'Chìa khóa' xây dựng, củng cố chính quyền địa phương 2 cấp (bài 2)

Bài 2: Khi cán bộ, đảng viên “một vai nhiều gánh”

Bài 1: Tinh gọn bộ máy nâng cao hiệu lực, hiệu quả

ĐBP - Trong xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, yếu tố mang tính quyết định không nằm hoàn toàn ở cấu trúc hành chính hay thể chế, mà trước hết là chất lượng và vai trò của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tại tỉnh Điện Biên điều kiện còn nhiều khó khăn, mô hình này đòi hỏi cán bộ cấp xã, nhất là đảng viên càng phải phát huy vai trò then chốt. Họ không chỉ cần năng lực quản lý mà còn phải thể hiện tinh thần trách nhiệm, tận tụy và thay đổi từ tư duy “quản lý” sang “phục vụ”, xây dựng niềm tin vững chắc trong nhân dân.

Khó khăn về cơ sở vật chất, cán bộ công chức xã Sín Chải làm việc trong những căn phòng nhỏ, chật chội.

Trao thêm quyền, thêm trách nhiệm

Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh Điện Biên có 45 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 42 xã và 3 phường; nhiều địa bàn xã biên giới điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, cách trở. Đây là thách thức lớn khi vận hành mô hình chính quyền 2 cấp, nhất là khi sáp nhập các xã, bản đặc biệt khó khăn.

Cách trung tâm hành chính của tỉnh 100km, ngay sau khi bộ máy chính quyền mới của xã Nậm Nèn đi vào hoạt động, khối lượng công việc của đội ngũ cán bộ, công chức nơi đây tăng gấp 2 - 3 lần. Có ngày Nậm Nèn giải quyết gần 100 thủ tục hành chính. Dân số đông hơn, địa bàn mở rộng, song biên chế cán bộ vẫn gọn như đơn vị xã cũ. Theo quy định, hồ sơ hành chính cấp xã phải được xử lý đúng hạn trên phần mềm một cửa điện tử. Điều đó đòi hỏi cán bộ, đảng viên ở xã không chỉ làm nhanh mà phải chính xác, đúng quy trình; tương tác kịp thời với hệ thống liên thông giữa xã - tỉnh. Không ít cán bộ đang phải kiêm nhiệm cùng lúc 3 - 4 lĩnh vực khác nhau. Áp lực công việc không chỉ từ khối lượng lớn, mà cả yêu cầu về tiến độ, thời gian.

Đảng viên Lò Văn Quý, trước đây là công chức tư pháp xã Nậm Nèn (cũ), hiện đang đảm nhiệm vai trò chuyên viên Văn phòng UBND xã với nhiệm vụ tham mưu, soạn thảo báo cáo. Tuy nhiên, anh còn phải kiêm thêm công việc của văn thư, lưu trữ và thủ quỹ. Thời gian đầu nhận công tác tại đơn vị, việc cùng lúc đảm nhiệm nhiều phần việc khác nhau khiến anh Quý gặp không ít khó khăn và bỡ ngỡ. Do chưa qua đào tạo bài bản về nghiệp vụ văn thư và thủ quỹ, anh buộc phải vừa làm, vừa tự học. Tranh thủ từng khoảng thời gian ngắn, ban ngày anh tất bật xử lý hồ sơ, soạn thảo văn bản; buổi tối lại rà soát sổ sách, cập nhật chứng từ, tìm hiểu thêm các quy trình nghiệp vụ. Việc nhiều nên anh chủ động sắp xếp thật khoa học, linh hoạt giữa các phần việc: Xử lý văn bản, lưu trữ hồ sơ, theo dõi chứng từ và quản lý quỹ. Với tinh thần trách nhiệm cao và phương châm “hết việc mới hết giờ”, anh Quý luôn nỗ lực hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.

Tương tự, tại Văn phòng UBND xã, đồng chí Phó Văn phòng cũng đang gánh vác thêm nhiệm vụ liên quan đến công tác cơ yếu, nội chính; cán bộ kế toán của xã không chỉ đảm nhiệm công việc chuyên môn mà còn thực hiện báo cáo tuần, báo cáo tháng.

Ông Mùa A Lù, Phó Bí thư Thường trực xã Nậm Nèn cho rằng: “Trao thêm quyền đồng nghĩa với mở rộng trách nhiệm phục vụ dân. Mô hình chính quyền 2 cấp đặt cấp xã vào vị trí trung tâm thì cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cơ quan, đơn vị càng phải tận tâm, tận lực phục vụ dân. Bởi mọi chính sách đều qua cấp xã, rồi cán bộ, đảng viên triển khai đến người dân”.

