Chính sách quản lý, khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị

Hình ảnh các phương tiện lưu thông trên đường Võ Chí Công. Ảnh: Phạm Công.

Quy định về quản lý, khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị

Luật Thủ đô được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 28/6/2024, gồm 07 chương, 54 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025. Luật Thủ đô 2024 nhằm phát triển Thủ đô với vị trí, vai trò là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hóa hướng tới đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch, đẹp, an ninh, an toàn. Luật Thủ đô là văn bản pháp lý quan trọng, có ý nghĩa đặc biệt với TP quy định các cơ chế, chính sách đặc thù, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền TP trên các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực giao thông vận tải.

Ngày 22/7/2024, UBND TP đã có Kế hoạch số 255/KH-UBND về triển khai thi hành Luật Thủ đô. Trên cơ sở đó, ngày 30/8/2024 UBND TP đã có Quyết định số 4582/QĐ-UBND về ban hành danh mục phân công nhiệm vụ soạn thảo các văn bản triển khai thi hành Luật Thủ đô, trong đó giao Sở Xây dựng chủ trì, soạn thảo dự thảo Nghị quyết quy định một số chính sách quản lý, khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, văn minh đô thị trình HĐND TP xem xét, phê duyệt trong năm 2025.

Việc xây dựng quy định một số chính sách quản lý, khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, văn minh đô thị là bước đi quan trọng nhằm cụ thể hóa quy định của Luật Thủ đô, phù hợp với các quy định tại Luật Đường bộ, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, Luật Đường sắt; Tháo gỡ điểm nghẽn liên quan đến quản lý, khai thác, vận hành và bảo trì đường đô thị, đường sắt đô thị; tạo thuận lợi để áp dụng công nghệ mới, kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi số; góp phần đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, văn minh đô thị.

Để cụ thể hóa, ngày 04/02/2025: UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 31/KH-UBND về việc soạn thảo, bao hành văn bản triển khai thi hành Luật Thủ đô năm 2025. Trong đó nêu rõ nghị quyết được xây dựng để triển khai khoản 5 Điều 30 Luật Thủ đô 2024. Do đó, việc xây dựng Nghị quyết quy định một số chính sách quản lý, khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, văn minh đô thị là quan trọng và cần thiết.

Nghị quyết sẽ quy định cụ thể các quy định trong công tác quản lý, khai thác đường đô thị, đường sắt đô thị. Công tác quản lý, khai thác đường đô thị trên địa bàn TP Hà Nội được thực hiện thống nhất trên cơ sở phân công, phân cấp, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Kịp thời ngăn ngặn các hành vi vi phạm quy định về quản lý, khai thác hệ thống đường đô thị, đường sắt đô thị, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật. Nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý Nhà nước liên quan đến đường đô thị, đường sắt đô thị góp phần bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, văn minh đô thị trên địa bàn TP Hà Nội.

Cho phép sử dụng tạm thời lòng đường, vỉa hè để trông, giữ phương tiện

Theo dự thảo, đối tượng áp dụng là tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có các hoạt động liên quan đến việc quản lý, khai thác hệ thống đường đô thị, đường sắt đô thị trên địa bàn TP Hà Nội.

Nghị quyết cho phép lắp đặt biển quảng cáo, biển chỉ dẫn ngoài mục đích báo hiệu đường bộ trên dải phân cách của đường đô thị trên địa bàn TP Hà Nội. UBND TP quy định cụ thể việc cấp phép lắp đặt biển quảng cáo, biển chỉ dẫn ngoài mục đích báo hiệu đường bộ trên dải phân cách của đường đô thị, đảm bảo an toàn giao thông, mỹ quan đô thị.

Nghị quyết cũng cho phép áp dụng quy trình đầu tư xây dựng công trình xây dựng khẩn cấp theo Điều 69, Nghị định 175/2024/NĐ-CP ngày 30/12/2024 của Chính phủ để khắc phục kịp thời điểm hay xảy ra tai nạn giao thông đường bộ, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường bộ, điểm ùn tắc giao thông thường xuyên trên địa bàn TP Hà Nội.

