Chuyên gia đề xuất giữ nguyên văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh

Người dân làm thủ tục hành chính tại văn phòng đăng ký đất đai. (Ảnh: ĐÌNH SƠN)

Nhận diện đúng các yếu tố đặc thù

Theo Tiến sĩ Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện IEEr, kiến nghị này được nêu ra trên cơ sở tìm hiểu Tờ trình số 70, ngày 7/10/2025 của Đảng ủy Cục Quản lý đất đai về tình hình hệ thống Văn phòng đăng ký đất đai ở địa phương và định hướng, giải pháp kiện toàn theo chính quyền 2 cấp; đồng thời, nhằm bảo đảm tính nguyên tắc thực thi của pháp luật. Cụ thể là Luật đất đai 2024 và Nghị định 102/2024 quy định chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Văn Phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh.

Ông Thuận dẫn chứng: Ngoài quy định của Luật Đất đai thì tại Điều 13, Nghị định 102/2024/NĐ-CP, ngày 30/7/2024 cũng nêu rõ: Văn phòng đăng ký đất đai là tổ chức đăng ký đất đai, là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh; có chức năng thực hiện đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, đo đạc, chỉnh lý, lập bản đồ địa chính, xây dựng, quản lý, vận hành và khai thác hệ thống thông tin đất đai, cung cấp dịch vụ công về đất đai và hỗ trợ công tác quản lý nhà nước khác về đất đai trên địa bàn cấp tỉnh.

Viện IEEr phân tích: Đến thời điểm hiện nay, chức năng nhiệm vụ và các hoạt động của văn phòng đăng ký đất đai vẫn đang phù hợp với quy định của Luật và các nghị định liên quan. Việc điều chỉnh cấp quản lý, chức năng, quyền hạn của các văn phòng nếu có cũng phải đúng các quy định, trình tự của pháp luật.

Chuyên gia đề xuất nên giữ mô hình hoạt động của các văn phòng đăng ký đất đai như hiện nay. (Ảnh: CTV)

Là người có nhiều năm nghiên cứu sâu về chính sách đất đai, Tiến sĩ Phạm Viết Thuận cũng cho rằng: Do tính đặc thù của ngành tài nguyên, đặc biệt là kỹ thuật tài nguyên về đất vốn rất phức tạp.

Đất nước đã trải qua bốn thời kỳ phát triển quản lý Nhà nước về thửa đất theo tờ bản đồ xác định vị trí, ranh thửa, nay là bản đồ kỹ thuật số nên công tác làm sạch, đồng nhất dữ liệu rất cần được đồng bộ dữ liệu qua các thời kỳ. Nhiệm vụ này cần tới đơn vị chuyên sâu trong nghiên cứu và triển khai thực tiễn để bảo đảm thực hiện hiệu quả theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Trong quản lý về kỹ thuật tài nguyên đất đai, nghiệp vụ quản lý Nhà nước về đất đai cần đến yếu tố con người, nhất là về yếu tố kinh nghiệm và chuyên môn cao.

Đề xuất hai phương án cụ thể

Trên cơ sở những nhận định và phân tích này, IEEr kiến nghị hai phương án cụ thể để công tác quản lý về đất đai không bị gián đoạn, gây ảnh hưởng đến nhu cầu của người dân và doanh nghiệp.

Theo đó, đối với phương án 1: IEEr đề xuất tách chức năng kỹ thuật tài nguyên về văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh quản lý, còn chức năng hành chính đất đai sẽ do cấp xã quản lý.

Việc sắp xếp này là theo quy định của pháp luật hiện hành. Đồng thời, văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh phối hợp chính quyền cấp xã để xử lý các sự vụ kỹ thuật có tính chất quản lý Nhà nước về đất đai theo chức năng nhiệm vụ đã phân định.

703 chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh trên địa bàn cả nước được sắp xếp theo hướng là cơ sở tiếp nhận của văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh nhằm gần dân, sát dân hơn nhưng không được sử dụng ngân sách nhà nước để thực hiện nhiệm vụ.

Phương án 2 là văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh là đầu mối duy nhất tiếp nhận và xử lý tất cả các sự vụ liên quan đến tài nguyên và đất đai nhằm thực hiện chính quyền cấp xã tinh gọn và hành chính hóa tốt hơn trong chính quyền địa phương 2 cấp.

Do tính chất riêng của ngành tài nguyên, IEEr cho rằng, việc giữ nguyên văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh thực hiện dịch vụ kỹ thuật tài nguyên là điều cần thiết.

Trường hợp điều chỉnh của luật về chức năng nhiệm vụ cần có lộ trình nhất định, sự chuẩn bị đồng bộ về cơ sở hạ tầng để bảo đảm sự đồng nhất cho 3.321 xã, phường cả nước. Tuy nhiên, với số lượng lớn đơn vị hành chính, điều này sẽ gây nên sự tốn kém, phình to bộ máy quản lý hành chính cơ quan nhà nước.

Tiến sĩ Phạm Viết Thuận cũng cho rằng: Trường hợp thực hiện chuyển chức năng nhiệm vụ về cấp xã cần có lộ trình ít nhất tới giai đoạn 2028-2030.

Nhận định về chủ trương đưa các văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Giảng viên Trường đại học Tài nguyên và Môi trường cho rằng: Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai thực chất là hai cấp khi trực thuộc văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, không phải là đơn vị hành chính cấp trung gian.

Hiện nay, mô hình văn phòng đăng ký đất đai đang hoạt động khá ổn định. Các văn phòng chi nhánh đặt ở một số địa bàn để gần dân, phục vụ dân tốt hơn chứ không phải khâu trung gian nên tôi nghĩ chủ trương sắp xếp cần phải tính toán thật kỹ; hoặc phải đề ra lộ trình phù hợp để không ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp.

QUANG QUÝ