Chuyện gì đang xảy ra tại chợ An Đông, Bình Tây?

Vắng bóng tiểu thương, khách mua thưa thớt, bảng cho thuê, sang nhượng được dán trên hàng loạt kiosk đóng cửa im lìm... là thực tế đang diễn ra tại chợ An Đông (quận 5) và chợ Bình Tây (quận 6) tại TP.HCM.

Trong bối cảnh hiện nay, không thể nhận ra hai khu chợ lớn bậc nhất TP.HCM này từng có một thời sầm uất, tấp nập kẻ bán người mua.

Vì sao chợ vắng bóng tiểu thương?

Chợ An Đông tọa lạc tại quận 5, nằm trên mặt tiền hai trục đường lớn là An Dương Vương và Hùng Vương. Đây là chợ đầu mối thời trang, may mặc lớn nhất TP.HCM, chuyên bỏ sỉ cho các đại lý thời trang khắp miền Nam.

Nhưng hiện nay, khi bước vào bên trong chợ, dễ dàng nhận thấy tình cảnh lác đác khách mua sắm, ngay cả ở cửa chính và các lối đi lớn - khu vực tập trung nhiều tiểu thương, hàng hóa nhất.

Càng vào sâu bên trong, càng cảm nhận rõ không khí ảm đảm, tối tăm từ hàng loạt bảng tên đã đóng bụi lâu ngày. Thậm chí, nhiều khu vực chỉ còn một vài kiosk sáng đèn nằm lọt thỏm giữa những sạp đóng kín cửa liên tiếp nhau.

Tiểu thương, tiếng mời gọi khách xem hàng nhường chỗ cho những bảng rao thuê, sang nhượng nằm im trên cửa.

Không khí tối tăm, ảm đạm bao trùm tại chợ An Đông. Ảnh: Quỳnh Danh.

Ông A.G., chủ một kiosk bán quần áo lâu năm tại chợ An Đông lắc đầu ngán ngẩm khi được hỏi về tình hình buôn bán gần đây.

"Ế, ế lắm! Ở chợ này, sạp bỏ trống đầy ra vì tiểu thương họ bỏ đi, không bán nữa, treo bảng cho thuê nhưng làm gì có ai tới thuê. Nếu không có những mối bỏ sỉ lâu năm, tôi và rất nhiều tiểu thương ở chợ hiện giờ cũng chẳng thể tiếp tục bán được", ông vừa nói vừa chỉ tay về những cánh cửa kiosk từ lâu đã không ai mở.

Bên cạnh đó, ông A.G. cho hay nguyên nhân ế ẩm là do sức mua giảm, người dân không còn đi chợ mua sắm như trước mà mua trên mạng nhiều hơn.

"Việc bán trên sàn thương mại điện tử với chúng tôi cũng không khả thi, vì thật tình tôi lớn tuổi, không rành công nghệ và cũng đã quen với cách buôn bán tại chợ xưa giờ", ông bộc bạch.

Tương tự, tiểu thương ở chợ Bình Tây (quận 6) cũng cho biết tình cảnh ế ẩm đã kéo dài tại đây suốt thời gian qua. Đáng lo ngại hơn, ngày càng nhiều người bán phải đóng sạp, bỏ chợ.

Là nơi chuyên cung cấp thực phẩm, quần áo số lượng lớn cho khách ở miền Tây, miền Trung và địa bàn TP.HCM, chợ Bình Tây nay rơi vào cảnh đìu hiu, ảm đạm. Cứ đi vài bước sẽ bắt gặp các bảng rao cho thuê, sang nhượng dán trên các cửa kiosk, hàng loạt quầy hàng cửa đóng then cài, hộ kinh doanh còn hoạt động thì chẳng mấy khi có khách.

Tại đây, tiểu thương làm một việc lặp lại mỗi ngày là xem điện thoại hay nói chuyện phiếm để giết thời gian.

"Có nhiều sạp bỏ trống từ rất lâu rồi chứ không phải mới đây, chỉ là ngày càng nhiều nơi đóng hơn. Khách không có, mà nhiều khi họ cũng chỉ đến nhìn rồi đi chứ không mua, ế ẩm lâu ngày khiến chúng tôi không còn hào hứng mời chào hàng nữa", một tiểu thương chuyên hàng bánh kẹo chia sẻ.

Những vị trí đắc địa nhất tại chợ, cũng chẳng còn mấy quầy hàng mở cửa. Ảnh: Quỳnh Danh.

Bà Mỹ Phượng - chủ quầy hàng quần áo Kim Ánh chọn cách “bán cho qua ngày” và chỉ trông đợi vào lợi nhuận từ khách sỉ. Khi được hỏi tại sao ế mà vẫn bán, bà Phượng im lặng suy nghĩ rất lâu.

