'Chủ nhật không ô tô' - Khi Brussels nói 'Không' với ô nhiễm

Sáng 21/9, Brussels đã bước vào một ngày đặc biệt: “Chủ nhật không ô tô”. Không khí trong thành phố trở nên khác hẳn, đường phố thoáng đãng, tiếng ồn giảm hẳn và khói bụi gần như tan biến, nhường chỗ cho tiếng cười nói, tiếng xe đạp leng keng và những bước chân rộn ràng của người đi bộ.

Đây là sự kiện thường niên, nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Giao thông châu Âu 2025 với chủ đề “Giao thông vì cộng đồng”.

Người dân đi xe đạp tại trục đường trung tâm thủ đô Brussels. Ảnh: Hương Giang - PV TTXVN tại Bỉ

Theo ghi nhận của phóng viên TTXVN tại Brussels, năm nay chương trình nhấn mạnh việc xây dựng một hệ thống giao thông bao trùm, dễ tiếp cận và hợp túi tiền cho mọi người, bất kể thu nhập, giới tính hay khả năng vận động. Với thông điệp đó, chính quyền thành phố mong muốn khuyến khích người dân suy nghĩ lại về thói quen di chuyển, giảm phụ thuộc vào xe cá nhân và hướng tới các phương tiện bền vững hơn.

Sự kiện “Chủ nhật không ô tô” đã gắn bó với Brussels hơn 25 năm, khởi đầu chỉ ở 3 quận Schaerbeek, Watermael-Boitsfort và Evere, từng gây không ít tranh cãi.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN, bà Camille Thiry, người phát ngôn của Cơ quan Giao thông Brussels khẳng định: “Đây thực sự là một thành công lớn”. Bà cho biết ban đầu việc triển khai sự kiện gặp nhiều khó khăn, nhưng đến nay, “ngày không xe ô tô” đã trở thành một truyền thống đẹp của thành phố.

Bà Camille cũng dẫn chứng bằng nghiên cứu năm 2023, cho thấy trong 10 năm qua, người dân Brussels đã bớt phụ thuộc vào ô tô và đi bộ nhiều hơn. Cụ thể, 36% các chuyến đi hiện được thực hiện bằng đi bộ, tăng từ 32% năm 2010, trong khi tỷ lệ di chuyển bằng ô tô giảm còn 27%, so với 38% cách đây 10 năm.

Trao đổi với phóng viên TTXVN, anh Arthur Hambye và Matteo Bruneau, đều là những người ủng hộ ngày không ô tô, bày tỏ mong muốn mô hình này sẽ được nhân rộng, để mọi người có cơ hội trải nghiệm một Brussels trong lành, yên tĩnh và thân thiện hơn. Ông Jeroen Osaer - người dân thường xuyên đi xe đạp và sử dụng phương tiện công cộng, cũng cho rằng sự kiện là một sáng kiến tốt, giúp giảm khí thải và nhắc nhở mọi người quan tâm đến môi trường.

Trước xu hướng người dân đi bộ nhiều hơn và ít sử dụng ô tô hơn, bà Elke Van den Brandt, người đứng đầu ngành giao thông vùng thủ đô Brussels, đánh giá nên tổ chức nhiều ngày “Chủ nhật không ô tô” hơn. Bà nhấn mạnh không khí trong lành, trẻ em vui chơi trên đường phố, người dân gặp gỡ nhau… là những giá trị đáng được duy trì. Chính quyền dự kiến sẽ bàn bạc với 19 quận để hướng tới 4 ngày không xe ô tô mỗi năm.

Tuy vậy, ngân sách vẫn là vấn đề cần cân nhắc. Bà Camille Thiry cho biết tổ chức một ngày như vậy tiêu tốn vài trăm nghìn USD, chủ yếu để vận hành giao thông công cộng miễn phí, huy động cảnh sát và lắp đặt rào chắn. Việc mở rộng chương trình cần tính toán kỹ về ngân sách và khâu tổ chức.

Trong ngày "Không ô tô", toàn bộ xe cá nhân bị cấm lưu thông từ 9h30 đến 19h00, ngoại trừ xe công cộng, taxi, xe cứu thương, phương tiện ngoại giao và xe của người khuyết tật có thẻ đặc biệt. Tốc độ tối đa được giới hạn 30 km/h. Để phục vụ đi lại, các tuyến metro, xe buýt và xe điện đều tăng chuyến, miễn phí vé trong ngày. Công ty đường sắt quốc gia Bỉ (SNCB) cũng tung loại vé 8 euro (9,38 USD) cho hành trình về Brussels từ bất kỳ ga nào trong Bỉ. Các điểm gửi xe đạp tại Bourse và De Brouckère miễn phí 4 giờ đầu, thu hút đông đảo người dân.

Dù đường phố vắng bóng ô tô, luật giao thông vẫn được tuân thủ nghiêm ngặt. Người đi xe đạp và người đi bộ cần chú ý tín hiệu, quy tắc ưu tiên, đặc biệt ở các ngã tư bật đèn vàng nhấp nháy. Các đường hầm đều đóng cửa, không dành cho cả xe đạp lẫn người đi bộ.

“Chủ nhật không ô tô” đã mang lại cho Brussels một diện mạo khác biệt: đường phố sôi động với người đi bộ, xe đạp và các hoạt động cộng đồng, tạo ra không gian trong lành, gần gũi và vui vẻ. Đây không chỉ là ngày hội thường niên, mà còn là thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm xây dựng một đô thị xanh, thân thiện và bền vững cho tất cả mọi người.

Hương Giang/vnanet.vn