Chính quyền địa phương - từ người thực thi đến chủ thể sáng tạo

07/10/2025 Gốc

Một chính quyền chỉ biết thực thi sẽ tạo ra sự yên ổn, nhưng một chính quyền biết sáng tạo sẽ tạo ra sự phát triển. Sáng tạo không phải để có báo cáo hay hơn, không phải để được khen thưởng, mà để cuộc sống của người dân tốt hơn, dễ hơn, hạnh phúc hơn.

LÊ MINH HOAN

Một chính quyền chỉ biết thực thi sẽ tạo ra sự yên ổn, nhưng một chính quyền biết sáng tạo sẽ tạo ra sự phát triển. Sáng tạo không phải để có báo cáo hay hơn, không phải để được khen thưởng, mà để cuộc sống của người dân tốt hơn, dễ hơn, hạnh phúc hơn.

Câu chuyện nơ

i c

ổng Ủy ban x

Một buổi sáng, con đường vào trụ sở một Ủy ban xã vùng sâu ở Đồng Tháp Mười còn vương làn sương mỏng. Hai bác nông dân dừng lại trước cổng, vừa uống cà phê vừa nói chuyện: “Cán bộ xã giờ khác xưa rồi nghen, biết mở lớp chỉ cho dân cách trồng rau sạch, biết đăng clip bán sản phẩm cho bà con. Giờ không chỉ làm giấy tờ, mà còn hướng dẫn dân làm ăn nữa đó”.

Cán bộ xã Trường Long Tây, TP. Cần Thơ chủ động xuống ấp tìm dân, không để dân đi tìm cán bộ

Người kia cười hiền: “Ờ, bây giờ cán bộ xã mà chỉ ngồi trong phòng ký giấy là thua dân rồi. Người dân giờ nhanh lắm, biết xài điện thoại, biết bán hàng online. Mình mà không đổi, là bị bỏ lại, không phải chỉ người dân, mà chính cán bộ công chức cũng bị bỏ lại”.

Câu chuyện tưởng như nhỏ ở cổng Ủy ban lại chứa đựng một thay đổi lớn: Chính quyền địa phương không còn chỉ là “người thực thi”, mà đang trở thành “chủ thể sáng tạo”, người dám thay đổi để đồng hành với dân, phục vụ dân bằng tinh thần của thời đại mới.

Khi hành chính gặp sáng tạo

Từ lâu, chúng ta quen nghĩ “hành chính” là kỷ luật, là nguyên tắc, là tuân thủ. Nhưng trong kỷ nguyên mới, “hành chính” cũng cần cảm xúc và sáng tạo. Bởi vì sáng tạo không chỉ là phát minh ra điều mới, mà là tìm cách làm cho điều cũ trở nên tốt hơn, hiệu quả hơn, nhân văn hơn.

Đoàn công tác của lãnh đạo UBND tỉnh Sơn La kiểm tra việc vận hành hoạt động của chính quyền các xã

Một cán bộ nghĩ ra cách chụp ảnh các tuyến kênh bị sạt lở, gửi qua nhóm Zalo để xử lý nhanh, đó là sáng tạo. Một Chủ tịch xã dùng mạng xã hội để tuyên truyền giảm rác thải nhựa, đó là sáng tạo. Một công chức tư pháp thiết kế biểu mẫu điện tử giúp dân đỡ phải đi lại, cũng là sáng tạo.

Sáng tạo, nếu hiểu đúng, không phải là “phá khuôn phép”, mà là làm cho khuôn phép trở nên linh hoạt, gần dân và sống động hơn.

Vậy sáng tạ

o l

à gì

Sáng tạo không phải là “đặc quyền của người thông minh”. Sáng tạo là kết quả của người dám quan sát, dám thử, dám chịu trách nhiệm. Nó bắt đầu bằng một câu hỏi rất giản dị: “Có cách nào làm việc này tốt hơn không?”.

Sáng tạo cũng không phải là cái gì quá cao siêu. Nó có thể là một nụ cười, một cách giao tiếp mới, một tấm bảng chỉ đường rõ hơn, một tờ hướng dẫn dễ hiểu hơn, một cách tổ chức cuộc họp ngắn gọn, hiệu quả hơn.

Trong hành chính, sáng tạo không nhất thiết phải “bẻ lái lớn”, mà có thể bắt đầu bằng những đổi mới nhỏ nhưng có giá trị thật. Như lời một cán bộ trẻ từng nói: “Em không phát minh ra công nghệ, nhưng em đổi cách giao tiếp với dân, từ giải thích sang hướng dẫn. Và dân vui hơn, tin hơn”.

Làm sao để có thể sáng tạo trong công vụ

Thứ nhất, dám thay đổi góc nhìn. Sáng tạo không bắt đầu từ “phần mềm”, mà từ tư duy mềm. Cán bộ địa phương có thể hỏi lại chính mình mỗi sáng: “Việc hôm nay mình làm, đã thật sự phục vụ dân tốt hơn hôm qua chưa?”. Chỉ câu hỏi như vậy thôi cũng đủ mở ra một ngày mới nhiều khác biệt.

Bộ Nội vụ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cấp xã liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ, ngành Nội vụ

Thứ hai, học hỏi không ngừng. Người sáng tạo không biết tất cả, nhưng luôn biết học từ tất cả - từ đồng nghiệp, doanh nghiệp, nông dân, thanh niên. Mỗi lần đi thực tế, không phải chỉ để kiểm tra, mà để lắng nghe, để học hỏi cách dân giải quyết vấn đề của người dân. Sáng tạo bắt đầu từ sự khiêm nhường trước tri thức của người khác.

