Chuyên gia hiến kế giải quyết tình trạng 'thừa trụ sở' sau sáp nhập

Trụ sở dôi dư chờ xử lý

Sau sáp nhập với tỉnh Hưng Yên mới, tỉnh Thái Bình (cũ) có hàng chục trụ sở làm việc của các các sở, ngành đang “để không” kể từ sau 31/8 Hưng Yên đã sắp xếp trụ sở làm việc về một đầu mối.

Dọc tuyến phố Lê Lợi, thành phố Thái Bình (cũ), hàng chục trụ sở làm việc đang “đóng cửa” để chờ xử lý. Một tài xế xe ôm gần khu vực này cho biết, tuyến phố này trước kia vốn sầm uất bởi các trụ sở làm việc của các cơ quan nhà nước, nay trở nên vắng vẻ vì hơn 2 tháng nay các trụ sở ở đây đóng cửa.

“Mỗi lần chở khách đi qua tuyến phố này tôi thấy vắng vẻ, các trụ sở để không và thấy một vài trụ sở cỏ đã mọc ở bên ngoài”, tài xế xe ôm chia sẻ.

Trụ sở liên cơ tỉnh Thái Bình (cũ) đang chờ xử lý. Ảnh: PV

Theo số liệu thống kê của Sở Tài chính Hưng Yên, đến nay tổng số cơ sở nhà, đất của các cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Bình (cũ) là 206 cơ sở. Trong đó, trụ sở làm việc là 51 cơ sở; cơ sở hoạt động sự nghiệp là 155 cơ sở.

Ông Nguyễn Đức Tài, Giám đốc Sở Tài chính Hưng Yên cho biết, Sở đang tiến hành rà soát và sẽ tổng hợp, xác định chính xác số lượng tài sản và xây dựng phương án sắp xếp, xử lý để báo cáo UBND tỉnh trước ngày 25/9/2025.

Nhiều trụ sở ở tỉnh Thái Bình (cũ) cửa đóng then cài, cỏ đã bắt đầu mọc. Ảnh: PV

Tại báo cáo rà soát, đánh giá sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính và vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ Tài chính cho biết, đến nay vẫn còn tổng số lượng cơ sở nhà, đất dôi dư cần tiếp tục xử lý của các địa phương là trên 9.000 cơ sở.

Theo Bộ Tài chính, mặc dù các địa phương đã tích cực triển khai các quy định của pháp luật, các chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các hướng dẫn của Bộ Tài chính, Bộ quản lý ngành, lĩnh vực để thực hiện việc sắp xếp, bố trí, xử lý trụ sở, tài sản công khi sắp xếp đơn vị hành chính. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, việc bố trí, sắp xếp, xử lý trụ sở khi sắp xếp đơn vị hành chính là vấn đề khó do đây là những tài sản có tính chất cố định.

Bộ Tài chính chỉ ra những khó khăn như những nơi là trung tâm hành chính của tỉnh, xã (mới) thì phát sinh tình trạng thiếu trụ sở do cả cơ quan trung ương và cơ quan địa phương đều có nhu cầu sử dụng trụ sở, trong khi đó ở những nơi không còn là trung tâm hành chính của tỉnh, xã (mới) thì các cơ quan đều phát sinh tình trạng dôi dư, không còn nhu cầu sử dụng.

Cần xử lý quyết liệt không để lãng phí

Nhiều chuyên gia phân tích, sau khi sáp nhập tỉnh, hàng chục nghìn trụ sở cơ quan hành chính có thể dôi dư. Do đó, việc xử lý hiệu quả các trụ sở này không chỉ tránh lãng phí mà còn có thể thêm nguồn lực lớn để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội. Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Trung ương và địa phương, cùng với các giải pháp đồng bộ, minh bạch và quyết liệt.

Từ góc độ tài chính công, PGS.TS. Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá, Bộ Tài chính cho rằng, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện là chủ trương đúng đắn, góp phần tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Tuy nhiên, một hệ lụy đi kèm là tình trạng "thừa trụ sở", gây lãng phí nguồn lực nếu không được xử lý kịp thời, bài bản.

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, để giải quyết hiệu quả vấn đề này, cần rà soát và phân loại rõ mục đích sử dụng của các trụ sở dôi dư theo từng nhóm, có thể tái sử dụng phục vụ công vụ, có thể chuyển đổi công năng phục vụ cộng đồng hoặc nên bán đấu giá để thu ngân sách. Cần giám sát chặt chẽ và công khai hóa tiến độ xử lý để tránh xảy ra tình trạng trục lợi, sử dụng sai mục đích hoặc bị chiếm dụng trái phép.

“Nói cách khác, vấn đề xử lý trụ sở dôi dư không thể giải quyết bằng tư duy hành chính thuần túy, mà phải tiếp cận như một bài toán về quản trị tài sản công - nơi mà hiệu quả sử dụng và giá trị cộng đồng phải được đặt lên hàng đầu. Đây cũng là một phép thử cho năng lực điều hành ở cấp cơ sở sau sáp nhập”, PGS.TS Ngô Trí Long nhấn mạnh.

Một trụ sở ở tỉnh Thái Bình (cũ) không có người làm việc, người dân tranh thủ đỗ xe. Ảnh: PV

Bộ Tài chính cho biết, tiếp tục rà soát việc bố trí, sắp xếp, xử lý tài sản công theo đúng quy định và chỉ đạo của Chính phủ, đối chiếu với kết quả Tổng kiểm kê tài sản công theo Quyết định 213/QĐ-TTg ngày 1/3/2024 để tránh thất thoát.

Đối với những cơ sở đã được bố trí sử dụng nhưng phát sinh bất cập trong quá trình vận hành, các địa phương sẽ tiếp tục điều chỉnh để bảo đảm điều kiện làm việc cho cán bộ, công chức, viên chức, đồng thời đáp ứng tốt nhất nhu cầu cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý trách nhiệm đối với những tập thể, cá nhân chậm trễ hoặc thực hiện không đúng quy định. Đồng thời, Bộ sẽ phối hợp với các địa phương để tổ chức đào tạo, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ liên quan, kịp thời giải quyết các khó khăn vướng mắc trong phạm vi thẩm quyền, hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền đối với những vấn đề vượt thẩm quyền.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, xử lý tài sản công dôi dư là nhiệm vụ khó, phức tạp nhưng bắt buộc. Nếu làm không nghiêm túc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều hành, quản lý và phát triển kinh tế - xã hội.

"Trụ sở dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính sẽ ưu tiên sử dụng cho lĩnh vực giáo dục, y tế, công trình xã hội. Số còn lại dứt khoát các địa phương phải đưa vào quy hoạch, kế hoạch sắp xếp lại để tránh lãng phí", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ.

Ngọc Hòa/VOV.VN