Chủ tịch Hội đồng thành viên nhận 30 năm tù

Sai phạm tại Công ty Xuyên Việt Oil

Bị cáo Hạnh tại tòa.

Khả năng bồi thường rất hạn chế

Theo đó, Hội đồng xét xử (HĐXX) của TAND TP Hồ Chí Minh vừa tuyên phạt bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh, Chủ tịch Hội đồng thành viên (HĐTV) Cty Xuyên Việt Oil, 19 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”, 11 năm tù về tội “Đưa hối lộ”; tổng hợp hình phạt là 30 năm tù. Bị cáo Nguyễn Thị Như Phương, em gái Hạnh, Phó Giám đốc Cty Xuyên Việt Oil, 6 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”.

Ở nhóm tội “Nhận hối lộ”, HĐXX tuyên phạt, bị cáo Đỗ Thắng Hải, cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương, 3 năm tù; Hoàng Anh Tuấn, cựu Vụ phó Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương, 7 năm tù; Trần Duy Đông, cựu Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương, 7 năm tù; Nguyễn Lộc An, cựu Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương, 4 năm tù; Đặng Công Khôi, cựu Cục phó Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, 2 năm tù; Lê Duy Minh, cựu Cục trưởng Cục Thuế TP Hồ Chí Minh 6 năm tù; Phan Kiến Anh, cựu Giám đốc chi nhánh phân phối lọc dầu Nghi Sơn 4 năm tù. Ngoài ra, các bị cáo bị phạt bổ sung từ 50 - 100 triệu đồng/người.

Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, 15 năm tù về tội "Nhận hối lộ"; 13 năm tù về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi"; tổng hợp hình phạt 28 năm tù.

Đối với các bị cáo phạm tội "Nhận hối lộ", HĐXX đánh giá qua quá trình điều tra và tranh tụng công khai tại tòa, họ đều không có hành vi "sách nhiễu", đòi tặng quà mà do bị cáo Hạnh tự nguyện tặng. Tính chất hành vi đưa hối lộ của vụ án này có phần hạn chế hơn so với các vụ án đưa hối lộ khác. Trong đó, bị cáo Lê Đức Thọ là người nhận tiền hối lộ nhiều nhất nên cần có mức hình phạt cao hơn các bị cáo còn lại. Tuy nhiên, HĐXX cũng ghi nhận thời điểm bị cáo buộc nhận hối lộ khi đương chức tại tỉnh Bến Tre, bị cáo cũng có động cơ xuất phát từ lợi ích chung của địa phương nên được xem xét khoan hồng đối với tình tiết này.

Về bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh, tòa nhận định, đã lợi dụng quyền thu hộ thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu khi điều hành Xuyên Việt Oil để chiếm đoạt số tiền lên tới 1.244 tỷ đồng. Ngoài hành vi này, Hạnh còn sai phạm trong việc trích lập và sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, gây thất thoát hơn 219 tỷ đồng. Tổng thiệt hại mà vụ án này gây ra cho Nhà nước lên đến hơn 1.400 tỷ đồng. Mặc dù mức thiệt hại lớn, nhưng khả năng bồi thường của bị cáo Hạnh là rất hạn chế.

Đến thời điểm tuyên án, ngoài tài sản bị kê biên, bị cáo Hạnh chỉ khắc phục được thêm 100 triệu đồng. HĐXX đánh giá số tiền khắc phục này không đáng kể so với số tiền mà bị cáo đã gây thất thoát, lãng phí. Tại thời điểm bị bắt, cơ quan chức năng đã phong tỏa 17 tài khoản cá nhân của Hạnh tại 8 ngân hàng và 19 tài khoản của Xuyên Việt Oil tại 5 ngân hàng nhưng tổng số tiền thu được từ các tài khoản này chỉ hơn 4 tỷ đồng và 244 USD.

Bị cáo Hạnh khai tại tòa rằng, Cty còn sở hữu 3 - 4 chiếc xe bồn chở xăng dầu, mỗi chiếc có giá trị từ 2 - 7 tỷ đồng. Tuy nhiên, tổng giá trị tài sản này chỉ ở mức từ 6 - 28 tỷ đồng, vẫn không đủ để bù đắp được thiệt hại hơn 1.400 tỷ đồng mà bà đã gây ra.

Tại phiên tòa, bị cáo Hạnh khai, có một số cá nhân vay tiền của bà nhưng chưa được xác minh làm rõ. Các cá nhân này đều vắng mặt tại tòa. Vì vậy, tòa án đã đề nghị cơ quan CA tiếp tục xác minh các cá nhân này và làm rõ nếu có căn cứ xác định liên quan đến số tiền thất thoát trong vụ án. Nếu có đủ chứng cứ, những cá nhân này sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Như vậy, với tình trạng tài chính hiện tại bị cáo của Hạnh, khả năng khắc phục toàn bộ thiệt hại là rất thấp. Theo đề nghị của TAND TP Hồ Chí Minh, các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục theo dõi và xác minh tài sản, cũng như các cá nhân liên quan để bảo đảm xử lý vụ án một cách nghiêm minh và công bằng. Về trách nhiệm dân sự, VKSND ghi nhận sự tự nguyện khắc phục hậu quả của các bị cáo. Tuy nhiên, việc bồi thường hơn 1.700 tỷ đồng thiệt hại của vụ án được xác định thuộc về trách nhiệm của Mai Thị Hồng Hạnh.

Những kiến nghị…

Đáng chú ý, TAND TP Hồ Chí Minh đã đưa ra một số kiến nghị quan trọng nhằm ngăn ngừa các sai phạm tương tự trong tương lai. Cụ thể, đối với Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc trích lập và sử dụng quỹ, yêu cầu thương nhân đầu mối công khai sổ dư quỹ và chứng từ định kỳ hàng tháng để bảo đảm minh bạch. Đồng thời, cần sửa đổi quy định về kinh doanh xăng dầu, xác định rõ trách nhiệm của từng cơ quan quản lý và giao một cơ quan duy nhất chịu trách nhiệm giám sát hoặc chuyển Quỹ Bình ổn giá xăng dầu về cơ quan Nhà nước quản lý trực tiếp. Nếu phát hiện vi phạm, phải chuyển ngay cơ quan điều tra xử lý hình sự.

Đối với thu thuế bảo vệ môi trường, pháp luật cần quy định thời hạn cụ thể để DN nộp số tiền thu hộ vào ngân sách Nhà nước, đồng thời xác định trách nhiệm hình sự đối với người đại diện pháp luật nếu không thực hiện đúng. Cơ quan thuế cần tăng cường thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm các sai phạm và quy trách nhiệm cho người đứng đầu cơ quan thuế cũng như DN nếu xảy ra vi phạm.

Đối với việc cấp giấy phép cho thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, cần quy định trách nhiệm, chế tài nghiêm khắc với cơ quan cấp phép và thu hồi giấy phép nếu DN không duy trì đủ điều kiện, đồng thời áp dụng các hình phạt bổ sung như cấm kinh doanh tạm thời hoặc phạt tiền đối với DN vi phạm.

Bảo Lâm