Chiều sâu lịch sử và khát vọng vươn khơi

Ký ức lịch sử và giá trị biểu tượng

Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, Ba Son được xem là cái nôi của giai cấp công nhân Việt Nam, nơi gắn liền với tên tuổi Chủ tịch Tôn Đức Thắng và phong trào đấu tranh cách mạng. Đồng chí có thể chia sẻ đôi điều về lịch sử phát triển của Ba Son, những giá trị lịch sử, biểu tượng và cột mốc kỷ niệm Ngày truyền thống 4-8?

Đại tá Phan Văn Bình: Ba Son có lịch sử hình thành từ hơn 230 năm trước. Khởi nguyên từ Xưởng Chu Sư (Thủy Xưởng) được chúa Nguyễn Ánh lập ra năm 1791 tại Sài Gòn-Gia Định để đóng và sửa chữa tàu, thuyền. Đây được coi là cơ sở đóng tàu lớn nhất thời kỳ đó, với quy mô và kỹ thuật đóng tàu của các nước Tây phương. Các tàu, thuyền đóng tại Thủy Xưởng nhanh chóng được trang bị cho các lực lượng thực thi nhiệm vụ vãng thám, kiểm tra, kiểm soát, cứu hộ, khảo sát đo vẽ bản đồ, lập bia chủ quyền, ứng chiến khi có tình huống tranh chấp, khai thác hóa vật và hải sản... góp phần quan trọng vào việc xác lập chủ quyền Việt Nam ở hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

Đại tá Phan Văn Bình.

Sau khi xâm chiếm được Sài Gòn-Gia Định, ngày 28-4-1863, người Pháp xây dựng xưởng đóng tàu mang tên Arsenal de Saigon (Xưởng đóng tàu Sài Gòn hay còn gọi là Xưởng Ba Son) tại khu đất Thủy Xưởng xưa. Ba Son trở thành một trong những xưởng đóng tàu lớn nhất, hiện đại nhất khu vực Đông Nam Á lúc bấy giờ.

Sau năm 1975, Xưởng Ba Son được Quân đội nhân dân Việt Nam tiếp quản, xây dựng và phát triển thành Tổng công ty Ba Son ngày nay. Với bề dày lịch sử hơn 230 năm hình thành và phát triển, Ba Son được ghi dấu là cái nôi của ngành công nghiệp đóng và sửa chữa tàu thủy của Việt Nam. Đây cũng là một trong những cái nôi đầu tiên của giai cấp công nhân, nơi thành lập Công hội bí mật-tiền thân của tổ chức Công đoàn Việt Nam, nơi Chủ tịch Tôn Đức Thắng và nhiều đồng chí cán bộ ưu tú của Đảng, Nhà nước, Quân đội đã từng làm thợ và tham gia hoạt động cách mạng.

Mốc son đáng ghi nhớ là cuộc đình công năm 1925 của Công hội Ba Son, do đồng chí Tôn Đức Thắng lãnh đạo, mang ý nghĩa chính trị và quốc tế sâu sắc. Đây là cuộc đình công của hơn 1.000 công nhân Ba Son do Tổ chức công hội bí mật của đồng chí Tôn Đức Thắng lãnh đạo, chống lại thực dân Pháp nhằm giam chân chiến hạm Mi-sơ-lê không cho chúng sang đàn áp cách mạng Trung Quốc. Tiếng vang của cuộc đấu tranh đã vượt ra ngoài phạm vi quốc gia để đến với phong trào cách mạng vô sản và công nhân thế giới. Vì vậy, ngày 4-8-1925 được lấy là Ngày truyền thống của Tổng công ty Ba Son.

Từ chỗ chỉ là một xưởng thủy quân, Ba Son đã trở thành một "địa chỉ đỏ" cách mạng, cái nôi của giai cấp công nhân Việt Nam, nơi đào tạo, hun đúc nhiều thế hệ cán bộ, công nhân ưu tú. Trong suốt các cuộc kháng chiến, Ba Son luôn đóng vai trò then chốt trong sửa chữa, bảo dưỡng, cải hoán, đóng mới, cung cấp tàu, thuyền cho lực lượng hải quân, góp phần tạo thế và lực trên hướng biển, đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.

PV: Đi qua những thăng trầm của các giai đoạn lịch sử, hình ảnh cảng Ba Son bên bờ sông Sài Gòn đã neo vào tâm khảm các thế hệ người dân và du khách những dấu ấn không thể phai mờ. Những năm gần đây, Tổng công ty Ba Son được di dời về cảng Phú Mỹ, là một trong những cảng nước sâu lớn nhất Việt Nam. Chúng tôi nghĩ, sự chuyển đổi này là bước ngoặt để Ba Son vươn khơi, hội nhập...

