Chuyển đổi kép thúc đẩy công nghiệp và năng lượng Việt Nam tiến gần mục tiêu bền vững

Chiều 3/12/2025, tại Hà Nội, phiên chuyên đề “Chuyển đổi kép trong sản xuất công nghiệp và năng lượng” diễn ra trong khuôn khổ Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương 2025, với sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý, viện nghiên cứu và nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp - năng lượng.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân phát biểu tại sự kiện.

Mở đầu phiên thảo luận, Bộ Công Thương cho rằng tiến trình số hóa đang thiết lập mô hình vận hành mới cho các doanh nghiệp công nghiệp; trong khi đó, chuyển đổi xanh là yêu cầu cấp thiết để bảo đảm phát triển bền vững.

Theo đại diện từ viện nghiên cứu, để doanh nghiệp duy trì tăng trưởng trong dài hạn, cần đẩy mạnh tự động hóa, chuẩn hóa dữ liệu và phát triển xu hướng “nhà máy thông minh”. Hệ thống này không chỉ minh bạch hóa quy trình sản xuất mà còn giúp doanh nghiệp dễ dàng tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu với tiêu chuẩn cao.

Thực tế tại một số doanh nghiệp tiên phong cho thấy lợi ích thiết thực từ mô hình chuyển đổi kép. Ví dụ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết tỉ lệ trạm biến áp không người trực đã đạt 92,68% ở cấp 500 kV và 100% ở cấp 110 kV; đồng thời việc sử dụng UAV và trí tuệ nhân tạo giúp giám sát lưới điện, giảm thời gian xử lý sự cố và nâng cao an toàn vận hành.

Trong ngành hóa chất, VINACHEM - Tập đoàn Hóa chất Việt Nam - đã đặt mục tiêu giảm tối thiểu 5% lượng phát thải CO₂ vào năm 2030 và tăng tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo lên 5-10%. Họ đang áp dụng IoT, điện mặt trời áp mái, tự động hóa dây chuyền và tái chế nguyên liệu để tiến tới sản xuất sạch hơn, hiệu quả hơn.

Không chỉ trong sản xuất, công tác phân phối cũng được số hóa. Petrolimex đang triển khai hệ thống thanh toán không tiếp xúc, định vị trạm xăng theo thời gian thực và ứng dụng bản đồ thời gian chờ nhằm tối ưu quy trình vận hành tại các cửa hàng - minh chứng cho việc số hóa lan rộng tới khâu bán lẻ.

Bên cạnh đó, một doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp - Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông - cho biết sau khi áp dụng mô hình “Chuyển đổi số & xanh + AI”, họ đã giảm tới 70% điện năng tiêu thụ trên mỗi đơn vị doanh thu và tự động hóa 72% dây chuyền. Họ còn phát triển hệ thống robot xử lý hình ảnh (VGR) với chi phí thấp hơn nhiều so với máy nhập khẩu.

Tại phiên tọa đàm, các chuyên gia và doanh nghiệp nhất trí rằng, để thực hiện thành công chuyển đổi kép trong công nghiệp - năng lượng, cần có sự đầu tư đồng bộ vào hạ tầng dữ liệu, áp dụng công nghệ số như AI, IoT, tự động hóa, đồng thời phát triển mô hình sản xuất ít phát thải, hướng tới tiêu chuẩn ESG.

Kết hợp chuyển đổi số và xanh - với sự hỗ trợ của chính sách, công nghệ và cam kết từ doanh nghiệp - được xem là hướng đi tất yếu nhằm nâng cao năng lực sản xuất, bảo vệ môi trường và đáp ứng tiêu chuẩn phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Nguyên Bách