Cơ hội để người làm báo dấn thân, tri ân những đóng góp thầm lặng của lực lượng CAND

Từ những phóng sự điều tra vạch rõ âm mưu của các thế lực thù địch đến những bài viết xúc động về người chiến sĩ Công an quên mình cứu dân trong giặc lửa… đều khắc họa rõ nét tinh thần quả cảm, tận tụy và lòng trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với nhân dân của lực lượng CAND. Quan trọng hơn, giải báo chí còn là cơ hội để những người làm báo được dấn thân, tìm kiếm góc nhìn đa chiều và tri ân những người đang ngày đêm âm thầm gìn giữ ANTT và cuộc sống bình yên cho nhân dân.

Tác phẩm là sự tri ân với những chiến sĩ quả cảm “đi ngược chiều bình an”

Tác phẩm “Giữa lằn ranh sinh tử” của nhóm tác giả Bùi Thị Hương Giang, Nguyễn Thị Kim Thanh, Ban Thời sự, Đài Tiếng nói Việt Nam đã vinh dự đạt Giải A Giải báo chí “Vì An ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” giai đoạn 2023-2025.

Nhà báo Bùi Thị Hương Giang, Nguyễn Thị Kim Thanh, Đài Tiếng nói Việt Nam với tác phẩm đoạt giải A “Những lằn ranh sinh tử”.

Đại diện nhóm tác giả, nhà báo Bùi Thị Hương Giang chia sẻ: Khi đồng chí Trưởng ban Thời sự, Đài Tiếng nói Việt Nam giao nhiệm vụ thực hiện một chương trình “Thanh âm ký sự” về lực lượng Cảnh sát phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ (PCCC&CNCH), cả nhóm đều cảm thấy băn khoăn bởi đây là đề tài đã được khai thác khá nhiều. Câu hỏi lớn nhất đặt ra là phải tiếp cận từ góc độ nào để tác phẩm vừa mới mẻ, vừa đáp ứng về mặt nội dung? Sau nhiều đắn đo, suy nghĩ, cuối cùng nhóm đã lựa chọn đi sâu vào “Lằn ranh sinh tử”, khoảnh khắc mà những người lính PCCC&CNCH phải đối mặt với hiểm nguy.

Mạch chương trình bám theo những vụ cháy lớn đã xảy ra, nơi những người lính cứu hỏa chiến thắng tử thần và có cả những khoảnh khắc họ muốn quên nhưng luôn ám ảnh khi phải chứng kiến sự hoảng loạn, mất mát trong những đám cháy đã cướp đi tính mạng không chỉ của người dân mà còn của đồng đội, những người sát cánh cùng họ trong từng nhiệm vụ.

Theo nhà báo Bùi Thị Hương Giang, việc thực hiện chương trình là một cơ duyên khi chị và đồng nghiệp của mình là nhà báo Nguyễn Thị Kim Thanh gặp gia đình liệt sỹ Thượng úy Đỗ Đức Việt, Công an TP Hà Nội. Thượng úy Đỗ Đức Việt là một trong ba cán bộ, chiến sỹ đã anh dũng hy sinh vào ngày 1/8/2022 sau nỗ lực dập tắt đám cháy ở quán karaoke số 231 Quan Hoa, Hà Nội.

Các chị đã được nghe bố liệt sỹ Đỗ Đức Việt kể về tình yêu nghề của anh, rằng đi đâu anh cũng tự hào giới thiệu với mọi người: “Tôi là một người lính cứu hỏa.” Buổi sáng ngày 1/8/2022, Việt còn hẹn sẽ về ăn món nem mẹ làm nhưng định mệnh nghiệt ngã đã cướp đi cơ hội ấy. Đó cũng là bữa cơm mà anh đã không thể trở về. “Chúng tôi đưa câu chuyện về đồng chí Đỗ Đức Việt lên ngay đầu tác phẩm bởi sự hy sinh của anh và những liệt sỹ của lực lượng Cảnh sát PCCC&CNCH không chỉ là mất mát riêng của gia đình, mà còn là biểu trưng cho những cống hiến và lòng quả cảm của người lính cứu hỏa. Đặc biệt, trong quá trình thực hiện tác phẩm này, chúng tôi nhận được sự phối hợp, hỗ trợ tận tình từ Cục Cảnh sát PCCC&CNCH, Bộ Công an và Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH Công an TP Hà Nội từ việc tiếp cận hiện trường, thu thập âm thanh thực tế, đến phỏng vấn trực tiếp các chiến sĩ từng tham gia chữa cháy những vụ hỏa hoạn lớn, cũng như gia đình và đồng đội của những người đã anh dũng hy sinh.

