Chuyện về những chiếc lá rơi

Giữ gìn môi trường của Thủ đô sạch đẹp là trách nhiệm của mỗi người

Trông người…

Các cụ ta có câu “Trông người lại ngẫm đến ta”, một câu khuyên bảo con cháu tựa như thấy người ta cái gì hay thì theo, thấy cái gì không hay thì tránh. Lần tôi được ra nước ngoài công tác vào đúng đầu đông nên gió Bắc thổi ào ạt. Từng cơn gió rít qua mái nhà, qua rặng cây nghe buốt giá. Ở bên ấy, cây phong được trồng chủ yếu trên các tuyến phố. Mùa cây phong trút lá lại được sự “hỗ trợ” của gió Bắc, ấy vậy mà tôi không nhìn thấy một chiếc lá nào chỏng trơ hay dật dờ trên đường phố cả. Một sự lạ còn hơn cả những sự lạ. Để ý quan sát tôi mới “à” lên một tiếng và nhận ra cách mà người dân ở đô thị này đã làm để giữ cho đường phố luôn sạch trong mùa lá rụng. Họ đã làm thế này.

Ngoài phố thì đương nhiên có công nhân vệ sinh quét dọn rồi, còn trên vỉa hè thì sao? Khi cùng mấy người bạn đi thăm phố xá, ngó nghiêng cửa hàng, cửa hiệu và ngắm người qua lại, tôi thấy từ trên cây lả tả rơi xuống những chiếc lá vàng. Lá rơi trên hè phố vào lúc chưa có công nhân vệ sinh làm việc, bạn biết không, chắc chắn là những chiếc lá ấy sẽ nằm nguyên trên mặt đất hoặc theo gió bay tứ tung. Chúng bay khắp nơi, bay xuống lòng đường, bay dạt vào sát tường nhà, đấy là tôi nghĩ vậy và đinh ninh suy nghĩ của mình luôn đúng.

Nhưng tôi chợt thấy một ông cụ, kiểu như người ngồi chơi trước cửa nhà hay như người bơm vá sửa chữa nhì nhằng xe đạp ấy, hoặc ít ra cũng là người ngồi bán hàng vặt trên hè phố, đại loại là những người gần như thường xuyên có mặt ở trên hè phố vậy. Ông cụ thong thả đứng dậy, một tay với lấy chiếc chổi nhỏ, một tay cầm chiếc xẻng hót rác chẳng rõ dựng bên cạnh từ bao giờ. Chiếc xẻng có cán dài vừa tầm tay để ông cụ không phải cúi người. Rất tự nhiên và cũng rất “chuyên nghiệp”, ông chậm rãi đến chỗ những chiếc lá vừa rơi và quét. Xong đâu đấy, ông trở lại chỗ ngồi của mình như chưa hề có chuyện gì xảy ra.

Tôi đem phát hiện đó để hỏi những người bạn địa phương và nhận được câu trả lời: “Đã thành thói quen lâu rồi, bắt đầu từ việc chính quyền nơi đây khuyến khích người dân là: Lá rơi hay rác thải trên hè phố thì từng nhà, từng người có mặt ở đó tự giác ra dọn rác”. Tôi thầm nghĩ, đúng là một cách tham gia thu dọn vệ sinh không chê vào đâu được. Thảo nào đường phố ở nơi đây luôn sạch sẽ, không có lá rơi hay bất cứ một thứ rác thải nào. Cách này tuyệt vời và dễ thực hiện làm sao, giá mà ta áp dụng được thì hay biết bao.

Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là giải pháp bảo vệ môi trường cho tương lai

Chứng kiến việc làm của ông cụ xong, tôi bỗng thấy ngượng ngùng bởi trên tay mình đang cầm điếu thuốc lá. Thì ra suốt lúc nãy đến giờ tôi đã vô tình xả rác xuống hè phố. Đó là những tàn thuốc được tôi vẩy xuống không hề đắn đo. Tự xấu hổ, tôi bèn dập đi điếu thuốc, nhưng không dám vứt cái đầu mẩu xuống đất mà đành nắm trong bàn tay rồi tìm đến chỗ có thùng rác đặt sẵn trên hè phố để bỏ. (Nếu ở Hà Nội, chắc tôi không chỉ vứt đầu mẩu thuốc lá xuống đất mà còn búng tay cho nó bay lên vẽ “vòng cung lửa” nữa kia). Vứt xong, thấy thanh thản và nhẹ cả người. Nếu trước đó mà tôi vứt đầu mẩu thuốc lá xuống hè phố thì chắc chắn ông cụ ban nãy sẽ đứng dậy ra hót luôn cái sự thiếu ý thức của tôi.

