Cho vay đặc biệt lãi suất 0% chỉ áp dụng với hai trường hợp

Báo cáo tiếp thu, giải trình ngày 10/6, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng thông tin về nhóm chính sách chuyển thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước, có lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm.

Về nguồn tiền để cho vay đặc biệt cũng như cơ chế để kiểm soát, bà Hồng cho biết việc cho vay đặc biệt được Ngân hàng Nhà nước thực hiện từ nguồn tiền thực hiện chức năng của ngân hàng trung ương về phát hành tiền, không sử dụng nguồn tiền từ ngân sách nhà nước.

Cho vay đặc biệt lãi suất 0% chỉ áp dụng với hai trường hợp.

Do vậy việc Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt có lãi suất 0%/năm không dẫn đến rủi ro ngân sách nhà nước phải bù lãi suất.

Tuy nhiên tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì tiếp tục rà soát, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát các quy định về xử lý các khoản cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo quy định về chế độ tài chính của Ngân hàng Nhà nước.

Bà Hồng cũng nhấn mạnh việc cho vay đặc biệt chỉ áp dụng với 2 trường hợp: Tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt (để chi trả cho người gửi tiền); cho vay đặc biệt để thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Phương án này chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp nghiệp vụ của Ngân hàng Nhà nước như tái cấp vốn, nghiệp vụ thị trường mở...

Như vậy, theo bà, hoạt động cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là hoạt động cần thiết, ngăn chặn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại tổ chức tín dụng cũng như hạn chế nguy cơ rủi ro lan truyền sang tổ chức tín dụng khác hoặc để hỗ trợ cho phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc, nhằm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Thống đốc khẳng định hoạt động cho vay đặc biệt nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, an ninh trật tự, an toàn xã hội, không nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt.

Bà Nguyễn Thị Hồng cho hay Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đã giao thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt.

Thực hiện quy định này, Thống đốc đã ban hành thông tư 37 để quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt, trong đó quy định cụ thể mục đích, số tiền, thời hạn, tài sản bảo đảm, điều kiện tài sản bảo đảm, trả nợ vay, trách nhiệm của các bên liên quan...

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, bà Hồng nêu sau khi dự thảo luật được ban hành, Ngân hàng Nhà nước sẽ nghiên cứu, rà soát, sửa đổi thông tư 37 liên quan đến tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm, mục đích sử dụng khoản vay…

Tuy nhiên tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì tiếp tục rà soát, phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát các quy định về xử lý các khoản cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo quy định về chế độ tài chính của Ngân hàng Nhà nước.

Bà Hồng cũng nhấn mạnh việc cho vay đặc biệt chỉ áp dụng với 2 trường hợp: Tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt (để chi trả cho người gửi tiền); cho vay đặc biệt để thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc của các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Phương án này chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp nghiệp vụ của Ngân hàng Nhà nước như tái cấp vốn, nghiệp vụ thị trường mở...

Như vậy, theo bà, hoạt động cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là hoạt động cần thiết, ngăn chặn hiện tượng rút tiền hàng loạt tại tổ chức tín dụng cũng như hạn chế nguy cơ rủi ro lan truyền sang tổ chức tín dụng khác hoặc để hỗ trợ cho phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc, nhằm tái cơ cấu các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt.

Thống đốc khẳng định hoạt động cho vay đặc biệt nhằm mục tiêu đảm bảo an toàn hệ thống các tổ chức tín dụng, an ninh trật tự, an toàn xã hội, không nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt.

Bà Nguyễn Thị Hồng cho hay Luật Các tổ chức tín dụng 2024 đã giao thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt.

Thực hiện quy định này, Thống đốc đã ban hành thông tư 37 để quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt, trong đó quy định cụ thể mục đích, số tiền, thời hạn, tài sản bảo đảm, điều kiện tài sản bảo đảm, trả nợ vay, trách nhiệm của các bên liên quan...

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, bà Hồng nêu sau khi dự thảo luật được ban hành, Ngân hàng Nhà nước sẽ nghiên cứu, rà soát, sửa đổi thông tư 37 liên quan đến tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm, mục đích sử dụng khoản vay…

Về quy định cho vay đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tán thành với việc phân cấp thẩm quyền cho vay đặc biệt từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước.

Theo Chủ tịch Quốc hội, có một số trường hợp trong thời gian vừa qua để giải quyết nhanh, gọn thì đã chuyển từ quyền của Thủ tướng Chính phủ sang Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Chủ tịch Quốc hội nhất trí chỉnh lý về việc bỏ quy định chuyển tiếp đối với khoản vay đặc biệt Ngân hàng Nhà nước quyết định trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Đối với lãi suất vay đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, theo văn bản kết luận của cơ quan thẩm quyền chưa thể hiện rõ ý kiến mức lãi suất cho vay đặc biệt, dẫn đến có cách hiểu khác nhau giữa các cơ quan.

Từ đó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị thường trực Ủy ban KTTC có công văn gửi Thường trực Ủy ban Pháp luật – Tư pháp. “Thường trực Ủy ban Pháp luật – Tư pháp cần khẩn trương tổng hợp các nội dung để báo cáo với Đảng ủy Quốc hội, xin ý kiến cơ quan thẩm quyền làm cơ sở cho các cơ quan tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Ngọc Diễm