“Giữa lằn ranh sinh tử” mang đến thông điệp: “Khi cháy, người dân tìm mọi cách thoát ra khỏi đám cháy, còn Cảnh sát PCCC&CNCH lại lao vào, đi ngược chiều bình an”, đó là con đường đầy hiểm nguy mà họ đã chọn, để đổi lấy sự sống và bình yên cho nhân dân. Sau khi phát sóng, tác phẩm đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ chính những người lính cứu hỏa và đông đảo công chúng. Nhiều chiến sĩ Cảnh sát PCCC cảm thấy xúc động, tự hào hơn về nghề nghiệp của mình, càng thêm quyết tâm cống hiến hết mình vì nhân dân, vì bình yên cuộc sống”, nữ nhà báo chia sẻ.

Góc nhìn nhân văn về những mảnh đời lầm lỗi, đau đáu ngày về

Tác phẩm “Ngày về của mẹ” của nhóm tác giả Lưu Ngọc Ánh, Nguyễn Quỳnh Phương, Trịnh Quốc Đông, Hoàng Ngọc Ánh, Trương Tuấn Nghĩa, Dương Văn Thuân, Nguyễn Thành Hơn, Ban Chuyên đề - Khoa giáo, Đài Truyền hình Việt Nam cũng đã đoạt giải A Giải báo chí “Vì An ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” giai đoạn 2023-2024. Nhà báo Lưu Ngọc Ánh, đại diện nhóm tác giả cho biết, đây là phim tài liệu được Đài THVN phối hợp với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy và Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc và trường giáo dưỡng, Bộ Công an thực hiện.

Nhà báo Lưu Ngọc Ánh, đại diện nhóm tác giả Ban Chuyên đề - Khoa giáo, Đài Truyền hình Việt Nam đoạt giải A với tác phẩm "Ngày về của mẹ".

Bộ phim kể câu chuyện về các phạm nhân đang thi hành án tại Trại giam Phú Sơn. Một trong những khó khăn khi thực hiện bộ phim này là việc lựa chọn nhân vật. Do đó, ekip sản xuất đã mất nhiều thời gian để nghiên cứu hồ sơ, tìm hiểu gia cảnh và lai lịch của phạm nhân bởi đây sẽ là những chi tiết đắt giá tạo nên cảm xúc cho bộ phim. Và cuối cùng được nhóm làm phim ưu tiên là nhân vật phải có câu chuyện, trong quá trình cải tạo ở trại giam, họ là người thực sự nỗ lực và họ hiểu được giá trị của cuộc sống; quan trọng hơn cả đó là họ đồng ý phối hợp với ekip để thực hiện bộ phim với điều kiện sẽ không lộ hình ảnh của họ, của người thân.

“Chúng tôi luôn cố gắng tìm những điểm mới, điểm đặc biệt của nhân vật. Với mỗi độ tuổi của nhân vật cũng như mỗi bản án, mỗi thời gian vào tù khác nhau, họ sẽ có những sự đau đáu về ngày về khác nhau. Và điều tôi ấn tượng nhất khi làm phim này đó là câu chuyện về một nhân vật nữ khi vào trong trại giam thì phát hiện có thai và chị sinh con. Và một chi tiết rất nhân văn mà chúng tôi tập trung khai thác, đó là ở bên cạnh trại giam nữ có một nhà trẻ có 16-18 bé. Trẻ ở đây được chăm sóc đến 36 tháng và các phạm nhân vẫn chiều tối được đón con về tắm rửa, chăm sóc. Giây phút đấy, niềm hạnh phúc đấy đã thôi thúc, đã khuyến khích họ cải tạo tốt để sớm về chăm sóc đứa bé ở ngoài đời. Đó là một điều vô cùng ý nghĩa. Những hình ảnh được ghi hình tại các trại giam, nơi các phạm nhân đang thi hành án, sẽ là không gian chính của bộ phim.

Tuy nhiên, với đề tài nhạy cảm liên quan đến tội phạm mua bán ma túy nên trong quá trình thực hiện, ekip đã sử dụng thủ pháp sáng tạo để truyền tải nội dung câu chuyện được lắng đọng, hiệu quả và ý nghĩa. Ekip sản xuất đã trao đổi với các cục chức năng của Bộ Công an và cùng đi đến một kết luận: Thứ nhất là về tính nhân văn; thứ hai là về tương lai của không chỉ những phạm nhân, mà còn những người liên quan đến phạm nhân như người nhà, con của phạm nhân. Vì thế, ekip quyết định quay toàn bộ bộ phim không hề lộ mặt. Cũng vì việc quay hình không lộ mặt nhân vật nên ekip đã gặp những khó khăn nhất định trong quá trình thực hiện… Đặc biệt, ekip đã tiếp cận câu chuyện với góc nhìn nhân văn, đó là dù là ai nếu mắc những sai lầm nhưng nếu biết thay đổi thì hoàn toàn vẫn có thể còn đường để trở về”, nhà báo Lưu Ngọc Ánh chia sẻ.

