Cô giáo vùng cao thắp sáng con chữ ở thôn Ngọc Leang

Học viên trong lớp học của cô Dương Thị Kiều.

Từ những buổi học giản dị giữa thôn Ngọc Leang, từng con chữ mở ra cho bà con Xơ Đăng cơ hội đổi đời, thêm tự tin và từng bước vươn lên thoát nghèo.

Lớp học giữa đại ngàn và hành trình gieo chữ của cô giáo trẻ

Mỗi lần đặt chân đến thôn Ngọc Leang, cô giáo Dương Thị Kiều (SN 1988), giáo viên Trường Tiểu học Kim Đồng, trú xã Tu Mơ Rông (Quảng Ngãi) lại mang trong mình một nỗi day dứt. Cô Kiều kể rằng, điều khiến cô xót xa nhất là khi thấy nhiều người dân nơi đây không biết đọc, không viết được tên mình, không hiểu hướng dẫn dùng thuốc thậm chí không biết tính toán khi mua bán.

“Tôi tự hỏi, nếu không có ai đồng hành, họ sẽ thiệt thòi đến bao giờ?”. Cô Kiều nhớ lại khoảnh khắc thôi thúc bản thân bắt đầu hành trình mở lớp học xóa mù chữ.

Nhận được sự động viên của Ban giám hiệu nhà trường và Ban chỉ đạo xóa mù chữ xã Tu Mơ Rông, cô Kiều quyết định đứng lớp. Động lực lớn nhất của cô là niềm tin rằng chỉ cần bà con học được vài con chữ, cuộc sống sẽ thay đổi theo hướng tích cực hơn.

Cô giáo Dương Thị Kiều dạy chữ cho các học viên.

Những buổi tối sau một ngày dài lên nương, dù tuổi đã ngoài 40–50, bà con vẫn lội bộ đến lớp học. Hình ảnh ấy khiến cô càng quyết tâm không bỏ cuộc. Cô Kiều chia sẻ: “Nhìn thấy sự kiên trì của bà con, tôi tự nhủ mình càng phải cố gắng hơn”.

Do bà con nói tiếng Xơ Đăng là chủ yếu, cô Kiều phải tự học thêm tiếng địa phương, vừa dạy vừa tìm cách đưa kiến thức trở nên gần gũi. Cũng từ những buổi học ấy, bà con thân thương gọi cô Kiều là “cô giáo bản”, xem cô như người thân, chia sẻ cả chuyện gia đình và cuộc sống.

Với cô Kiều, đó là niềm hạnh phúc lớn nhất, minh chứng rằng những nỗ lực thầm lặng của cô có ý nghĩa cho bà con.

Dạy người lớn khó hơn nhiều so với dạy trẻ. “Người lớn tuổi tiếp thu chậm hơn, hay quên hơn, nên tôi phải điều chỉnh cách dạy sao cho dễ hiểu và không gây áp lực”, cô Kiều tâm sự.

Cô Kiều đưa ra nhiều giải pháp là dùng hình ảnh và đồ vật thật, lặp lại nhiều lần, ôn bài cũ trước khi học bài mới, tạo nhóm học theo trình độ để người biết kèm người chưa biết, và biến mỗi buổi học thành một không gian vui vẻ với trò chơi học tập đơn giản. Cách dạy mà cô thấy hiệu quả nhất là học bằng chính cuộc sống của họ, từ việc buôn bán, tính toán mùa vụ cho đến đọc biển báo, viết tên con cái…

Học viên chăm chú học tập.

Tuy nhiên, khó khăn thì luôn hiện hữu khi đường vào bản quanh co trơn trượt, mùa mưa đi lại cực nhọc, học viên bận mùa vụ, có khi nghỉ cả tuần nên duy trì sĩ số là thách thức lớn nhất. Nhưng mỗi khi cô Kiều thấy ánh mắt háo hức của học viên khi viết được chữ đầu tiên, những trở ngại ấy lại trở nên nhẹ tênh.

“Một học viên hơn 60 tuổi nghẹn ngào nói: Cô ơi, nay tôi viết được tên rồi. Khoảnh khắc ấy với tôi là phần thưởng đẹp nhất của nghề giáo nơi vùng cao”, cô Dương Thị Kiều nhớ lại.

Xóa mù chữ, mở lối thoát nghèo cho bà con Xơ Đăng

Không chỉ dạy chữ, lớp học ở thôn Ngọc Leang còn giúp bà con mở ra cơ hội thoát nghèo. Cô Kiều tâm sự: “Khi biết đọc, biết viết, bà con tự tin hơn hẳn. Và niềm vui của tôi chính là khi nghe bà con nói rằng nhờ biết chữ, họ tự tin hơn nhiều”.

Học chữ đã giúp người dân tính toán việc mua bán chính xác hơn, không bị ép giá; hiểu các hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi; biết cách ghi chép, sổ sách; mạnh dạn hơn khi tham gia hoạt động cộng đồng hay làm thủ tục hành chính.

Một trong những câu chuyện khiến cô Kiều xúc động nhất là trường hợp của anh A Đê. Trước đây, anh không biết chữ nên khi bán nông sản thường bị người ta trả giá thấp. Sau khi tham gia lớp học, anh biết ghi lại số lượng, cân nặng, lập sổ ghi giá bán...

Một học viên của lớp học do cô Dương Thị Kiều dạy.

Vài tháng sau, anh A Đê kể với cô bằng niềm tự hào: “Cô ơi, giờ người ta không gạt được mình nữa. Nhờ biết chữ mà làm ăn đỡ thua thiệt”.

Đó là những thay đổi dù nhỏ nhưng lại vô cùng ý nghĩa, minh chứng rõ nét cho tác động tích cực của xóa mù chữ trong cộng đồng vùng cao.

Cô Kiều mong muốn lớp học được duy trì lâu dài hơn, có thêm trang thiết bị, sách vở, bảng viết và nhận được nhiều sự quan tâm để nhiều người dân hơn nữa có cơ hội học chữ. “Với tôi, sứ mệnh của người giáo viên cắm bản là đem ánh sáng tri thức đến những nơi khó khăn nhất, để không ai bị bỏ lại phía sau”, cô Kiều chia sẻ.

Hoàng Vinh