Chuyển đổi xanh ở Việt Nam: Động lực phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới

Chuyển đổi xanh – hướng đi chiến lược trong phát triển kinh tế

Chuyển đổi xanh (green transition) đang trở thành mục tiêu quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các thách thức về môi trường ngày càng nghiêm trọng, việc xây dựng nền kinh tế thân thiện với môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên và giảm phát thải là nhu cầu cấp thiết để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Chính phủ Việt Nam đã nhận thức rõ vai trò của chuyển đổi xanh như một động lực mới để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đồng thời bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Theo Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 với tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam hướng tới việc giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.

Các chính sách và hành động thúc đẩy chuyển đổi xanh

Việt Nam đã và đang triển khai nhiều chính sách, chương trình hành động để hiện thực hóa chuyển đổi xanh. Bộ Nông nghiệp và Môi trường (thay thế Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường từ năm 2025) là đầu mối chủ chốt trong công tác này.

Cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 55-NQ/TW (năm 2020) về phát triển năng lượng, thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo nhằm giảm phát thải và giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, đến cuối năm 2024, công suất điện mặt trời của Việt Nam đã đạt khoảng 16 GW, góp phần quan trọng trong chuyển đổi năng lượng.

Ngoài ra, nhiều địa phương đã xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xanh phù hợp với đặc điểm riêng. Chẳng hạn, tỉnh Quảng Ninh tập trung phát triển du lịch sinh thái, gắn với bảo tồn thiên nhiên; tỉnh Đồng Tháp và Long An thúc đẩy sản xuất nông nghiệp hữu cơ, phát triển kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực nông nghiệp.

Cơ hội và thách thức trong chuyển đổi xanh

Chuyển đổi xanh mở ra nhiều cơ hội cho Việt Nam trong việc thu hút đầu tư, tạo việc làm mới và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Theo số liệu của Ban Kinh tế Trung ương, các dự án năng lượng tái tạo và công nghệ sạch tại Việt Nam thu hút vốn đầu tư ngày càng tăng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế xanh.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi cũng gặp không ít thách thức. Nguồn lực tài chính dành cho công nghệ xanh còn hạn chế, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Bên cạnh đó, việc phát triển hạ tầng và hệ thống quản lý môi trường cần được hoàn thiện hơn để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về phát triển bền vững.

Chuyên gia kinh tế từ Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) từng nhận định: “Việc đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng phù hợp với yêu cầu chuyển đổi xanh là rất cần thiết để tăng tính hiệu quả trong áp dụng công nghệ mới và quản lý môi trường.”

Một góc thành phố Hạ Long. Quảng Ninh là một trong những địa phương tiên phong chuyển dịch kinh tế từ "nâu" sang "xanh".

Hướng tới phát triển bền vững

Để chuyển đổi xanh thực sự trở thành động lực phát triển bền vững, Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện thể chế chính sách, thúc đẩy sự phối hợp hiệu quả giữa các bộ ngành, địa phương và doanh nghiệp. Việc huy động nguồn vốn xanh từ khu vực tư nhân và quốc tế cũng đóng vai trò quan trọng.

Đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao nhận thức cộng đồng về phát triển bền vững, kinh tế xanh là yếu tố then chốt để đảm bảo tiến trình chuyển đổi thành công. Bên cạnh đó, tận dụng các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới cũng giúp Việt Nam mở rộng thị trường cho các sản phẩm thân thiện môi trường, nâng cao giá trị xuất khẩu.

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển kinh tế xanh, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống. Chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm mà còn là chiến lược trọng điểm để quốc gia phát triển mạnh mẽ và bền vững trong kỷ nguyên mới.

Minh Thành