Chủ động dẫn dắt chuyển đổi xanh trong ngành trồng trọt

Thu hoạch lúa hè thu tại thành phố Cần Thơ. (Ảnh: THANH TÂM)

Đây cũng là nội dung tại buổi làm việc của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cùng các đơn vị liên quan ngày 26/6 về việc xây dựng "Đề án sản xuất trồng trọt phát thải thấp giai đoạn 2025–2030".

Xây dựng lộ trình bài bản, thúc đẩy giảm phát thải toàn diện trong ngành trồng trọt

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh, sản xuất trồng trọt phát thải thấp là một nội dung quan trọng trong lộ trình thực hiện cam kết giảm bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, đến nay, lĩnh vực này mới dừng ở một số chương trình, dự án đơn lẻ, chưa có sự dẫn dắt, triển khai bài bản, đồng bộ từ trung ương tới địa phương.

Tại buổi làm việc, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật trình bày một số nội dung dự thảo của đề án. Trong đó, mục tiêu đến năm 2030 là giảm 30% tổng lượng phát thải khí mê-tan (CH₄) và ít nhất 10% phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực trồng trọt so với năm cơ sở 2020.

Diện tích áp dụng các biện pháp canh tác giảm phát thải dự kiến đạt tối thiểu 2,5 triệu ha, ưu tiên tại các vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Đề án cũng hướng đến xây dựng cơ sở dữ liệu phát thải khí nhà kính theo cây trồng, vùng sinh thái và biện pháp kỹ thuật; góp phần tạo nền tảng hình thành thị trường carbon trong nông nghiệp.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cùng các đơn vị liên quan ngày 26/6 về việc xây dựng "Đề án sản xuất trồng trọt phát thải thấp giai đoạn 2025–2030.

Bên cạnh đó, sẽ triển khai các chương trình truyền thông, đào tạo, nâng cao nhận thức và kỹ năng về kỹ thuật, chính sách, công cụ đo phát thải cho cán bộ kỹ thuật, khuyến nông và nông dân.

GS,TS Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, cho rằng việc lựa chọn nhóm cây trồng cần dựa trên đánh giá đầy đủ khả năng phát thải và hấp thụ khí nhà kính. Mỗi giải pháp kỹ thuật cần được cân nhắc phù hợp với đặc điểm sinh thái, tập quán canh tác của từng vùng, tránh áp dụng đồng loạt không hiệu quả.

Việc lựa chọn nhóm cây trồng cần dựa trên đánh giá đầy đủ khả năng phát thải và hấp thụ khí nhà kính. Đồng thời, mỗi giải pháp kỹ thuật cần được cân nhắc phù hợp với đặc điểm sinh thái, tập quán canh tác của từng vùng, tránh áp dụng đồng loạt không hiệu quả.

GS,TS Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam.

Các đại biểu tại cuộc họp cũng đề xuất cần tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để sản xuất than sinh học và xây dựng hệ thống theo dõi, đánh giá hiệu quả từng vụ, từng năm để có cơ sở chỉ đạo, điều chỉnh kịp thời.

Cần một đề án hệ thống, đồng bộ để dẫn dắt giảm phát thải trong trồng trọt

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Thứ trưởng Hoàng Trung cho rằng: Việc xây dựng Đề án là cần thiết để định hướng cụ thể cho các địa phương và đơn vị thuộc Bộ triển khai các mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải.

“Chúng ta cần một Đề án có tính hệ thống, triển khai thống nhất từ Bộ tới các địa phương, gắn với các mục tiêu quốc gia về biến đổi khí hậu”, Thứ trưởng Hoàng Trung khẳng định.

Thứ trưởng Hoàng Trung cho rằng: Việc xây dựng Đề án là cần thiết để định hướng cụ thể cho các địa phương và đơn vị thuộc Bộ triển khai các mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải.

Hiện cả nước có hơn 7 triệu ha lúa và hơn 1 triệu ha cây ăn quả. Ngoài chương trình một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại đồng bằng sông Cửu Long đã được phê duyệt, Thứ trưởng đề nghị Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật khẩn trương hoàn thiện dự thảo đề án tổng thể để lấy ý kiến rộng rãi và sớm triển khai trong thực tiễn.

Lãnh đạo Bộ cũng lưu ý các đơn vị chuyên môn cần tập trung nghiên cứu xây dựng quy trình canh tác giảm phát thải phù hợp theo từng vùng sinh thái và nhóm cây trồng cụ thể. Bên cạnh đó, phải xây dựng phương pháp đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) lượng phát thải có cơ sở khoa học và được quốc tế công nhận.

Đáng chú ý, một số nhóm cây trồng dài ngày, cây công nghiệp còn có khả năng hấp thu CO₂, vì vậy cần tính toán được mức phát thải ròng, chênh lệch giữa phát thải và hấp thu, nhằm xây dựng quy trình sản xuất phù hợp, hiệu quả.

Thứ trưởng Hoàng Trung cũng cho rằng, việc thay đổi tập quán canh tác và giảm sử dụng vật tư đầu vào sẽ là chìa khóa để giảm phát thải. Đề án cần tập trung trước vào một số cây trồng chủ lực, đặc biệt là lúa, để triển khai thí điểm bài bản trước khi nhân rộng.

Liên quan đến việc triển khai, Thứ trưởng Hoàng Trung nhấn mạnh, cần làm rõ Việt Nam đã và đang sản xuất trồng trọt theo hướng giảm phát thải. Từ đó, đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao nhận thức của người dân về chủ trương này.

“Tham gia sản xuất giảm phát thải không chỉ là đóng góp trách nhiệm của người dân với đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC quốc gia) mà còn góp phần xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam, giảm chi phí đầu vào giúp nâng cao hiệu quả kinh tế”, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định.

Tham gia sản xuất giảm phát thải không chỉ là đóng góp trách nhiệm của người dân với đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC quốc gia) mà còn góp phần xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam, giảm chi phí đầu vào giúp nâng cao hiệu quả kinh tế.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung

Theo ông Trung, khi cả cơ quan quản lý và người nông dân cùng thực hiện được mục tiêu giảm phát thải trong trồng trọt, chúng ta sẽ thu hút được nhiều sự quan tâm, tham gia, nguồn lực từ các tổ chức quốc tế.

Trong đó, đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC Quốc gia) là đóng góp do quốc gia cam kết về ứng phó với khí hậu, bao gồm mục tiêu thích ứng và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, chính sách và biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm đạt được các mục tiêu của Thỏa thuận Paris.

PHÚC HUY