Đại tá Phan Văn Bình: Đúng vậy! Việc chuyển đổi địa điểm từ trung tâm TP Hồ Chí Minh về cảng Phú Mỹ là chủ trương đúng đắn, thể hiện tầm nhìn chiến lược của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng nhằm hiện đại hóa cơ sở hạ tầng, mở rộng không gian phát triển, tạo tiền đề vững chắc để đưa Ba Son hội nhập môi trường quốc tế trong ngành công nghiệp đóng tàu. Tổng công ty đã nhanh chóng ổn định tổ chức, tái cấu trúc hoạt động và xây dựng văn hóa doanh nghiệp thích ứng với tình hình mới. Hiện nay, TP Hồ Chí Minh đang quy hoạch lại khu vực Ba Son (cũ) thành một quần thể di tích văn hóa-lịch sử, với các hạng mục công trình kết nối lịch sử với hiện tại, hướng tới tương lai. Đó là cách để Ba Son không chỉ tồn tại trong ký ức mà còn là nền tảng, động lực tinh thần để phát triển, đặc biệt là về kinh tế cảng biển...

Khu vực đóng tàu hiện đại của Tổng công ty Ba Son. Ảnh: HÙNG KHOA

Năng lực thực hiện nhiệm vụ quốc phòng và kinh tế

PV: Với vai trò là một doanh nghiệp quốc phòng chủ lực của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng ở phía Nam, đồng chí có thể sơ lược về những thành tựu đã đạt được của Tổng công ty Ba Son trong quá trình xây dựng và phát triển?

Đại tá Phan Văn Bình: Tiếp nối truyền thống và kinh nghiệm của nhiều thế hệ lính thợ qua hơn hai thế kỷ xây dựng và phát triển, đến nay, Tổng công ty Ba Son đã đóng mới thành công rất nhiều sản phẩm cho Quân đội và các đối tác, khách hàng. Tiêu biểu như: 2 tàu tuần tiễu chiến đấu đầu tiên TP-01 (năm 1979), tàu TP-01M (năm 1983); tàu 381 (năm 1999)-là một trong những lớp tàu tên lửa đầu tiên được đóng mới tại Việt Nam. Đặc biệt, việc Tổng công ty Ba Son đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đóng mới thành công loạt 6 tàu tên lửa tấn công nhanh lớp Molniya trang bị cho Quân chủng Hải quân làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc, là mốc son đánh dấu bước đột phá lớn của ngành đóng tàu quân sự Việt Nam trong việc tiếp cận công nghệ đóng tàu quân sự hiện đại. Đồng thời, khẳng định khả năng, trí tuệ và tinh thần sáng tạo của người lính thợ Ba Son trong thời kỳ mới.

Về lĩnh vực quốc phòng, chúng tôi xác định rõ hai trục nhiệm vụ trọng tâm: Một là đóng mới, sửa chữa các loại tàu quân sự hiện đại cho Hải quân nhân dân Việt Nam, Cảnh sát biển, kiểm ngư... Hai là sẵn sàng bảo đảm kỹ thuật, cải hoán, duy tu các loại tàu chiến, tàu đặc chủng theo yêu cầu nhiệm vụ.

Cùng với việc đóng mới tàu quân sự, Tổng công ty còn sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật hàng trăm tàu quân sự các loại; đóng mới và sửa chữa các loại tàu kinh tế phục vụ trong nước và xuất khẩu; mở rộng thị trường sang nhiều nước trên thế giới như Hà Lan, Pháp, Na Uy,... Bên cạnh đó, Tổng công ty còn tham gia thi công, nâng cấp các nhà giàn trên biển; gia công kết cấu siêu trường, siêu trọng; gia công trụ điện gió; dịch vụ logistics; dịch vụ hỗ trợ vận tải biển; sản xuất sơn tàu biển và sơn công nghiệp các loại.

Hiện nay, Ba Son trở thành đối tác chiến lược của nhiều doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước, giữ vai trò là một doanh nghiệp quốc phòng chủ lực của Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng ở phía Nam.

PV: Đâu là những yếu tố dẫn đến thành công của Tổng công ty Ba Son trong thời gian qua, thưa đồng chí?

