Cơ hội cho thị trường bảo hiểm bật lên

Ông Trương Minh Cát Nguyên, CEO TILA Finance

Ông Trương Minh Cát Nguyên, CEO TILA Finance chia sẻ với Báo Đầu tư Chứng khoán xung quanh câu chuyện này.

Trong môi trường pháp lý mới, ông dự báo ra sao về sự phát triển của các kênh phân phối bảo hiểm trong thời gian tới?

Về kênh phân phối qua ngân hàng (bancassurance), dự báo sẽ có một giai đoạn điều chỉnh trong thời gian đầu áp dụng quy định mới, khi có sự chững lại về số lượng hợp đồng và doanh số khai thác khi các công ty bảo hiểm và ngân hàng tái cấu trúc các thỏa thuận hợp tác, chính sách hoa hồng và quy trình bán hàng để tuân thủ quy định “không chồng chéo hợp đồng đại lý”. Tuy nhiên, điều này sẽ được bù đắp trong dài hạn bởi một giai đoạn tăng trưởng bền vững hơn, dựa trên chất lượng (số lượng hợp đồng, doanh số sẽ tăng).

Các ngân hàng được cho là sẽ đầu tư mạnh hơn vào các đội ngũ bán bảo hiểm chuyên biệt (thành lập các công ty làm đại lý bảo hiểm bằng vốn của ngân hàng), được đào tạo bài bản, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật nghiêm ngặt hơn và cải thiện đáng kể trải nghiệm của khách hàng.

Trọng tâm sẽ chuyển dịch rõ ràng từ khối lượng bán hàng đơn thuần sang chất lượng tư vấn, cam kết trách nhiệm, sự phù hợp của các sản phẩm được bán... Sự thay đổi cơ cấu bắt buộc trong hoạt động bancassurance (cụ thể là cấm các hợp đồng bảo hiểm chồng chéo giữa trách nhiệm đại lý cá nhân và đại lý tổ chức) có khả năng dẫn đến việc giảm khối lượng bán hàng ban đầu đối với một số chủ thể thị trường do cần thời gian thích ứng. Tuy nhiên, sự điều chỉnh ngắn hạn này là cần thiết để đạt được doanh số bán hàng chất lượng cao hơn về sau này, từ đó giảm đáng kể các khiếu nại liên quan tới bán sai sản phẩm và cuối cùng là xây dựng lại niềm tin lâu dài của người tiêu dùng vào kênh phân phối quan trọng này.

Về mạng lưới đại lý, thị trường sẽ chứng kiến sự chuyên nghiệp hóa ngày càng tăng trong các mạng lưới đại lý truyền thống. Điều này có khả năng dẫn đến một giai đoạn hợp nhất, nơi các doanh nghiệp đại lý nhỏ hơn, ít tuân thủ hoặc kém thích nghi hơn có thể gặp khó khăn, trong khi các doanh nghiệp đại lý lớn hơn, có cấu trúc tốt với các chương trình đào tạo mạnh mẽ, khung trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp vững chắc cùng các công cụ kỹ thuật số hiệu quả… sẽ phát triển mạnh và mở rộng thị phần của họ.

Kênh kỹ thuật số và Insurtech (công nghệ bảo hiểm) sẽ có sự tăng tốc trong việc áp dụng các nền tảng kỹ thuật số cho các hoạt động bảo hiểm khác nhau, bao gồm bán hàng, quản lý hợp đồng, xử lý yêu cầu bồi thường và dịch vụ khách hàng. Nghĩa là sẽ không chỉ ứng dụng công nghệ kỹ thuật số trong việc bán bảo hiểm, mà còn với doanh nghiệp đại lý bảo hiểm, kể cả việc xử lý yêu cầu bồi thường. Sự tăng tốc này được thúc đẩy bởi sự gia tăng tính minh bạch và hiệu quả (như cách Philippines từng áp dụng), cùng nhu cầu thị trường ngày càng tăng về sự tiện lợi và trải nghiệm khách hàng liền mạch.

Thị trường bảo hiểm Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển ổn định, bền vững hơn

Năm 2025, Chính phủ đặt mục tiêu 15% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ, tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm đạt 3,5% GDP và đến năm 2030, 18% dân số có bảo hiểm nhân thọ. Đây là con số thách thức, theo ông, đâu là giải pháp có tính đột phá?

Mỗi quốc gia có điều kiện phát triển khác nhau nên không thể chắc chắn chúng ta sẽ làm được như họ. Tuy nhiên, tôi có niềm tin là với quyết tâm mạnh mẽ thì Việt Nam vẫn có thể hoàn thành mục tiêu này.

Các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm ở Việt Nam phải tuân thủ các quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm và Thông tư 67 nhằm minh bạch hóa và tăng tính chuyên nghiệp. Ở môi trường pháp lý mới này, nếu có tham khảo, học hỏi sự thành công của các thị trường đi trước khác trong việc số hóa bảo hiểm thì sẽ thúc đẩy Insurtech tại Việt Nam thành công hơn. Theo đó, không chỉ dừng ở việc bán bảo hiểm trực tuyến đơn thuần, mà còn phân tích dữ liệu nâng cao, thẩm định dựa trên AI, các sản phẩm được cá nhân hóa và trải nghiệm hành trình khách hàng liền mạch.

