Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Ủy viên Hội đồng Giáo sư ngành/liên ngành có nhiệm vụ, quyền hạn ra sao?

Theo lịch xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2025 được công khai trên website Hội đồng Giáo sư nhà nước, từ ngày 29/8 đến ngày 26/9, các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành sẽ tiến hành xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư năm 2025.

Cùng với Hội đồng Giáo sư cơ sở và Hội đồng Giáo sư nhà nước, Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành góp phần đảm bảo cho sự nghiêm ngặt về chuẩn mực khoa học, đạo đức nghề nghiệp và tính khách quan trong việc xét công nhận các chức danh giáo sư, phó giáo sư. Hội đồng này với vai trò như một “bộ lọc” học thuật, vừa khẳng định uy tín học thuật của đội ngũ trí thức Việt Nam, vừa tạo động lực đến nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và hội nhập quốc tế.

Một phiên họp của Hội đồng Giáo sư cơ sở Trường Đại học học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh năm 2025. Ảnh: website nhà trường

Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành được quy định rõ ràng

Nhiệm vụ và quyền hạn của Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành được quy định rõ trong Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg ngày 31/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ về quy định tiêu chuẩn, thủ tục xét công nhận đạt tiêu chuẩn và bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư; thủ tục xét hủy bỏ công nhận chức danh và miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư và Thông tư số 04/2019/TT-BGDĐT ngày 28/3/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Giáo sư nhà nước, các Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành và Hội đồng Giáo sư cơ sở.

Cụ thể, tại Điều 16, Quyết định số 37, Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành là bộ phận chuyên môn của Hội đồng Giáo sư nhà nước, được Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước quyết định thành lập và bổ nhiệm thành viên theo Quy chế tổ chức và hoạt động của Hội đồng Giáo sư nhà nước do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành giúp Hội đồng Giáo sư nhà nước xác định năng lực chuyên môn, kết quả nghiên cứu, định hướng nghiên cứu của ứng viên theo từng chuyên ngành.

Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành có nhiệm vụ tổ chức thẩm định hồ sơ của ứng viên và kết quả xét của Hội đồng Giáo sư cơ sở đề nghị xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư. Sau khi có kết quả xét, Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành tổng hợp và báo cáo Hội đồng Giáo sư nhà nước.

Ngoài ra, Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành có nhiệm vụ xét hủy bỏ công nhận chức danh hoặc hủy bỏ công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư; đồng thời phối hợp với cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo về việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn, bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư (nếu có) theo quy định của pháp luật.

Còn tại Khoản 1, Điều 13, Thông tư số 04 quy định Hội đồng Giáo sư ngành thu nhận hồ sơ của ứng viên thuộc ngành được phân công đảm nhiệm do Hội đồng Giáo sư nhà nước chuyển giao. Đồng thời, triển khai thực hiện kế hoạch công tác của Hội đồng Giáo sư ngành đã được Thường trực Hội đồng Giáo sư nhà nước thông qua.

Bên cạnh việc xét duyệt hồ sơ ứng viên, tại Điều 13, Thông tư số 04 cũng nêu rõ, Hội đồng Giáo sư ngành tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến công việc của Hội đồng Giáo sư ngành, báo cáo Thường trực Hội đồng Giáo sư nhà nước; xét hủy bỏ công nhận chức danh hoặc hủy bỏ công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư đối với các đối tượng theo quy định thuộc ngành, liên ngành được giao đảm nhiệm.

Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng Giáo sư ngành là tư vấn và giúp Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định luận án tiến sĩ phù hợp với ngành, chuyên ngành của Hội đồng Giáo sư ngành khi có yêu cầu.

Trong Hội đồng Giáo sư ngành, nhiệm vụ và quyền hạn của các thành viên trong hội đồng cũng được quy định rõ về mặt pháp lý. Tất cả các Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Thư ký và Ủy viên tham gia các hoạt động của Hội đồng Giáo sư ngành đều với tư cách là thành viên Hội đồng.

Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Thư ký và Ủy viên Hội đồng Giáo sư ngành có nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể

Điều 15, Thông tư số 04 quy định Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành tham gia Hội đồng Giáo sư nhà nước và thực hiện nhiệm vụ với tư cách Ủy viên Hội đồng Giáo sư nhà nước.

Người này có nhiệm vụ chủ trì các kỳ họp của Hội đồng Giáo sư ngành; chủ trì xét tiêu chuẩn của ứng viên và giải quyết công việc của Hội đồng Giáo sư ngành theo quy định. Đồng thời, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước và trước pháp luật về hoạt động của Hội đồng Giáo sư ngành.

Ngoài ra, tại Điểm a, Khoản 6, Điều 19, Quyết định số 37 quy định, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành có trách nhiệm công bố công khai kết quả xét của Hội đồng ít nhất 15 ngày trên trang thông tin điện tử của Hội đồng Giáo sư nhà nước trước khi báo cáo Hội đồng Giáo sư nhà nước kết quả xét của Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành.

Còn Điều 16, 17,18, Thông tư 04 quy định: Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành thực hiện nhiệm vụ theo phân công của Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành. Khi được Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành ủy quyền, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành sẽ thực hiện giải quyết các công việc; Thư ký Hội đồng Giáo sư ngành ngoài việc giải quyết các công việc của Hội đồng Giáo sư ngành theo sự phân công của Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành, thì còn có nhiệm vụ xây dựng hồ sơ báo cáo Hội đồng Giáo sư nhà nước về kết quả xét của Hội đồng Giáo sư ngành; Ủy viên Hội đồng Giáo sư ngành thực hiện nhiệm vụ giải quyết công việc của Hội đồng theo phân công của Chủ tịch Hội đồng.