Đại tá Phan Văn Bình: Cần nói thêm, bên cạnh những thành tựu đạt được, Tổng công ty Ba Son đã gặp rất nhiều khó khăn và thách thức trong quá trình phát triển, như ảnh hưởng của suy thoái kinh tế toàn cầu, đại dịch Covid-19, cạnh tranh giá thành gay gắt... Tuy nhiên, Ba Son đã từng bước vượt qua khó khăn và đạt được những thành tựu như đã nêu trên. Có 3 yếu tố chính giúp Ba Son vững vàng vượt khó, đó là:

Thứ nhất, Ba Son luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng; luôn hỗ trợ, tạo điều kiện để Ba Son phát triển và đồng hành tháo gỡ những khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Thứ hai, giá trị truyền thống, niềm tự hào là điểm tựa phát triển. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, cán bộ, công nhân viên và người lao động các thế hệ vẫn luôn gửi trọn niềm tin, tình cảm, niềm tự hào và trách nhiệm dành cho Ba Son, để cùng nhau vượt khó vươn lên, chinh phục những đỉnh cao mới trong lao động sản xuất. Đây chính là nét đẹp truyền thống được xây dựng, hun đúc, tôi luyện qua thực tiễn và được giữ gìn, truyền lại từ thế hệ này qua thế hệ khác. Truyền thống đó cũng là một trong những thành tố quan trọng, điểm tựa vững chắc để Ba Son tạo nên những dấu ấn nổi bật trong hành trình xây dựng và phát triển.

Thứ ba, tinh thần trọng chữ “tín” và đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Tinh thần trọng chữ “tín” trong kinh doanh tạo môi trường làm việc văn minh công nghiệp, thân thiện; tinh thần trọng nghĩa tình, yêu thương đồng chí, đồng đội, tất cả đều vì người lao động. Trách nhiệm và tình yêu thương luôn gắn kết là một, tạo nên sợi dây gắn kết giữa lãnh đạo, chỉ huy đơn vị với người lao động và giữa người lao động với lãnh đạo, chỉ huy đơn vị. Đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” được các thế hệ cán bộ, công nhân viên và người lao động Ba Son luôn thấm nhuần. Trân trọng biết ơn các thế hệ đi trước đã dày công xây đắp nên truyền thống và sự trưởng thành lớn mạnh của Tổng công ty Ba Son qua các thời kỳ bằng nhiều việc làm thiết thực, như: Thực hiện tốt công tác “Đền ơn đáp nghĩa”; thăm hỏi và tặng quà các gia đình chính sách; chia sẻ, động viên, giúp đỡ người lao động có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong cuộc sống. Cùng với đó là sự yêu thương đùm bọc, chở che của cấp ủy, chính quyền, nhân dân nơi đơn vị đóng quân, tạo cội nguồn sức mạnh giúp Ba Son trưởng thành và lớn mạnh, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Một góc nhà máy máy đóng tàu của Tổng công ty Ba Son. Ảnh: HÙNG KHOA

Hội nhập công nghệ và định hướng chiến lược

PV: Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong thực hiện nhiệm vụ, trên cương vị Chủ tịch Tổng công ty, đồng chí có thể chia sẻ một số định hướng chiến lược của Ba Son trong thời gian tới?

Đại tá Phan Văn Bình: Quán triệt sâu sắc chủ trương của Đảng, Nhà nước và Quân ủy Trung ương, Tổng công ty Ba Son đã xác định kiên định mục tiêu phát triển đơn vị trở thành doanh nghiệp Quân đội mẫu mực theo hướng tập trung phục vụ nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, vừa nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ sẽ còn nhiều khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, với niềm tự hào, bề dày lịch sử, truyền thống vẻ vang của Ba Son; với sứ mệnh xuyên suốt là phát triển thành đơn vị đóng tàu hàng đầu của cả nước và trong khu vực, Ba Son tập trung phát triển trên 3 nền tảng chính:

Một là, xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, có tính kỷ luật, trọng dụng nhân tài, bồi dưỡng đào tạo thành các “Tổng công trình sư” hàng đầu trong ngành công nghiệp đóng tàu.

Hai là, luôn cập nhật đổi mới công nghệ, dây chuyền sản xuất hiện đại; tích cực chuyển đổi số kết hợp trí tuệ nhân tạo trong quản lý doanh nghiệp, tăng tính cạnh tranh để phát triển Ba Son bền vững.

Ba là, phát huy những nguồn lực sẵn có, chủ động phát triển các ngành nghề, dịch vụ khác, như: Đóng mới các cấu kiện siêu trường siêu trọng, các module công trình trên biển; khai thác dịch vụ bến bãi, logistics; sản xuất đa dạng các chủng loại sơn...

Ba Son xác định, phát triển kinh tế phải gắn chặt với củng cố quốc phòng, giữ vững vai trò là doanh nghiệp Quân đội mẫu mực; từng bước xây dựng Ba Son trở thành trung tâm đóng tàu quân sự hiện đại, có vị thế vững chắc trong khu vực... Với bề dày truyền thống vẻ vang và sứ mệnh lịch sử to lớn, Ba Son đã xây dựng được nền tảng vững chắc, không ngừng lớn mạnh, xứng đáng là đơn vị công nghiệp quốc phòng nòng cốt, lưỡng dụng, hiện đại, là bộ phận quan trọng và trở thành mũi nhọn của ngành công nghiệp đóng tàu quốc gia.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

PHAN TÙNG SƠN (thực hiện)