Ví dụ, Philippines là một trong những thị trường bảo hiểm lâu đời và đa dạng nhất Đông Nam Á, nên có thể mang đến nhiều kinh nghiệm phong phú. Thị trường này liên tục tăng trưởng những năm qua với khoảng 25% dân số được bảo hiểm, có sự dịch chuyển đáng chú ý sang các sản phẩm bảo hiểm sức khỏe sau dịch và sự thành công của bảo hiểm vi mô. Thị trường cũng cho thấy động lực mạnh mẽ trong số hóa, ứng dụng Insurtech và các cách tiếp cận đổi mới đối với quỹ tài chính bảo hiểm rủi ro thiên tai (do Philippines thường xuyên hứng bão nên họ có một phương pháp trích lập quỹ dự phòng rủi ro thiên tai khác với các quốc gia khác, luôn đổi mới trong việc trích lập quỹ tài chính bảo hiểm).

Tại Việt Nam, dù hành lang pháp lý đã hoàn thiện hơn, song việc gia tăng tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm vẫn là một thách thức lớn. Điều này đòi hỏi sự đổi mới liên tục trong các chiến lược phân phối và thiết kế sản phẩm (ví dụ, mở rộng quy mô bảo hiểm vi mô).

Ông có lấy kinh nghiệm của Philippines, ngoài câu chuyện Insurtech, đâu là kinh nghiệm có thể áp dụng tại Việt Nam?

Về mặt sản phẩm chúng ta có thể tham khảo. Tôi lấy ví dụ về bảo hiểm sức khỏe và bảo vệ, có sự gia tăng đáng kể về nhu cầu sau dịch được quan sát tại thị trường Philippines, khi nhận thức của công chúng về rủi ro sức khỏe và tầm quan trọng của việc bảo vệ tài chính trước các trường hợp khẩn cấp y tế luôn ở mức cao.

Với sản phẩm liên kết đầu tư (ILP), do được kiểm soát chặt chẽ hơn trong phát triển, phê duyệt và công bố thông tin sản phẩm, việc bán các sản phẩm ILP sẽ trở nên minh bạch và phù hợp hơn. Trong ngắn hạn, điều này có thể dẫn đến sự dịch chuyển trọng tâm sang các sản phẩm định hướng bảo vệ đơn giản và dễ hiểu hơn, cho đến khi người tiêu dùng xây dựng lại niềm tin hoàn toàn vào sản phẩm này.

Trong khi đó, phân khúc bảo hiểm vi mô có tiềm năng lớn nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Do đó, việc học hỏi thành công của Philippines với sự phối hợp của cả một hệ thống từ nhà quản lý, công ty bảo hiểm, các tổ chức tài chính vi mô đến các tổ chức xã hội, dân sự… có thể giúp Việt Nam mở rộng tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm, nhất là với nhóm dân số có thu nhập thấp và trung bình.

Tăng cường niềm tin khách hàng và minh bạch thị trường là yếu tố quan trọng nhất đối với một thị trường nhạy cảm như bảo hiểm và điều này sẽ được hiện thực hóa trong môi trường pháp lý mới?

Việc áp dụng các quy định pháp lý mới, bao gồm cả Thông tư 67, sẽ giúp cải thiện đáng kể niềm tin của người tiêu dùng và sự minh bạch tổng thể của thị trường. Khi không còn xuất hiện tình trạng bán sai sản phẩm, trách nhiệm của bên bán rõ ràng hơn, các cơ chế giải quyết khiếu nại cụ thể, hiệu quả hơn… thì sẽ xây dựng lại niềm tin của công chúng vào ngành bảo hiểm.

Theo đó, trong 5 năm tới, thị trường bảo hiểm dự báo có sự cải thiện đáng kể về chất lượng và tăng trưởng bền vững. Điều này được thúc đẩy bởi một môi trường pháp lý minh bạch, hiệu quả hơn, sự gia tăng đáng kể niềm tin của người tiêu dùng nhờ tính minh bạch và trách nhiệm giải trình được nâng cao, bên cạnh việc ứng dụng nhanh chóng các công nghệ kỹ thuật số. Những yếu tố kết hợp này sẽ đưa thị trường bảo hiểm Việt Nam gần hơn với các thông lệ tốt nhất trong khu vực và quốc tế, thúc đẩy một ngành công nghiệp lành mạnh và kiên cường hơn.

Mặc dù giai đoạn chuyển tiếp trước mắt đặt ra không ít thách thức, song những lợi ích dài hạn của việc xây dựng một ngành bảo hiểm vững mạnh, đáng tin cậy và minh bạch là rất rõ ràng, sâu sắc. Sự phát triển này sẽ không chỉ đóng góp đáng kể vào sự ổn định tài chính tổng thể của Việt Nam, mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội rộng lớn hơn của đất nước, mang lại lợi ích cho cả người mua bảo hiểm và nền kinh tế quốc dân.

Kim Lan thực hiện.