'Chìa khóa' mở hướng tương lai
Trước yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập, tỉnh Điện Biên đang chú trọng đổi mới giáo dục hướng nghiệp theo hướng thiết thực, hiệu quả. Nhiều giải pháp đồng bộ được triển khai nhằm giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, gắn đào tạo với nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động, góp phần giải quyết việc làm, nâng cao đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Thực hiện Quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018 - 2025”, UBND tỉnh đã ban hành các văn bản triển khai thực hiện. Các sở, ngành và địa phương đã tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng; qua đó nâng cao nhận thức của học sinh, phụ huynh và toàn xã hội, tạo sự đồng thuận và tích cực tham gia. Đồng thời, cung cấp thông tin về chính sách của Nhà nước, nhu cầu thị trường lao động, giúp học sinh lựa chọn ngành học phù hợp với năng lực bản thân, điều kiện gia đình và cơ hội việc làm.
Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo các trường chủ động phối hợp với các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, tổ chức tư vấn nghề nghiệp… tổ chức hoạt động tư vấn hướng nghiệp, cơ hội khởi nghiệp, tìm kiếm việc làm cho học sinh. Các trường đa dạng hóa hình thức tuyên truyền; cung cấp thông tin về nhu cầu lao động, thị trường lao động của địa phương và trong nước thông qua website của đơn vị để học sinh, phụ huynh tiếp cận các thông tin, qua đó lựa chọn nghề nghiệp phù hợp cho tương lai.

Học sinh sinh viên tham gia Ngày hội việc làm và kết nối cung - cầu lao động.
Đối với học sinh lớp 9, ngoài tư vấn của giáo viên, đã có sự phối hợp tích cực giữa các trường THPT, trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh, trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên cấp huyện (cũ), trường nghề trên địa bàn để tuyên truyền, định hướng phân luồng, giúp học sinh và phụ huynh lựa chọn phù hợp giữa học tiếp lớp 10 với tổ hợp môn thích hợp hoặc theo học nghề. Với học sinh lớp 12, được tư vấn lựa chọn bài thi tự chọn tốt nghiệp THPT và sau khi có kết quả, định hướng chọn ngành, trường phù hợp với năng lực và điều kiện của từng em.
Bên cạnh đó, hàng năm Tỉnh đoàn phối hợp với Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh, các trường cao đẳng trong và ngoài tỉnh tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, định hướng nghề nghiệp và phân luồng học sinh phổ thông, như: Ngày hội tư vấn hướng nghiệp, ngày hội việc làm, hội chợ việc làm… Đến nay, 100% trường trung học trên địa bàn tỉnh đã được các trường cao đẳng, đại học trực tiếp tư vấn, định hướng nghề nghiệp hoặc gửi văn bản phối hợp thông báo tuyển sinh các trình độ.
Trường PTDTNT THPT Nà Hỳ hiện có 350 học sinh; trong đó, 106 em khối 10. Những năm qua, công tác tư vấn, hướng nghiệp được nhà trường triển khai ngay từ khi học sinh vào lớp 10. Ngay đầu năm học, nhà trường tiến hành khảo sát học sinh các khối, kết hợp với kết quả học tập để tư vấn lựa chọn tổ hợp môn phù hợp.
Thầy Nguyễn Văn Tập, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Trường đã thành lập Tổ tư vấn, bám sát các hướng dẫn của ngành, những đổi mới trong công tác tuyển sinh, nhu cầu thị trường lao động, xu hướng nghề nghiệp trong tương lai… để hỗ trợ, giải đáp kịp thời cho học sinh. Các hoạt động tư vấn, hướng nghiệp được lồng ghép trong môn học, giờ ngoại khóa”.

Tư vấn hướng nghiệp cho ĐVTN Trường PTDTNT THPT Nà Hỳ.
Em Cháng Thị Vang, học sinh lớp 12C2, Trường PTDTNT THPT Nà Hỳ chia sẻ: “Thông qua các hoạt động tư vấn, hướng nghiệp, chúng em được phổ biến quy định mới, được thầy cô chia sẻ kinh nghiệm, giải đáp thắc mắc. Đặc biệt, với học sinh lớp 12, việc định hướng nghề nghiệp có ý nghĩa quan trọng, giúp chúng em lựa chọn được ngành nghề phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu xã hội.”
Các cơ sở giáo dục đã triển khai nghiêm túc, hiệu quả nội dung giáo dục hướng nghiệp trong chương trình phổ thông, tích hợp hợp lý trong các môn học và hoạt động giáo dục. Nội dung, phương pháp, hình thức được đổi mới thường xuyên; chú trọng cập nhật kiến thức mới, tăng cường thực hành, gắn học với thực tiễn sản xuất, kinh doanh tại địa phương giúp học sinh có thêm thông tin và trải nghiệm nghề nghiệp thực tế.
Hoạt động tư vấn, hướng nghiệp được tổ chức linh hoạt, đa dạng qua các môn học, giờ sinh hoạt lớp, tiết hướng nghiệp, hoạt động ngoại khóa, họp phụ huynh hay ngày hội tư vấn. Đồng thời, các nhà trường đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, hướng dẫn học sinh khai thác internet để chủ động tìm hiểu ngành nghề, bậc học, xu hướng và nhu cầu thị trường lao động cũng như các chính sách của Nhà nước, từ đó có định hướng phù hợp cho bản thân.
Giáo dục hướng nghiệp không chỉ giúp học sinh trên địa bàn tỉnh định hình rõ con đường tương lai, lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực và điều kiện của bản thân, mà còn góp phần tạo nguồn nhân lực chất lượng, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Với sự quan tâm của các cấp, ngành, sự đồng hành của gia đình, nhà trường và toàn xã hội, công tác giáo dục hướng nghiệp sẽ ngày càng đi vào chiều sâu, trở thành “bệ phóng” vững chắc để thế hệ trẻ vươn tới những ước mơ và khát vọng lập thân, lập nghiệp.