Chung tay đẩy lùi HIV/AIDS vì cộng đồng khỏe mạnh (Bài 2)

Trong “cuộc chiến” chống lại dịch bệnh HIV/AIDS, có những “chiến binh” đã vượt lên chính mình, vượt qua định kiến, vượt qua sự kỳ thị để đứng về phía “ánh sáng”.

BÀI 2: NHỮNG “CHIẾN BINH” GIÚP “HỒI SINH” NHIỀU CUỘC ĐỜI

Họ không khoác áo blouse trắng nhưng lại là những “bác sĩ tinh thần” của hàng trăm bệnh nhân HIV. Họ “chữa lành” bằng sự thấu cảm, bằng câu chuyện cuộc đời mình. Họ mong những người từng run rẩy cầm trên tay kết quả xét nghiệm dương tính với HIV có thể tự tin sống, lập gia đình, sinh con khỏe mạnh…

Một buổi truyền thông phòng, chống HIV/AIDS của Nhóm CBO Xuân Hợp đến các đối tượng có nguy cơ cao nhiễm bệnh. Ảnh: Thanh Ngọc

Từ “vực sâu”...

23 năm trước, khi nhận kết quả dương tính với HIV, anh M.N.S. (ngụ phường Tam Hiệp, tỉnh Đồng Nai) thấy đất trời như sụp đổ. Cơ thể gầy mòn, sức khỏe suy kiệt, da lở loét, anh S. không dám tin vào sự thật bởi thời điểm đó, ai nghe đến HIV/AIDS cũng sợ.

“Tôi từng nghĩ đời mình vậy là hết, nếu có sống cũng chỉ được vài năm nữa. Nhưng khi trấn tĩnh, tôi quyết tâm sống. Với suy nghĩ “còn nước còn tát”, tôi gom góp từng đồng tiền công nhân ít ỏi để mua thuốc điều trị HIV vì thời điểm đó chưa có nguồn thuốc miễn phí. Một triệu đồng tiền thuốc mỗi tháng lúc bấy giờ là cả vấn đề vì bằng mấy tháng lương, nhưng không uống là chết” - anh S. kể lại.

Năm 2006, khi được tiếp cận với thuốc ARV (thuốc điều trị HIV) miễn phí, sức khỏe anh S. dần hồi phục. Chứng kiến nhiều người nhiễm HIV phải sống trong cảnh bị kỳ thị, bị bỏ rơi, anh S. quyết định thành lập Nhóm Hỗ trợ cộng đồng (CBO) Xuân Hợp với mong muốn giúp đỡ những người nhiễm HIV được tiếp cận với nguồn thuốc điều trị, duy trì cuộc sống khỏe mạnh…

Những ngày đầu đầy gian nan, thiếu thốn, CBO Xuân Hợp may mắn được Chánh xứ Giáo xứ Bình Hải Đaminh Trần Công Hiển cho mượn một căn phòng nhỏ để hoạt động. 7 con người từng ở dưới “vực sâu”, đã vươn lên mạnh mẽ, cùng một chí hướng. Đó là giúp đỡ người nhiễm HIV/AIDS gỡ được “nút thắt” của chính họ, tuân thủ điều trị, sống khỏe, sống có ích, không để bất kỳ người nhiễm HIV nào phải chết trong tuyệt vọng và buồn tủi.

Anh S. kể: “Thời gian đầu hoạt động, nhiều gia đình có người thân nhiễm HIV khi thấy chúng tôi đến nhà để hỗ trợ thì xua đuổi vì cho rằng những người như chúng tôi chẳng thể giúp được gì cho người thân của họ. Ngược lại, còn có thể làm phức tạp vấn đề hơn. Tuy nhiên, với sự kiên trì, nhẫn nại, chúng tôi đã thuyết phục họ để được tiếp cận với người nhiễm”.

“Khi vào nhà, chúng tôi không khỏi chạnh lòng khi gia đình sợ bị lây nhiễm bệnh đã nhốt người nhiễm HIV vào căn phòng ẩm thấp, chật hẹp. Có người chỉ còn da bọc xương, bốc mùi hôi thối, nằm chờ chết. Chúng tôi tắm rửa cho người bệnh, tẩy rửa phòng bằng cồn, đưa người bệnh đến bệnh viện, dù là ngày hay đêm, trời nắng hay mưa tầm tã. Có người được cứu sống, giờ khỏe mạnh, sống bình thường. Nhưng cũng có người không qua khỏi. Chúng tôi ở bên cạnh, nắm tay họ những giây phút cuối đời, để họ ra đi thanh thản và không cô độc. Với chúng tôi, cứu được một người thì vui, nhưng tiễn một người nhiễm HIV ra đi trong bình yên cũng là niềm hạnh phúc. Đó cũng chính là lý do để nhóm hoạt động miệt mài, tận tâm dù không có bất kỳ đồng lương nào” - anh S. bộc bạch.

Để ngăn ngừa lây nhiễm HIV trong giới trẻ, đặc biệt trong nhóm nghiện các chất dạng thuốc phiện, CBO Xuân Hợp đã thành lập Phòng khám Hỗ trợ điều trị cai nghiện ma túy Xuân Hợp. Qua đó, giúp những người trẻ đã từng “lầm lỡ” làm lại cuộc đời và hạn chế lây nhiễm HIV/AIDS.

Cũng với quyết tâm làm lại cuộc đời sau lầm lỡ, anh N.H.H. (37 tuổi, ngụ phường Long Hưng, tỉnh Đồng Nai) đã tìm đến các cơ sở điều trị HIV tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai để vừa điều trị bằng thuốc ARV vừa điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc methadone. 15 năm qua, từ một người từng suy sụp vì bệnh tật và nỗi sợ kỳ thị, anh H. đã “đứng dậy”, tuân thủ điều trị và sống khỏe mạnh.