Hội đồng Giáo sư ngành có không quá 03 thành viên của một cơ sở giáo dục đại học

Thông tư số 04 quy định rõ về cơ cấu, trình tự bổ nhiệm thành viên Hội đồng Giáo sư ngành. Trong đó, Khoản 3, Điều 14 của Thông tư này quy định số lượng thành viên của cùng một cơ sở giáo dục đại học tham gia trong một Hội đồng Giáo sư ngành không quá 03 (ba) người.

Tại Điều 5, Thông tư số 04 quy định, Văn phòng Hội đồng Giáo sư nhà nước tổng hợp danh sách ứng viên được giới thiệu từ các nguồn để trình Thường trực hội đồng Giáo sư nhà nước thống nhất danh sách thành viên Hội đồng Giáo sư ngành, Phó chủ tịch và Thư ký Hội đồng.

Văn phòng Hội đồng Giáo sư nhà nước căn cứ ý kiến thống nhất của Thường trực hội đồng Giáo sư nhà nước trình Chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước xem xét, quyết định thành lập Hội đồng Giáo sư ngành, bổ nhiệm Phó chủ tịch, Thư ký Hội đồng và các Ủy viên.

Trong trường hợp cần thiết, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước bổ nhiệm đặc cách một số thành viên Hội đồng Giáo sư ngành phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của Hội đồng.

Ứng viên tham gia Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành năm 2025 được giới thiệu từ ba nguồn: Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành năm 2024; cơ sở giáo dục đại học; nhà giáo, nhà khoa học có chức danh giáo sư, phó giáo sư đang giảng dạy và nghiên cứu ở các cơ sở giáo dục đại học (giới thiệu trực tuyến).

Theo Điều 17, Quyết định số 37, ứng viên tham gia Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành phải có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, lý lịch rõ ràng, có chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Ứng viên phải trung thực, có uy tín chuyên môn khoa học cao, có kết quả nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học quốc tế có uy tín hoặc xuất bản ở nhà xuất bản có uy tín trong 05 năm liền kề với thời điểm được bổ nhiệm thành viên Hội đồng.

Sử dụng thành thạo ngoại ngữ phục vụ công tác chuyên môn và giao tiếp tốt bằng tiếng Anh; có trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Đồng thời, ứng viên phải đang tham gia đào tạo, bồi dưỡng và quản lý từ trình độ đại học trở lên.

Hồ sơ ứng viên xét chức danh GS, PGS phải đạt ít nhất 2/3 số phiếu tín nhiệm của tổng số thành viên HĐGS ngành

Điều 19, Quyết định số 37 quy định rõ về trình tự xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư tại Hội đồng này.

Về việc thẩm định hồ sơ ứng viên, mỗi hồ sơ đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư phải được ít nhất 03 giáo sư cùng ngành, chuyên ngành khoa học với ứng viên thẩm định, có ký tên, nhận xét năng lực khoa học và đánh giá đạt hay không đạt theo tiêu chuẩn quy định.

Mỗi hồ sơ đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh phó giáo sư phải được ít nhất 03 giáo sư hoặc phó giáo sư cùng ngành, chuyên ngành khoa học với ứng viên thẩm định, có ký tên, nhận xét, đánh giá.

Người thẩm định phải chịu trách nhiệm về kết quả thẩm định, đánh giá, nhận xét đối với hồ sơ của ứng viên.

Về đánh giá và kết luận về hồ sơ của ứng viên, quy định nêu rõ thành viên Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành trao đổi, thảo luận công khai, dân chủ về các ý kiến thẩm định, đánh giá, nhận xét đối với từng hồ sơ.

Mỗi thành viên Hội đồng viết bản nhận xét có ký tên, nêu rõ điểm mạnh, điểm yếu về chuyên môn của ứng viên và kết luận ứng viên có đủ hoặc không đủ điều kiện để công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư.

Các thành viên Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành trao đổi trực tiếp với ứng viên về những nội dung ứng viên trình bày trong báo cáo khoa học tổng quan và các nội dung liên quan về chuyên môn, nghiệp vụ của ứng viên; đánh giá trình độ giao tiếp bằng tiếng Anh của ứng viên.

Đối với các nhóm ngành khoa học đặc thù, ứng viên có thể trình bày báo cáo tổng quan bằng tiếng Việt. Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành phối hợp với Hội đồng Giáo sư nhà nước tổ chức đánh giá trình độ giao tiếp bằng tiếng Anh của ứng viên.

Mỗi hồ sơ của ứng viên phải đạt ít nhất 2/3 số phiếu tín nhiệm của tổng số thành viên Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành. Kết quả bỏ phiếu tín nhiệm được công bố công khai tại phiên họp Hội đồng.

Sau đó, kết quả xét duyệt tại Hội đồng Giáo sư ngành, liên ngành sẽ phải công khai trên Trang thông tin điện tử của Hội đồng Giáo sư nhà nước trước khi báo cáo Hội đồng Giáo sư nhà nước. Trong đó, các nội dung công khai bao gồm tổng điểm và điểm quy đổi của bài báo khoa học, sách chuyên khảo, giáo trình, sách tham khảo, sách hướng dẫn; kết quả ứng dụng khoa học công nghệ được cấp bằng độc quyền sáng chế; giải pháp hữu ích; tác phẩm nghệ thuật, thành tích huấn luyện, thi đấu thể thao đạt giải thưởng quốc gia, quốc tế.

Ngọc Mai