"Ế nhưng cứ tới tháng là phải trả tiền mặt bằng đều đặn, không sót tháng nào. Nhưng tại sao nói ế mà vẫn bán, vì chúng tôi bán ở chợ hơn chục năm, bây giờ nói chuyển qua làm nghề khác cũng khó lòng. Tiểu thương ở chợ toàn người già, biết làm gì khác nên cứ bán đến khi nào không cầm cự nổi thì nghỉ vậy", bà Phượng tâm sự.

Tương tự tại chợ Bến Thành, Tân Định tọa lạc ngay trung tâm quận 1, càng vào sâu các lối đi nhỏ, nhiều kiosk kinh doanh các mặt hàng quần áo, giày dép cũng đóng, mở xen kẽ.

Tiểu thương nghỉ bán vì khó kiếm hóa đơn đầu vào, hóa đơn điện tử, thuế mới

Bên cạnh lý do ế khách, không ít trường hợp tiểu thương phải tạm ngừng kinh doanh do thiếu hóa đơn chứng từ nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Thời gian này cũng là cao điểm truy quét hàng giả, hàng lậu và hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Không riêng chợ An Đông, Bình Tây, trung tâm thương mại dược phẩm và trang thiết bị y tế (quận 10) hay còn được gọi là "chợ thuốc sỉ" lớn nhất TP.HCM, nhiều quầy thuốc đã đóng cửa, hàng hóa được dọn sạch, vắng bóng tiểu thương lẫn khách hàng.

Cảnh tượng vắng khách, hàng loạt kiosk đóng cửa chưa từng xảy ra tại "chợ thuốc sỉ" TP.HCM. Ảnh: Khương Nguyễn.

Trước đây, khu chợ này luôn tấp nập, nhộn nhịp người mua bán, khung cảnh vắng vẻ như hiện nay là điều chưa từng xảy ra. Tình hình này diễn ra trong bối cảnh cơ quan chức năng đẩy mạnh kiểm soát việc kinh doanh thuốc trái quy định.

Mới đây, UBND TP.HCM còn chỉ đạo lập danh sách cụ thể các "điểm đen" buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, sữa giả, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thực phẩm không bảo đảm chất lượng, hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ để kiểm tra, xử lý mạnh tay.

Bên cạnh đó, hộ kinh doanh trên toàn quốc đang bước vào giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi sang hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và kê khai thuế theo doanh thu thực tế.

Nói đến các quy định mới về thuế và hóa đơn, tiểu thương kinh doanh tại chợ cho biết đây là nỗi lo nối tiếp câu chuyện buôn bán ế ẩm.

Ông A.G., tiểu thương tại chợ An Đông chia sẻ: “Mấy năm nay lo chuyện ế khách, giờ lại rầu thêm chuyện hóa đơn điện tử, hóa đơn đầu vào chứng minh nguồn gốc hàng hóa, chưa kể tốn thêm một khoảng phải chi để mua máy tính tiền, phần mềm hóa đơn, rồi mất thời gian để học cách làm quen".

Ông cũng cho biết bản thân và nhiều hộ kinh doanh vẫn đang chờ hướng dẫn cụ thể từ ban quản lý chợ.

Để đảm bảo việc chuyển đổi không tạo thêm gánh nặng tài chính cho hộ kinh doanh, Cục Thuế đã có văn bản đề nghị các tổ chức cung cấp giải pháp hóa đơn điện tử và tổ chức truyền nhận, lưu trữ dữ liệu thiết kế các phần mềm kế toán, hóa đơn dễ sử dụng, chi phí hợp lý, đồng thời áp dụng các gói hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ.

Một số đơn vị đã cam kết cung cấp phần mềm miễn phí 6-12 tháng, giúp người kinh doanh có thời gian làm quen và áp dụng mô hình mới.

Ngành thuế đang tích cực phổ biến quy định mới đến từng tiểu thương, nhất là tại các chợ truyền thống. Ảnh: Quỳnh Danh.

Bên cạnh đó, Cục Thuế cũng ký kết hợp tác với các đại lý thuế để cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ kê khai thuế miễn phí trong ít nhất 6 tháng cho các hộ kinh doanh khoán khi chuyển sang hình thức tự kê khai, tự nộp thuế.

Không chỉ hỗ trợ về mặt kỹ thuật và phần mềm, ngành thuế cũng đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến quy định mới đến từng tiểu thương, nhất là tại các chợ truyền thống.

Ngày 14/6 tới, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) sẽ tổ chức chương trình "Chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống", trong đó các tiểu thương sẽ được tham gia các khóa đào tạo về kỹ năng số, sử dụng phần mềm quản lý bán hàng...

Ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế nhấn mạnh: "Việc chuyển đổi này không phải để thu thêm thuế, mà để xây dựng môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch hơn, bảo vệ cả người bán và người mua".

Thảo Liên