Chủ nhân giải thưởng chính Vinfuture 2024 nhận giải thưởng Nobel Vật Lý 2024

Đây là nhà khoa học thứ 5 nhận Giải thưởng chính Vinfuture được trao Giải Nobel. Trước đó, Giáo sư Katalin Karikó và Giáo sư Drew Weissman - Chủ nhân Giải thưởng chính Vinfuture 2021; Tiến sĩ Demis Hassabis (Anh) và TS. Tiến sĩ John Jumper (Hoa Kỳ) - Chủ nhân Giải thưởng chính Vinfuture 2022 cũng đã được trao Giải Nobel.

Điều này cho thấy tầm nhìn tiên phong của những nhà sáng lập giải thưởng Vinfuture - Giải thưởng khoa học và công nghệ quốc tế đầu tiên do người Việt Nam khởi xướng, khẳng định được dấu ấn trong cộng đồng khoa học quốc tế chỉ sau 4 năm hoạt động.

MC xướng tên 5 nhà khoa học được nhận Giải thưởng chính Vinfuture 2024 tại Lễ trao giải tối 6-12. Tên và ảnh Giáo sư Geoffrey E. Hinton xếp thứ 2 trên màn hình

Theo Hội đồng giải thưởng Vinfuture 2024,những tiến bộ trong học sâu đã mở ra một kỷ nguyên đột phá cho những đổi mới sáng tạo về công nghệ, nhờ đó mà máy móc có thể “học” từ lượng dữ liệu khổng lồ và đạt được độ chính xác đáng kinh ngạc trong các tác vụ như nhận diện hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và đưa ra quyết định. Thành tựu này có được là nhờ những đóng góp mang tính cách mạng cho mạng nơ-ron và các thuật toán học sâu của Giáo sư Geoff E. Hinton.

Giáo sư Geoffrey Hinton được ghi nhận bởi vai trò lãnh đạo và công trình nghiên cứu nền tảng của ông về kiến trúc mạng nơ-ron. Bài báo xuất bản năm 1986 của ông cùng với David Rumelhart và Ronald Williams đã cho thấy các biểu diễn phân tán trong mạng nơ-ron được huấn luyện bởi thuật toán lan truyền ngược. Phương pháp này đã trở thành công cụ tiêu chuẩn trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và tạo ra các tiến bộ trong nhận diện hình ảnh và giọng nói. Lĩnh vực thị giác máy tính và nhận diện giọng nói đã có những bước tiến dài nhờ các nghiên cứu của ông về Máy Boltzmann, các cải tiến trong mạng nơ-ron tích chập (CNNs) và đặc biệt là với thành công của ông cùng cộng sự tại cuộc thi ImageNet.

Những đổi mới của Giáo sư Hinton đã cách mạng hóa lĩnh vực học sâu và phát triển các mạng nơ-ron điều khiển các công nghệ như nhận diện giọng nói và thị giác máy tính. Những hệ thống này đã được áp dụng rộng rãi và đem lại lợi ích cho hàng tỷ người trên toàn thế giới.

Bằng cách tinh chỉnh kiến trúc của các mạng nơ-ron sâu và sử dụng các tập dữ liệu lớn để huấn luyện chúng, Giáo sư Hinton đã mở ra những hướng đi mới cho nghiên cứu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, từ đó tạo tiền đề cho những tiến bộ trong phát triển các mô hình trí tuệ nhân tạo và các hệ thống tự động.

Chia sẻ (qua clip) với các nhà khoa học và sinh viên Việt Nam tại buổi “Giao lưu cùng Chủ nhân Giải thưởng VinFuture 2024” diễn ra ở Trường Đại học VinUni (Hà Nội) ngày 7-12, GS. Geoffrey Hinton cho biết, trong tương lai, AI sẽ mang lại nhiều lợi ích to lớn trong cuộc sống. Trong lĩnh vực như chăm sóc sức khỏe, AI có thể thiết kế loại thuốc mới hoặc chẩn đoán chính xác hơn. AI cũng rất hữu ích trong việc dạy học cá nhân hóa. Theo dữ liệu, khi trẻ em có gia sư riêng, tốc độ học sẽ tăng gấp đôi so với học trong lớp... “Hiện tại, khi muốn biết điều gì, tôi thường hỏi GPT-4 và nhận được câu trả lời rất tốt” - GS. Geoffrey Hinton thổ lộ.

Clip chia sẻ của GS. Geoffrey Hinton phát tại buổi “Giao lưu cùng Chủ nhân Giải thưởng VinFuture 2024” diễn ra ở Trường Đại học VinUni (Hà Nội) ngày 7-12

Theo GS. Geoffrey Hinton, dừng phát triển không phải là một lựa chọn để bảo đảm an toàn khi AI trở nên thông minh hơn con người. “Tôi lo ngại nhưng không nghĩ ‘ngày tận thế’ là không thể tránh khỏi. Dù vậy, chúng ta không thể bỏ qua các khả năng và cần làm việc cật lực để ngăn chặn điều đó. Hy vọng rằng những sinh viên tài năng nhất sẽ chọn nghiên cứu về an toàn AI, tìm cách làm cho nó an toàn hơn và giải quyết các mối đe dọa đa dạng, từ đe dọa dài hạn là AI chiếm quyền kiểm soát cho đến mối đe dọa ngắn hạn như tội phạm mạng.

Và ông nhắn nhủ với các bạn sinh viên: “Cách tốt nhất để làm nghiên cứu xuất sắc là theo đuổi điều mà bạn thực sự hứng thú. Sự tò mò là động lực cho những nghiên cứu tuyệt vời. Đặc biệt, bạn nên tìm kiếm những lĩnh vực mà mọi người dường như đang theo đuổi một cách tiếp cận chung và bạn có cảm giác họ đang làm sai. Bạn chỉ cần một linh cảm rằng, có điều gì đó không đúng với cách họ đang làm và bạn cần khám phá điều đó. Nhiều lần linh cảm của bạn có thể sai nhưng đôi khi nó đúng và nếu kiên trì bạn sẽ tìm ra được điều mà họ đang làm sai và cách làm đúng. Đó là cách mà những nghiên cứu xuất sắc ra đời. Nếu bạn có thể làm được điều đó, bạn có thể thực hiện những nghiên cứu rất tuyệt vời”.

Bài và ảnh Thu Hằng