Cũng theo nhà báo Lưu Ngọc Ánh, đề tài “Vì An ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” dù mang tiếng là khó và khô khan nhưng thực tế, sức hấp dẫn lại nằm ở chính chiều sâu và tính đa chiều, đòi hỏi bản lĩnh, sự dấn thân của người làm báo. Hay nói cách khác, đó là sự hấp dẫn từ "lửa" thử thách của cuộc chiến không khoan nhượng với các loại tội phạm mới như tội phạm công nghệ cao, tội phạm tài chính, tội phạm xuyên quốc gia, đòi hỏi nhà báo phải có kiến thức sâu, tư duy sắc bén và lòng dũng cảm để theo đuổi đến cùng. Bên cạnh đó là sức hút từ chiều sâu nhân văn mà cụ thể ở bộ phim này đó là những mảng đời của các phạm nhân trong trại giam, họ đã ăn năn và thực sự hối cải để quay về cuộc sống lương thiện, trong đó những chiến sĩ Công an đã giúp họ hối cải, thay đổi và trở về từ sự tuyệt vọng.

Giải thưởng là nỗ lực “kép” của nhóm tác giả và lực lượng Công an cơ sở

Tác phẩm “Vụ tấn công khủng bố tại Đắk Lắk, sự ảo tưởng về một nhà nước ly khai ở Tây Nguyên” của nhóm tác giả Mai Thao, Trang Nhung, Trần Luật, Trung Đức, Ban Chuyên đề, Truyền hình CAND (ANTV) đã đoạt giải A giải báo chí “Vì An ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống” giai đoạn 2023-2025.

Thiếu tá Trần Đức Luật, Truyền hình CAND, đại diện nhóm tác giả đoạt giải A với tác phẩm “Vụ tấn công khủng bố tại Đắk Lắk, sự ảo tưởng về một nhà nước ly khai ở Tây Nguyên” đang tác nghiệp.

Thiếu tá Trần Đức Luật (bút danh Trần Luật) trong loạt bài, đại diện nhóm tác giả đoạt giải cho biết, khi nhận được thông tin tác phẩm được giải A, anh và các đồng nghiệp đều rất vui vì công sức nhỏ bé của mình đã được ghi nhận, đánh giá cao. Với anh và các đồng nghiệp, giải thưởng này không chỉ là phần thưởng cho những nỗ lực của nhóm tác giả mà còn ghi dấu trong đó là bao vất vả, gian nan, sự hy sinh thầm lặng của nhiều CBCS Công an cơ sở tại Tây Nguyên, địa bàn trọng điểm nhưng cũng vô cùng phức tạp về ANTT.

Theo Thiếu tá Trần Đức Luật, ngay từ những ngày đầu công tác trong lực lượng CAND, anh đã có may mắn được gắn bó với mảnh đất Tây Nguyên, có nhiều kỷ niệm sâu sắc với đồng chí, đồng đội, đồng bào nơi đây. Đối với anh, đây là vùng đất vô cùng ấn tượng, không chỉ đặc sắc về văn hóa, phong tục mà đồng bào còn luôn phải đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó có việc các đối tượng phản động, lưu vong, đặc biệt là tổ chức FULRO lưu vong luôn tìm cách lợi dụng đồng bào để tuyên truyền xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.

Thực tế này đã đặt ra nhiều thách thức, áp lực cho lực lượng Công an cơ sở vì vừa phải vận động đồng bào, phân tích âm mưu, thủ đoạn của các đối tượng phản động, thù địch cho đồng bào nghe, vừa phải làm tốt công tác dân vận để đồng bào gắn bó với lực lượng CAND, với chính quyền cơ sở. “Rạng sáng ngày 11/6/2023, sau khi nhận được thông tin bạo loạn ở huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk, tôi xin ý kiến Ban Giám đốc và lãnh đạo Ban để sớm tiếp cận vụ việc. Khi vào đến nơi, các đồng chí đồng đội đã triển khai lực lượng truy bắt các đối tượng gây ra vụ tấn công, khủng bố. Là phóng viên được tiếp cận hiện trường ngay từ đầu, tôi may mắn được phỏng vấn đối tượng và vận dụng được những kinh nghiệm trong tiếp xúc với đồng bào sau nhiều năm gắn bó với địa bàn để tiếp cận nhân vật, tiếp cận vấn đề nhằm triển khai tác phẩm theo kế hoạch.

Đặc biệt, trong quá trình bám sát vụ việc, tôi được tiếp cận, khai thác rất nhiều nguồn tài liệu và xác định cần phải có một tuyến bài nhiều kỳ đấu tranh với những âm mưu, ý đồ của các đối tượng trong tổ chức FULRO. Loạt bài được chúng tôi triển khai từ khi xảy ra vụ việc và cho đến khi kết thúc xét xử các đối tượng cũng là lúc chúng tôi kết thúc loạt bài này. Trong 6 tháng, chúng tôi tác nghiệp trong quá trình vừa đi làm, vừa viết, vừa gửi bài về phát sóng, vừa nắm bắt thông tin dư luận ở địa bàn, ở các diễn đàn của các đối tượng thù địch, lưu vong” - Thiếu tá Trần Đức Luật chia sẻ.

Nguyễn Hoa-Huyền Thanh