Có bao nhiêu Mặt Trăng trong Hệ Mặt Trời?

Sao Thổ có ít nhất 274 mặt trăng - nhiều nhất trong hệ mặt trời. (Nguồn ảnh: Getty).

Theo số liệu của Liên minh Thiên văn Quốc tế (IAU), hiện có 422 vệ tinh hành tinh quay quanh tám hành tinh trong Hệ Mặt Trời. Bên cạnh đó, Phòng thí nghiệm Động cơ Phản lực (JPL) của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA) cũng ghi nhận thêm 531 vệ tinh của các tiểu hành tinh và hành tinh lùn. Nếu tính chung cả hai nguồn dữ liệu, tổng số vệ tinh tự nhiên đã được xác nhận trong Hệ Mặt Trời lên tới 953 (tính đến tháng 3/2025).

Tuy nhiên, các nhà thiên văn học cho rằng đây mới chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm". Trong vài năm gần đây, hàng chục vệ tinh mới liên tục được phát hiện, và với sự phát triển vượt bậc của công nghệ quan sát vũ trụ, con số này chắc chắn sẽ tiếp tục tăng mạnh trong tương lai.

Vấn đề nằm ở chỗ, định nghĩa "mặt trăng" cũng không hề đơn giản. Nhà thiên văn học Edward Ashton, công tác tại Viện Thiên văn học và Vật lý thiên văn Academia Sinica (Đài Loan), cho biết: "Một mặt trăng cơ bản là vật thể quay quanh một thiên thể lớn hơn, không phải là ngôi sao". Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc loại trừ các vệ tinh nhân tạo do con người chế tạo, cũng như những vệ tinh tạm thời hay các hạt bụi trong vành đai của Sao Thổ và Sao Thiên Vương.

Một bán mặt trăng tạm thời quay quanh Mặt Trời song song với Trái Đất có thể trông như thể nó đang quay quanh hành tinh của chúng ta. Nhưng thực tế không phải vậy.(Nguồn ảnh: Zoonar GmbH / Alamy Stock Photo)

Trong số hàng trăm vệ tinh đã biết, chỉ khoảng 20 mặt trăng được xếp vào loại lớn, có hình dạng tròn đều do lực hấp dẫn của chính chúng. Một số cái tên tiêu biểu có thể kể đến như Ganymede (thuộc Sao Mộc), Titan (thuộc Sao Thổ) hay Europa (thuộc Sao Mộc).

Nếu xét theo từng hành tinh, sự phân bổ mặt trăng trong Hệ Mặt Trời cũng rất khác biệt:

Sao Thủy và Sao Kim không có mặt trăng thực sự nào, do chúng nằm quá gần Mặt Trời và bị lực hấp dẫn mạnh cuốn mất vệ tinh tiềm năng.

Trái Đất có một Mặt Trăng lớn, cùng ít nhất bảy bán vệ tinh nhỏ tạm thời.

Sao Hỏa sở hữu hai mặt trăng bé là Phobos và Deimos. Trong đó, Phobos đang dần tiến sát bề mặt Hỏa tinh và có thể bị phá hủy trong tương lai.

Sao Mộc là "ông vua mặt trăng" với 95 vệ tinh, bao gồm bốn "vệ tinh Galile" nổi tiếng: Io, Europa, Ganymede và Callisto.

Sao Thổ dẫn đầu danh sách với ít nhất 274 vệ tinh, trong đó Titan, Mimas và Enceladus là những cái tên được nghiên cứu nhiều nhất.

Sao Thiên Vương có 28 vệ tinh đã được xác nhận. Đặc biệt, đến tháng 8/2025, Kính viễn vọng James Webb còn phát hiện thêm một vệ tinh mới, nâng tổng số lên 29, hiện chờ IAU chính thức phê chuẩn.

Sao Hải Vương có 16 vệ tinh, trong đó Triton là mặt trăng lớn nhất và nổi bật nhất.

Kể từ đầu năm 2023, giới thiên văn học đã công bố ít nhất 190 vệ tinh bất thường quanh Sao Thổ, 12 vệ tinh mới của Sao Mộc, cùng với một số vệ tinh mới phát hiện quanh Sao Hải Vương và Sao Thiên Vương.

Các vệ tinh của sao Hỏa, Phobos và Deimos, mỗi vệ tinh chỉ rộng vài dặm và quay quanh Hành tinh Đỏ gần hơn nhiều so với khoảng cách từ vệ tinh đến Trái đất.(Nguồn ảnh: Shutterstock)

Ngoài các vệ tinh hành tinh, hơn 500 vệ tinh nhỏ khác quay quanh các tiểu hành tinh và hành tinh lùn cũng đã được ghi nhận. Đáng chú ý, IAU dự đoán còn "hơn 100" hành tinh lùn trong Hệ Mặt Trời chưa được khám phá, và mỗi hành tinh lùn hoàn toàn có thể mang theo nhiều mặt trăng riêng.

Điều này đồng nghĩa với việc số lượng vệ tinh trong Hệ Mặt Trời có thể cao hơn rất nhiều so với con số 953 đã được công bố hiện nay. Nhà thiên văn học Edward Ashton nhận định: "Tôi nghĩ rằng có lẽ có khoảng 10.000 mặt trăng trong Hệ Mặt Trời".

Tuy nhiên, một câu hỏi vẫn còn bỏ ngỏ: Liệu con người có thể tìm thấy và xác nhận toàn bộ số mặt trăng ấy, và nếu có, thì bao giờ? Đây vẫn là một trong những bí ẩn lớn khiến Hệ Mặt Trời tiếp tục trở thành đề tài nghiên cứu bất tận của giới khoa học toàn cầu.

Bảo Ngọc (Theo Live Science)