cho tàu lớn, hệ thống giám sát điều hành giao thông (VTS) cần được đầu tư, nâng cấp, mở rộng.

Hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ như điện, nước, điện thoại, internet cần được quan tâm đúng mức tại khu vực cảng trong bối cảnh các cảng đầu tư theo hướng cảng thông minh.

Để gỡ các "điểm nghẽn" này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, địa phương và doanh nghiệp, đặc biệt trong việc đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng kết nối, hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ, kết cấu hạ tầng hàng hải công cộng phù hợp với tiến độ đầu tư xây dựng các bến cảng và hoàn thiện hệ sinh thái logistics sau cảng.

"Đây là điều kiện tiên quyết để Lạch Huyện bứt phá, phát triển đúng theo quy hoạch đã được Chính phủ phê duyệt", lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải Hải Phòng nói và nhấn mạnh để tháo gỡ vướng mắc, cảng vụ đã, đang triển khai nhiều giải pháp như tăng cường cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh số hóa toàn bộ quy trình cấp phép tàu thuyền ra vào cảng, giúp rút ngắn thời gian làm thủ tục, giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Đồng thời, đề xuất Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, UBND thành phố Hải Phòngcác hạng mục kết cấu hạ tầng hàng hải công cộng, các hạng mục hạ tầng giao thông kết nối cần đầu tư để phù hợp với tiến độ đầu tư xây dựng bến cảng, bên cạnh việc đẩy mạnh kết nối cảng biển bằng phương tiện thủy nội địa, giảm tải cho hệ thống giao thông đường bộ.

Riêng khu bến Lạch Huyện, việc chuyển tải container bằng phương tiện thủy nội địa vừa giảm phụ thuộc vào giao thông trên tuyến đường độc đạo Tân Vũ – Lạch Huyện, còn góp phần giảm chi phí logistics.

Hoàng Anh