Lại thêm chuyện này nữa. Hôm sau chúng tôi được bạn dẫn đi thăm một danh thắng tự nhiên, đó là một thác nước khá đẹp. Trước đó, chúng tôi đã phải đi bộ một chặng đường khá dài. Đáng nói là khi chúng tôi đã dừng lại ở một địa điểm bán đồ lưu niệm, cô bạn cùng đoàn được một bé gái bản địa chừng 5 tuổi đưa cho mấy quả nho chín. Bạn tôi cúi người xoa đầu cám ơn bé gái, rồi rất bình thường như mọi người, cô ăn những quả nho ấy và cũng rất bình thường là phun hạt nho xuống đất. Tức thì bé gái chạy tới níu áo ra hiệu (vì không biết tiếng Việt) cô nhặt hạt nho đó lên. Hiểu ra vấn đề, cô làm theo và bé gái lại kéo tay cô dẫn đến nơi có thùng rác đặt sẵn.

Từ hai chuyện đó, tôi nhận ra một điều đáng để học tập. Đó là xây dựng thói quen giữ vệ sinh nơi công cộng thành ý thức của mỗi người. Từ già tới trẻ, từ người dân bình thường cho tới những người có chức vị, học thức. Lối sống giữ gìn vệ sinh nơi công cộng phải được “ăn vào máu” từng cá nhân thì mới có được một phong cách sống văn minh.

“Vì một Thủ đô xanh - sạch - đẹp”, mong sao đó không chỉ là khẩu hiệu mà phải là hành động, là ý thức của mọi người

…mà ngẫm đến ta

Không phải chúng ta không phát động, hô hào mọi người dân chung tay giữ gìn vệ sinh đường phố, nhưng hình như cái suy nghĩ kiểu “sinh ra công nhân vệ sinh để họ chơi à?” đã biến chúng ta thành những kẻ thờ ơ. Và có lẽ, cách nhận thức vấn đề “đường phố chứ có phải trong nhà mình đâu mà dọn với nhặt” đã chi phối ý thức công dân.

Câu chuyện cổ động viên bóng đá Nhật Bản sau mỗi trận đấu, dù đội nhà thắng hay thua, đều nán lại sân để nhặt rác được cả thế giới ngưỡng mộ. Hiện nay, trong giới trẻ cũng có rất nhiều bạn có ý thức tốt về giữ gìn vệ sinh chung. Có lần tôi mang bộ quần áo của con trai út đi giặt. Trước khi cho vào máy, tôi cẩn thận lục túi quần xem cháu có để quên gì không thì thấy vài đầu mẩu thuốc lá. Lựa lúc cả nhà vui vẻ, tôi hỏi: “Con hút thuốc rồi à?”. Cu cậu cười: “Con thấy trong lớp có bạn hút thuốc lá và vứt đầu mẩu ngay dưới gầm bàn. Con nhặt lên và tính mang bỏ vào thùng rác, nhưng rồi quên mất”. Cháu còn cho biết thêm là ở lớp cũng có nhiều bạn từng làm như vậy.

“Vì một Thủ đô xanh - sạch - đẹp”, mong sao đó không chỉ là khẩu hiệu mà phải là hành động, là ý thức của mọi người. Bên cạnh đó, thành phố cũng nên đặt nhiều thùng rác nho nhỏ, xinh xinh ở những vị trí dễ nhận thấy để mọi người có thể dễ dàng bỏ rác vào đó. Và cũng nên “học tập đội bạn” với cách làm “toàn dân” như ví dụ mà tôi đã nêu.

Nguyễn Trọng Văn