Chưa thể 'thả phanh' tín dụng trong ngắn hạn

Để có thể bỏ hoàn toàn room tín dụng, các ngân hàng phải nâng cao bộ đệm vốn và khả năng quản trị rủi ro. Ảnh: Đ.T

Room tín dụng vẫn là công cụ cần thiết để kiểm soát rủi ro

Mới đây, trao đổi với nhà đầu tư, ông Lưu Trung Thái, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội (MB) cho rằng, trong giai đoạn “chưa hoàn hảo” này, việc kiểm soát tín dụng bằng hạn mức (room tín dụng) là yêu cầu khách quan và khó có thể nới lỏng trong thời gian ngắn.

“Thả room là tầm nhìn xa tốt, nhưng cần một số điều kiện mới có thể áp dụng”, ông Lưu Trung Thái nhấn mạnh.

Các chuyên gia phân tích cũng nhận định, trong bối cảnh chưa có công cụ định hướng dòng chảy tín dụng một cách hiệu quả, thì việc bỏ room tín dụng sẽ càng khiến dòng vốn có nguy cơ lệch pha, chảy mạnh vào các kênh đầu cơ.

Thống kê của NHNN cho thấy, tính đến cuối tháng 7/2025, tín dụng tăng gần 10% so với cuối năm 2024. Tuy nhiên, số liệu từ báo cáo tài chính quý II/2025 của một loạt ngân hàng cho thấy, cho vay kinh doanh bất động sản của nhiều nhà băng tăng 20 - 30%, hoặc cao gấp đôi, gấp ba mức tăng trưởng tín dụng chung toàn hệ thống. Đáng nói, tín dụng bất động sản chủ yếu chảy vào phân khúc nhà ở cao cấp, trong khi gói cho vay nhà ở xã hội giải ngân rất chậm.

Trong khi đó, lãi suất huy động cũng có dấu hiệu tăng lên tại nhiều ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân.

Lãnh đạo một ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước cho hay: “Từ đầu năm đến nay, chúng tôi đã giảm 0,4 - 0,5% lãi suất cho vay mới và nỗ lực để ổn định, thậm chí giảm thêm lãi suất cho vay những tháng cuối năm. Song, điều này chỉ có thể thực hiện nếu tín dụng được kiểm soát và các ngân hàng nhỏ không đua lãi suất”.

Theo TS. Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, việc gỡ bỏ room tín dụng là định hướng đúng đắn, song cần điều kiện nền tảng đủ mạnh để đảm bảo an toàn trong dài hạn, cũng như có lộ trình cẩn trọng và có kiểm soát, nhằm đảm bảo vừa ổn định hệ thống, vừa đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế và hỗ trợ tăng trưởng bền vững.

Mặt khác, nhà điều hành cần lường trước việc bỏ room sẽ dẫn tới tình trạng vốn chảy vào các lĩnh vực rủi ro, các “sân sau” của tổ chức tín dụng, để có giải pháp phòng ngừa, hạn chế.

Thực tế, hiện nay, hệ số an toàn vốn của các ngân hàng trong nước còn thấp so với khu vực. Nếu thị trường biến động, thì chỉ số này có thể sụt giảm nhanh chóng. Chưa kể, khả năng đánh giá rủi ro của các ngân hàng ở trong nước còn hạn chế. Trong bối cảnh này, bỏ room tín dụng là chưa khả thi trong ngắn hạn.

Chưa bỏ room, song phải điều chỉnh linh hoạt hơn

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup cho rằng, điểm yếu chí mạng của ngân hàng Việt hiện nay là tỷ lệ an toàn vốn quá mỏng, trong khi cầu tín dụng cao. Ngoài ra, thị trường vốn vẫn bị lệch, tín dụng đang “gồng gánh” vốn chính cho nền kinh tế, trong khi kênh trái phiếu doanh nghiệp và cổ phiếu còn gặp nhiều khó khăn. Lúc này, nếu bỏ room tín dụng sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Để có thể bỏ hoàn toàn room tín dụng, theo các chuyên gia, các ngân hàng phải nâng cao bộ đệm vốn và khả năng quản trị rủi ro. Ngoài ra, nhà điều hành phải có công cụ hữu hiệu để định hướng dòng tiền và phải được độc lập trong điều hành lãi suất.

“Việc bỏ room tín dụng chỉ có thể thực hiện khi cơ chế điều hành lãi suất được củng cố để đảm bảo tính chủ động và linh hoạt của chính sách tiền tệ. Bài học từ các giai đoạn khủng hoảng trước đây cho thấy, nếu thiếu công cụ kiểm soát hiệu quả, việc bỏ room tín dụng có thể dẫn đến cuộc đua lãi suất giữa các ngân hàng yếu kém nhằm hút vốn bằng mọi giá, tạo ra bất ổn vĩ mô”, ông Nguyễn Quang Thuân cảnh báo.

Hiện room tín dụng vẫn là công cụ cần thiết để kiểm soát tổng lượng tín dụng bơm ra nền kinh tế cũng như định hướng dòng tiền. Tuy nhiên, việc điều hành room tín dụng cần linh hoạt hơn nữa.

Đầu tuần này, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 226/NQ-CP về mục tiêu tăng trưởng các ngành, lĩnh vực, địa phương và các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để bảo đảm tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8,3 - 8,5%. Nghị quyết giao NHNN chủ động điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 công khai, minh bạch, phù hợp với lạm phát được kiểm soát theo mục tiêu, thúc đẩy tăng trưởng đạt 8,3 - 8,5% và đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế; chỉ đạo các tổ chức tín dụng giảm lãi vay, hướng tín dụng vào các ngành sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên…

Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu diễn ra đầu tháng 8/2025, Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng khẳng định, hạn mức tăng trưởng tín dụng vẫn là một công cụ điều hành cần thiết trong ngắn hạn. Phó thủ tướng đề nghị NHNN điều chỉnh linh hoạt room tín dụng, tăng room tín dụng với các ngân hàng hoạt động lành mạnh để hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.

Nỗi lo lớn nhất khi room tín dụng được nới, thậm chí tiến tới bỏ room, là cuộc chạy đua về lãi suất, từ đó kéo theo nhiều hệ lụy. Hơn một tháng qua, lãi suất huy động một số kỳ hạn của nhiều ngân hàng có dấu hiệu tăng lên. Các ngân hàng thương mại thừa nhận, khi gỡ bỏ room tín dụng, tình trạng tăng trưởng tín dụng nóng và đua lãi suất tiền gửi rất dễ xảy ra.

Vì vậy, cùng với lộ trình tiến tới gỡ bỏ room tín dụng, các ngân hàng phải xây dựng công cụ để quản lý kế hoạch tăng trưởng tín dụng hàng năm, tránh tăng trưởng quá nóng.

Hà Tâm