Cho phép sử dụng tạm thời gầm cầu, gầm đường trên cao cho các hoạt động phục vụ nhu cầu công cộng (văn hóa, thể thao,...); yêu cầu bảo đảm an toàn giao thông, an toàn kết cấu công trình, an ninh trật tự và bảo đảm phòng chống cháy, nổ trong quá trình sử dụng.

Nghị quyết cho phép sử dụng tạm thời lòng đường, vỉa hè để trông, giữ phương tiện nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân trong thời gian TP đầu tư hệ thống bãi đỗ xe theo quy hoạch. Giao UBND TP quyết định danh mục các tuyến đường để trông, giữ phương tiện tạm thời, đảm bảo an toàn giao thông, ngăn ngừa phát sinh ùn tắc giao thông và mất an ninh trật tự.

Đầu tư phát triển các hạ tầng, dịch vụ, hệ thống và kết hợp hài hòa các công trình, dịch vụ công cộng với công trình, dịch vụ hợp pháp của DN và người dân xung quanh nhà ga nhằm sớm hoàn thiện kết nối giao thông, thu hút sử dụng giao thông công cộng, phát triển không gian đầu mối giao thông có tính đặc trưng của TP.

Cho phép áp dụng trình tự, thủ tục sửa chữa, khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai đối với công trình đường sắt đô thị được thực hiện theo quy định tại khoản 4 Điều 12 của Thông tư 06/2025/TT-BXD ngày 12/05/2025 của Bộ Xây dựng. UBND TP quy định cụ thể. Công tác phòng ngừa sự cố cần được đảm bảo thông qua việc xây dựng tài liệu và quy trình, tổ chức đào tạo và tập huấn, tổ chức thực hành và diễn tập, mô phỏng.

Số tiền thu được từ cung cấp dịch vụ khai thác theo đề án được duyệt, DN quản lý tài sản đường sắt đô thị được sử dụng 80% để chi trả các chi phí có liên quan đến hoạt động quản lý, khai thác tài sản, duy trì, phát triển tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt, thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước theo quy định của pháp luật và phải hạch toán vào doanh thu của DN; phần còn lại (20%) nộp vào ngân sách Nhà nước.

Đơn vị sự nghiệp công lập được giao quản lý, bảo trì tài sản kết cấu hạ tầng đường bộ, DN được giao quản lý và bảo trì tài sản đường sắt đô thị khi chưa được ngân sách Nhà nước bảo đảm cho các công việc liên quan đến hoạt động này, được trích chi phí quản lý dự án và chi phí giám sát để tự đảm bảo chi phí hoạt động thường xuyên bằng nguồn kinh phí của công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, đường sắt đô thị. Định mức trích chi phí quản lý dự án và chi phí giám sát của công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, đường sắt đô thị áp dụng theo định mức chi phí quản lý dự án và chi phí giám sát thi công xây dựng đối với loại công trình giao thông do Bộ Xây dựng quy định.

Nguồn kinh phí cho công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, đường sắt đô thị được bố trí từ nguồn vốn ngân sách TP, nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương, nguồn trích để lại từ thu phí đường bộ đối với các tuyến đường bộ trên địa bàn TP Hà Nội, nguồn vốn xã hội hóa và các nguồn vốn khác. Khuyến khích các nguồn vốn tư nhân đầu tư vào công tác quản lý, bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ, đường sắt đô thị.

Cần xây dựng mạng lưới giao thông đa phương thức kết nối thuận lợi từ trung tâm Hà Nội tới các địa phương lân cận. Xác định chuyển đổi trọng tâm, mang tính chiến lược cho sự phát triển bền vững của đô thị là chuyển đổi phương thức đi lại thông qua phát triển hệ thống giao thông công cộng với 14 tuyến đường sắt đô thị, mạng lưới các tuyến xe bus, xe điện... để đảm bảo tiếp cận hệ thống giao thông công cộng an toàn, thuận tiện, bền vững và mở rộng hệ thống giao thông công cộng để nâng cao chất lượng sống.

ThS, KTS Lê Hoàng Phương, Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia, Bộ Xây dựng.

Công Phương