Chiêng Bor - bài chiêng vui mang thanh âm của tình đoàn kết

Nếu có dịp ghé thăm các buôn làng K’Ho, du khách sẽ được gia chủ trân trọng tiếp đón bằng bài chiêng Bor, thể hiện sự vui mừng khi có khách quý. Ông Liêng Hót Ha Kliêng (dân tộc K’Ho Cil) ở thôn Srê Đăng, xã Tân Hội, tỉnh Lâm Đồng cho biết: trước đây, chiêng Bor thường vang lên khi có sự kiện vui trong gia đình hoặc buôn làng. Đó là vào các dịp cưới hỏi, đón khách quí, hoặc làm lễ vào nhà mới hay mừng được mùa... Âm thanh chiêng Bor làm con người thêm phấn chấn, hy vọng.

Chiêng Bor thường vang lên khi có sự kiện vui trong gia đình hoặc buôn làng người K’Ho.

“Khi mình thu được nhiều thóc lúa mang về nhà thì mình phải vui mừng, phải mang chiêng Bor ra đánh, làm lễ mừng được mùa để báo cho bà con buôn làng. Chia vui cùng buôn làng với mong muốn vụ mùa mới có nhiều sức khỏe và sẽ mang nhiều hơn thóc lúa về nhà, đó là phong tục rất đẹp và nhân văn của dân tộc K’Ho chúng tôi”, ông Liêng Hót Ha Kliêng chia sẻ.

Nghệ nhân Ka Să Ha Sang, ở thôn Dà Blah, xã Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng cho biết: Bộ chiêng của người K’Ho gồm có 6 chiếc, biểu tượng cho gia đình 6 người, gồm bố mẹ và 4 người con. Tên gọi từng chiếc là: chiêng Me, chiêng Rơnoai, chiêng Ndơn, chiêng Mboăt, chiêng Blah và chiêng Cồng. Bài chiêng Bor khi đánh phải đủ 6 chiếc. Người đánh chiêng thì có thể linh động (3 nam - 3 nữ, hoặc 6 nam - 6 nữ). “Nếu thiếu đi một trong 6 chiếc thì sẽ không ra bài chiêng Bor – chiêng của tình thân, tình đoàn kết. Tất cả cùng hướng về một phía, cùng che chở đùm bọc lẫn nhau, đoàn kết thống nhất một lòng. Như chiêng này, có 6 chiếc mà muốn tấu bài chiêng Bor thì phải đủ 6 chiếc, nếu chia mỗi bên 3 chiếc thì không thể tấu được bài chiêng Bor, không ra được bài chiêng vui - sự đoàn kết, đó được gọi là cùng chung một nguồn cội, một quê hương, một Tổ quốc”, nghệ nhân Ka Să Ha Sang nêu rõ.

Chiêng Bor khi đánh phải đủ 6 chiếc, nếu thiếu một chiếc thì sẽ không ra bài chiêng vui.

Khi tấu bài chiêng Bor, chiêng cha chiêng mẹ sẽ mở lời trước, rồi theo thứ tự các chiêng con sẽ lần lượt “thưa bố, thưa mẹ”... Tiếng chiêng vang to nhỏ theo thứ tự và nhanh dần, thể hiện sự vui mừng phấn khởi trong tâm hồn của mỗi người. Một bài chiêng vui bắt buộc phải đủ 6 chiếc, vì không thể vui nếu tách riêng từng chiếc chiêng mẹ chiêng cha hay chiêng con.

Nghệ nhân Ka Să Ha Sang cùng btv K’Yến.

Nghệ nhân Kơ Să Ha Sang cho biết thêm, ý nghĩa sâu xa của bài chiêng Bor là không có sự chia rẽ, phải đoàn kết và yêu thương đùm bọc lẫn nhau, từ phạm vi gia đình, đến cộng đồng và đất nước. “Ý nghĩa của bài chiêng Bor này ở chỗ là trong gia đình hoặc trong cộng đồng có người trên người dưới, có người già người trẻ, tất cả cùng chung một hướng… thì mới có đất nước Việt Nam mình”, nghệ nhân Kơ Să Ha Sang nói rõ.

Với ý nghĩa như vậy, những ngày này ở khắp buôn làng K’Ho, tỉnh Lâm Đồng, nhịp chiêng Bor đang vang vọng, cùng hòa chung niềm vui với các dân tộc anh em trên khắp đất nước chào mừng 80 năm Quốc khánh 2/9.

Lơ Mu K’Yến/VOV-Tây Nguyên