Chênh lệch lớn giữa các hệ số lương nên cùng bằng đại học, cùng cống hiến nhưng lương cách nhau gấp đôi

Cải cách lương giáo viên không chỉ là đổi tên mà là đổi tư duy về cách đánh giá và trân trọng nhà giáo. Minh họa: VGP

Lương giáo viên sẽ được xếp theo các chức danh: giáo viên cao cấp, giáo viên chính và giáo viên tương ứng với các loại viên chức A3.2, A2.2 và A1.

Điều khiến nhiều người băn khoăn là: Luật mới đã bỏ việc phân hạng giáo viên (hạng I, II, III), nhưng dự thảo bảng lương lại tiếp tục phân chia theo kiểu cũ, chỉ khác về cách gọi.

Sự chênh lệch khá lớn giữa các hệ số lương

Sắp tới đây, tên gọi giáo viên hạng I, II, III sẽ không còn được sử dụng. Thay vào đó, giáo viên sẽ được phân theo chức danh: giáo viên cao cấp (xếp loại A3.2, hệ số lương từ 5,75 đến 7,55), giáo viên chính (A2.2, từ 4,00 đến 6,38) và giáo viên (A1, từ 2,34 đến 4,98). Cách gọi thay đổi nhưng khoảng cách chênh lệch lương gữa các hạng chức danh lại quá lớn dù trách nhiệm công việc lại không khác biệt.

Dù cùng trình độ, cùng công việc giảng dạy, cùng một môi trường làm việc nhưng mức lương giữa các nhóm giáo viên lại chênh nhau đáng kể. Điều này đặt ra một nghịch lý: luật thì bỏ hạng, nhưng cách trả lương vẫn phân tầng như cũ.

Điều đáng bàn và tâm tư của không ít giáo viên rằng danh xưng tên gọi về chức danh giáo viên ấy không phản ánh năng lực chuyên môn hay hiệu quả giảng dạy của mỗi nhà giáo, mà phần lớn gắn với việc xếp loại viên chức cũ từ thời Thông tư 01–04 (năm 2021). Dù Luật đã bỏ hạng, nhưng bản thân chế độ lương lại tiếp tục phân hạng ngầm.

Đôi điều tâm tư, trăn trở

Một cô giáo mầm non đã gắn bó 15 năm với nghề, từng đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, chiến sĩ thi đua cấp tỉnh, được phụ huynh quý trọng, học sinh yêu mến. Thế nhưng, đúng thời điểm xét thăng hạng, cô chưa kịp hoàn tất chứng chỉ chức danh nghề nghiệp nên vẫn dừng lại ở hạng III tương ứng loại A1.

Trong khi đó, một số đồng nghiệp khác – nhờ đủ điều kiện đúng lúc, đã được xét thẳng lên hạng II, thậm chí hạng I. Theo dự thảo lương mới áp dụng từ ngày 1/1/2026, mức lương dành cho giáo viên mầm non cao cấp có thể cao gần gấp đôi so với giáo viên mầm non thường. Tình trạng tương tự cũng xảy ra ở các bậc tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.

Một giáo viên tiểu học là tổ trưởng chuyên môn, năm nào cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, liên tục đạt danh hiệu chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, được nhận giấy khen của Chủ tịch UBND huyện nhưng vẫn chỉ ở hạng III, do nhà trường không còn chỉ tiêu thăng hạng II. Trong khi đó, giáo viên ở một trường khác, với năng lực tương đương, lại được xét lên hạng II nhờ nhà trường vẫn còn chỉ tiêu.

Nhiều giáo viên khác dù thành tích dày dạn, năng lực vững vàng, luôn âm thầm đổi mới phương pháp giảng dạy, tích cực sáng tạo, giúp học sinh tiến bộ rõ rệt. Không ít người có học sinh đoạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh… Thế nhưng, họ vẫn không được xét thăng hạng chỉ vì số lượng chỉ tiêu quá ít, thủ tục xét duyệt lại phụ thuộc nhiều vào hoàn cảnh đơn vị.

Họ lặng lẽ tiếp tục cống hiến, không ồn ào, không kêu ca, nhưng thiệt thòi thì cứ âm thầm kéo dài, hết năm này qua năm khác?

Đề xuất chính sách, hướng đến công dân học tập và công bằng

Cần xây dựng tiêu chí rõ ràng cho từng loại viên chức (A3.2, A2.2, A1) dựa trên vị trí việc làm, hiệu quả chuyên môn, thành tích giáo dục thực tế, không nên dựa vào hồ sơ hành chính cũ.

Đánh giá định kỳ, minh bạch, gắn với chất lượng giảng dạy, đổi mới phương pháp và các kết quả học sinh.

Cho phép chuyển loại viên chức theo quá trình cống hiến, không bị ràng buộc bởi thời điểm xét hạng trước đây.

Cải cách lương giáo viên không chỉ là đổi tên mà là đổi tư duy về cách đánh giá và trân trọng người gieo chữ. Nếu không, người bị bỏ quên vẫn là người thầy tâm huyết và công bằng nghề nghiệp sẽ tiếp tục là giấc mơ chưa thành.

Phan Huyền