Thứ ba, hợp tác thay vì chỉ đạo. Chính quyền sáng tạo không ra lệnh cho người dân làm, mà mời người dân cùng tham gia. Mỗi cuộc họp không chỉ là truyền đạt, mà là trao đổi, gợi mở. Mỗi chính sách không chỉ “ban hành từ trên”, mà có sự góp ý từ dưới”. Khi dân được tham gia, bà con không còn là đối tượng quản lý, mà là đối tác phát triển.

Thứ tư, thử nghiệm và chấp nhận sai. Sáng tạo nào cũng đi cùng rủi ro. Không ai làm mới mà không từng sai. Nhưng điều đáng sợ không phải là sai, mà là sợ sai đến mức không dám làm. Hãy tạo “vùng an toàn cho thử nghiệm”, để cán bộ được phép thử, được phép học, được phép sửa. Như người trồng lúa phải gieo thử vài giống mới trước khi nhân rộng cả cánh đồng.

Thứ năm, biết chia sẻ và lan tỏa. Khi một xã làm được điều tốt, hãy kể cho xã khác nghe. Khi một sáng kiến nhỏ hiệu quả, hãy viết lại, chia sẻ để lan tỏa. Sáng tạo không phải là “tài sản riêng của một người”, mà là nguồn cảm hứng chung của cả hệ thống.

Từ người thực thi sang người kiến tạo

Một chính quyền chỉ biết “thực thi” sẽ tạo ra sự yên ổn. Nhưng một chính quyền biết sáng tạo sẽ tạo ra sự phát triển.

“Thực thi” là làm đúng quy định. “Kiến tạo” là tìm cách để quy định đi vào đời sống. “Thực thi” là hoàn thành công việc. “Kiến tạo” là tạo ra giá trị mới cho cộng đồng.

Bí thư Đảng ủy xã Ea Knuếc, tỉnh Đắk Lắk Ngô Thị Minh Trinh (giữa) trong phiên livestream bán sầu riêng cùng nông dân

Một chính quyền kiến tạo không đợi cấp trên giao việc, mà chủ động tìm việc để giải quyết. Không chỉ hỏi “phải làm gì?”, mà dám hỏi “làm thế nào để tốt hơn?”. Không chỉ báo cáo kết quả, mà biết kể câu chuyện lan tỏa niềm tin.

Một người lãnh đạo sáng tạo không phải là người có nhiều ý tưởng, mà là người biết khơi gợi ý tưởng trong người khác.

Khi chính quyền trở thành tổ chức học tập

Trong thế giới thay đổi nhanh, chính quyền cũng phải trở thành một tổ chức học tập. Không chỉ học luật, học quy trình, mà học cách nhìn con người, học cách truyền cảm hứng, học cách làm việc nhóm.

Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Cần Thơ tổ chức hội nghị trực tuyến tập huấn kỹ năng, nghiệp vụ thực hiện công tác kiểm soát thủ tục hành chính và cơ chế một cửa, một cửa liên thông cho cán bộ, công chức 103 xã, phường

Cần biến trụ sở hành chính thành không gian học hỏi và sáng tạo. Mỗi tuần có “góc ý tưởng công vụ”. Mỗi tháng có “diễn đàn góp ý cải cách hành chính”. Mỗi quý có “tuần lễ học tập cộng đồng.”

Một chính quyền biết học thì sẽ không bao giờ cũ. Một cán bộ biết học thì sẽ không bao giờ lạc hậu. Một xã biết học thì cả vùng sẽ đổi thay.

Sáng tạo vì con ngườ

i, ch

ứ không vì thành tích

Sáng tạo không phải để có báo cáo hay hơn, không phải để được khen thưởng, mà để cuộc sống của người dân tốt hơn, dễ hơn, hạnh phúc hơn. Sáng tạo mà không làm cho dân vui, dân tin, dân tham gia, thì đó mới chỉ là hình thức. Sáng tạo thật sự là sự tử tế được nhân lên bằng trí tuệ, là khi một chính sách được dân hiểu, dân hưởng ứng, dân tự nguyện làm cùng. Khi dân cảm ơn, khi dân mỉm cười, đó là lúc chính quyền biết mình sáng tạo đúng hướng.

Cán bộ, chiến sĩ công an xã và đoàn viên thanh niên xã Ea Na, tỉnh Đắk Lắk xuống đồng, giúp người dân gặt lúa tránh thiệt hại do nước lũ tràn về

Từ một hạt giống nhỏ

Không có sáng tạo nào lớn ngay từ đầu. Tất cả đều bắt đầu bằng hạt giống nhỏ của suy nghĩ mới, được gieo xuống trên mảnh đất của niềm tin.

Hôm nay, mỗi xã, mỗi phường, bắt đầu bằng một việc nhỏ: một sáng kiến cải thiện quy trình; một cách phục vụ dân nhanh hơn, vui hơn; một ý tưởng kết nối nông dân, học sinh, doanh nghiệp, nhà khoa học… Ngày mai, sẽ có nền hành chính biết học hỏi, biết thấu cảm, biết đổi mới vì con người. Bởi vì chính quyền sáng tạo không chỉ là công sở có máy tính, có dữ liệu, có ứng dụng số, mà là công sở có trái tim, có ý tưởng, có khát vọng phục vụ.

Khi mỗi cán bộ thấy công việc của mình là một cơ hội để gieo hạt sáng tạo, thì lúc ấy, chính quyền không chỉ là bộ máy thực thi, mà trở thành một chủ thể sáng tạo, dẫn dắt cộng đồng sáng tạo, một nguồn cảm hứng phát triển.