Không dừng lại ở việc tự cứu mình, với sự hướng dẫn của anh S., anh H. chọn trở thành người đồng hành với những người cùng cảnh ngộ, giúp họ bước qua tuyệt vọng. Nhiều năm nay, anh H. cùng các đồng đẳng viên tích cực thực hiện các hoạt động như: thu gom bơm kim tiêm, phát bao cao su, truyền thông dự phòng lây nhiễm HIV cho các đối tượng có nguy cơ cao, vận động bệnh nhân tuân thủ điều trị…

Điều mà anh H. muốn nhắn gửi đến các bạn trẻ và cả cộng đồng là: “Hãy sống lành mạnh, biết cách bảo vệ mình để không bị nhiễm HIV. Còn nếu đã nhiễm HIV, hãy xét nghiệm, điều trị sớm, tuân thủ điều trị để không làm hại chính mình và mọi người. Đừng để HIV trở thành “bóng đen” của cuộc đời”.

Nữ “chiến binh” gieo hy vọng

Một “chiến binh” cũng đã có hơn 10 năm gắn bó với công tác phòng, chống HIV/AIDS tại Đồng Nai là chị Nguyễn Ngọc Thanh (ngụ phường Trảng Dài, tỉnh Đồng Nai).

Anh M.N.S. và chị Nguyễn Ngọc Thanh tư vấn cho một bệnh nhân nhiễm HIV. Ảnh: Hạnh Dung

Chị Thanh chia sẻ: Trước khi đến với công việc này, chị gần như không biết gì về căn bệnh HIV/AIDS. Bước ngoặt đến khi một người chị họ của chị Thanh nhiễm HIV, suy kiệt nặng. Người thân chuyển chị họ từ Thành phố Hồ Chí Minh về một nhà dòng tại Đồng Nai để điều trị những ngày cuối đời. Vì không biết các thủ tục liên quan nên trong gia đình không ai biết cách đi nhận thuốc thay người bệnh, dẫn đến bệnh nhân không qua khỏi.

“Lúc đó, tôi mới thực sự bàng hoàng. Tại sao người bệnh HIV đến cuối đời lại cô độc đến vậy?” - chị Thanh kể.

Sau khi người chị họ qua đời, chị Thanh bắt đầu tìm hiểu trên mạng, rồi tìm đến Nhóm CBO Xuân Hợp của anh M.N.S. Đó là lúc hành trình mới của chị bắt đầu. Chị tham gia tập huấn các kỹ năng tiếp cận đối tượng đích, tư vấn xét nghiệm HIV, tư vấn tuân thủ điều trị, chăm sóc bệnh nhân HIV giai đoạn cuối, hỗ trợ phụ nữ mang thai nhiễm HIV phòng ngừa lây nhiễm cho con…

Trong gần một thập kỷ, chị Thanh đã đồng hành với rất nhiều hoàn cảnh, nhưng trường hợp khiến chị nhớ mãi là một phụ nữ trẻ quê tỉnh Thanh Hóa, tạm trú tại Đồng Nai, bị nhiễm HIV kèm lao màng não dẫn đến điếc, không biết chữ, lại mang thai.

Mỗi lần người phụ nữ này đi khám bệnh, chị Thanh là người đón từ bến xe rồi đưa vào phòng khám, hỗ trợ nhận thuốc, rồi lại đưa ra xe để về. Lo cho sản phụ trong mọi tình huống, chị Thanh cẩn thận bỏ vào bìa sổ khám bệnh của bệnh nhân số điện thoại của mình để lỡ có chuyện gì, hàng xóm của bệnh nhân còn biết cách liên hệ. Một buổi chiều, chị nhận được cuộc gọi khẩn từ lái xe taxi thông báo nữ bệnh nhân đã chuyển dạ và sinh em bé ngay trên xe.

“Tôi cẩn thận hướng dẫn tài xế chạy đến phòng khám gần nhất rồi chuyển mẹ con sản phụ đến bệnh viện tuyến trên. Nhờ được cấp cứu, hỗ trợ kịp thời, em bé chào đời an toàn. Điều kỳ diệu là em bé không bị nhiễm HIV do trước đó sản phụ được các bác sĩ và tôi tư vấn, hỗ trợ điều trị dự phòng lây nhiễm cho con. Đến nay, bé đã 6 tuổi, hoàn toàn khỏe mạnh. Người mẹ sau đó sinh thêm 2 bé nữa, đều không nhiễm bệnh” - chị Thanh bộc bạch.

Khi được hỏi có sợ bị lây nhiễm HIV không và vì sao lại gắn bó với công việc “vác tù và hàng tổng” như vậy, chị Thanh cười hiền trả lời: “Chúng ta có nhiều cách để giúp đời, để thấy đời mình có ý nghĩa. Với tôi, đồng hành với người nhiễm HIV từ lúc họ bối rối, sợ hãi, đến lúc họ dám kể, dám yêu, dám lập gia đình và sinh con khỏe mạnh, không đơn độc trên hành trình cuộc đời là điều hạnh phúc nhất”.

Câu chuyện về những “chiến binh” thầm lặng trong “cuộc chiến” với HIV/AIDS cho thấy: Dù từng ở bên bờ tuyệt vọng, những người sống chung với HIV vẫn có thể đứng dậy, sống tử tế và lan tỏa những điều tốt đẹp. Khi được trao cơ hội, sự thấu hiểu và hỗ trợ, họ sẽ trở thành nguồn cảm hứng, tiếp thêm hy vọng cho những người cùng cảnh ngộ và góp phần xây dựng cộng đồng khỏe mạnh, nhân ái hơn.

Hạnh Dung

Bài 3: Những “điểm sáng”cần nhân rộng