Khắc phục khó khăn, thay đổi tư duy

Với vị trí đặc biệt quan trọng về quốc phòng và đối ngoại, xã biên giới Sín Thầu được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 xã: Sín Thầu (cũ), Sen Thượng và Leng Su Sìn. Sau khi hợp nhất, Sín Thầu trở thành xã có diện tích tự nhiên lớn nhất tỉnh, có đường biên giới quốc gia giáp 2 nước CHDCND Lào và Trung Quốc; đồng thời cũng là địa phương xa trung tâm hành chính tỉnh nhất, với khoảng cách 250km. Điều kiện cơ sở vật chất của Sín Thầu còn rất thiếu thốn. Các hội nghị thường phải tổ chức nhờ tại nhà thi đấu đa năng của trường học. Một phần trụ sở làm việc được bố trí tạm tại nhà văn hóa cũ, được ngăn thành các gian nhỏ làm nơi làm việc cho hơn 50 cán bộ thuộc các phòng, ban.

Tương tự, với xã Sín Chải (cách trung tâm hành chính tỉnh 150km) cũng đối mặt với hàng loạt khó khăn, từ thiếu nhân lực có chuyên môn đến cơ sở hạ tầng, trang thiết bị làm việc. Đặc biệt là việc bố trí phòng làm việc cho cán bộ, công chức hạn chế. Nỗi lo về nhà ở công vụ cũng là vấn đề nan giải. Phần lớn cán bộ phải tự túc thuê trọ hoặc ở tạm tại một số cơ sở như: Trường học, nhà dân hoặc phòng làm việc của xã, chưa đảm bảo điều kiện sinh hoạt và làm việc lâu dài.

Khó khăn là vậy, song tập thể cán bộ, lãnh đạo xã Sín Chải đã thể hiện rõ tinh thần đoàn kết, quyết tâm vượt khó, nỗ lực vận hành bộ máy chính quyền một cách hiệu quả và ổn định. Do xã chưa có nhà công vụ, anh Hoàng Tú Hanh và nhiều cán bộ khác phải tự túc thuê trọ trong căn phòng nhỏ chưa đầy 15m2, thường xuyên phải xa gia đình...

Anh Hoàng Tú Hanh, Phó trưởng Phòng Kinh tế xã Sín Chải chia sẻ: “Cũng như nhiều đơn vị khác, điều kiện làm việc của cán bộ, công chức chúng tôi rất khó khăn. Tuy nhiên, tập thể đơn vị vẫn nỗ lực vượt khó, không để ảnh hưởng đến nhiệm vụ được giao”.

Có thể nói, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại các xã vùng cao đặc biệt khó khăn như Sín Thầu, Sín Chải... không đơn thuần là sự sắp xếp lại tổ chức bộ máy hành chính, mà còn là phép thử lớn cho tinh thần trách nhiệm, sự kiên trì và linh hoạt của cán bộ, đảng viên cơ sở.

Điện Biên có nhiều xã biên giới, vùng sâu, vùng xa, địa bàn quản lý tăng 2 - 5 lần, dân số nhiều hơn, tỷ lệ hộ nghèo cao, lĩnh vực quản lý đa dạng hơn. Trong khi đó, biên chế chưa tăng, thậm chí nhiều xã giảm do tinh giản theo mô hình 2 cấp, một số vị trí thiếu cán bộ.

Ông Giàng A Páo, Bí thư Đảng ủy xã Sín Chải cho biết: “Bộ máy mới tinh gọn, áp lực công việc nhiều và trọng trách lớn hơn. Tôi luôn nhắc cán bộ, đảng viên toàn xã phải thay đổi tư duy, không làm việc theo thói quen cũ, mà phải chủ động nâng cao trình độ chuyên môn, sử dụng công nghệ và sâu sát cơ sở. Không ai hiểu dân bằng cán bộ cơ sở. Cán bộ xã được đả thông tư tưởng nên trước đổi mới với nhiều áp lực, khó khăn và bỡ ngỡ, ai cũng nỗ lực để góp phần xây dựng chính quyền hiện đại, phục vụ dân hiệu quả hơn”.

Thực tế ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh cho thấy, khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp, bước đầu có nhiều khó khăn, nhất là tại các xã còn thiếu hệ thống trang thiết bị máy móc. Tại nhiều xã, các cơ quan, đoàn thể vẫn phải làm việc tách biệt nên gặp trở ngại. Đặc biệt, việc phân cấp nhiều quyền hạn về cho cấp xã, phường, trong khi năng lực cán bộ cơ sở còn hạn chế, nhất là các xã vùng cao, vùng xa dẫn đến lúng túng trong xử lý công việc... Để khắc phục những hạn chế trên, đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên tại cơ sở phải thường xuyên trau dồi kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ; thay đổi tác phong, thái độ, cách tiếp cận công việc theo hướng chuyên nghiệp hơn, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo. Từ đó kiến tạo chính quyền mới tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả vì nhân dân phục vụ.

Bài 3: Gần dân, sát dân để phục vụ nhân dân tốt hơn

Bài, ảnh: Mai Phương