Chè Thái Nguyên tìm đường ra biển lớn

Thu hái chè sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu sản phẩm tại vùng chè Tân Cương (Thái Nguyên). Ảnh: T.L

Chủ động tìm hướng đi, đa dạng hóa sản phẩm

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã (HTX) ở Thái Nguyên đã chủ động tìm hướng đi mới thông qua mở rộng vùng nguyên liệu, đổi mới công nghệ chế biến và đa dạng hóa sản phẩm. Hành trình đưa hương vị chè Thái Nguyên ra thị trường thế giới đang dần định hình rõ nét, dù phía trước vẫn còn không ít thách thức.

Tại xã Đại Phúc, Công ty TNHH MTV Thương mại Hùng Thái do Giám đốc Đỗ Mạnh Hùng điều hành đang gấp rút hoàn thiện những lô chè túi lọc đầu tiên để xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Hợp đồng cung ứng 5 container mỗi tháng với nhiều dòng sản phẩm, đa dạng hương vị được coi là bước tiến quan trọng, phản ánh nỗ lực bền bỉ và khát vọng vươn xa của một doanh nghiệp trẻ.

Ông Đỗ Mạnh Hùng cho biết: Chúng tôi đã gắn bó với cây chè suốt 15 năm qua. Bên cạnh thị trường trong nước, mục tiêu lớn nhất hiện nay là chinh phục các thị trường khó tính như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản. Để đạt được điều đó, doanh nghiệp phải thay đổi toàn diện quy trình sản xuất, từ khâu nguyên liệu, chế biến đến bao bì, nhãn mác, kiểm soát an toàn thực phẩm, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, truy xuất nguồn gốc và chứng nhận sạch. Hiện các sản phẩm của công ty đã được gửi đi kiểm nghiệm tại nước ngoài, khi đáp ứng tiêu chuẩn sẽ chính thức xuất khẩu.

Doanh nghiệp áp dụng phương thức thu hoạch chè bằng máy nhằm giảm chi phí và tiết kiệm lao động thủ công.

Khác với thị hiếu truyền thống trong nước vốn ưa chuộng trà búp khô, người tiêu dùng tại châu Âu và Mỹ lại đề cao tính tiện dụng và sự đồng nhất về hương vị.

Xuất phát từ yêu cầu này, Công ty TNHH MTV Thương mại Hùng Thái đã mạnh dạn áp dụng công nghệ hái chè công nghiệp bằng máy, đồng thời đẩy mạnh chế biến sâu để phát triển nhiều dòng sản phẩm như trà túi lọc, matcha, trà hòa tan. Cách làm này tối ưu hóa giá trị kinh tế của từng phần lá chè và sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và an toàn thực phẩm.

HTX chè an toàn Khe Cốc (xã Vô Tranh) là một trong những đơn vị đi đầu trong sản xuất chè hữu cơ hướng tới xuất khẩu. Ngay từ năm 2017, HTX đã xuất những lô hàng đầu tiên sang thị trường châu Âu. Dù hoạt động xuất khẩu sau đó bị gián đoạn, Chủ tịch HĐQT Tô Văn Khiêm vẫn kiên trì mở rộng vùng nguyên liệu, duy trì quy trình sản xuất hữu cơ và nỗ lực tìm kiếm đối tác mới.

Theo ông Tô Văn Khiêm, giá trị kinh tế từ xuất khẩu cao gấp nhiều lần so với tiêu thụ trong nước, đặc biệt với các sản phẩm trà túi lọc. “Nếu bán chè búp khô trong nước chỉ được hơn 300 nghìn đồng/kg, thì khi xuất khẩu, giá trị có thể tăng gấp 2-3 lần. Quan trọng hơn, điều này giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, hữu cơ và đạt chứng nhận quốc tế" - ông Khiêm chia sẻ.

Thực tế cho thấy, lợi ích của xuất khẩu chè không chỉ dừng ở giá trị kinh tế mà còn là động lực thúc đẩy ứng dụng khoa học - công nghệ, mở rộng việc làm, nâng cao thu nhập cho người trồng chè, đồng thời góp phần quảng bá thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Chế biến chè theo tiêu chuẩn VietGAP tại HTX chè La Bằng. Ảnh: T.L

Khát vọng cây trồng "tỷ đô"

Đặt chè Thái Nguyên trong so sánh với các vùng chè khác của cả nước có thể thấy rõ cả cơ hội và thách thức. Tại Lâm Đồng, vùng chè Bảo Lộc đã xây dựng thành công thương hiệu chè Ô Long và chè xanh cao cấp, xuất khẩu sang Nhật Bản, Đài Loan với giá trị hàng chục triệu USD mỗi năm. Thành công này được tạo nên nhờ vùng nguyên liệu tập trung, công nghệ chế biến hiện đại và chiến lược marketing bài bản.

Ở khu vực Trung du và miền núi phía Bắc, tỉnh Phú Thọ nổi lên như một trung tâm sản xuất chè đen lớn của cả nước, xuất khẩu tới hơn 50 quốc gia, đặc biệt là các thị trường Nam Á và Trung Đông, với lợi thế từ quy mô liên kết rộng và nguồn cung ổn định.

Thái Nguyên có lợi thế nổi bật về thương hiệu chè lâu đời và được người tiêu dùng biết đến rộng rãi. Tuy vậy, tỉnh vẫn thiếu những vùng nguyên liệu hữu cơ tập trung quy mô lớn, còn hạn chế trong sự đồng bộ về công nghệ chế biến và liên kết chuỗi giá trị. Đây là những điểm yếu cần sớm khắc phục nếu muốn nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Thương hiệu trà Thái Nguyên đang từng bước vươn xa, hướng tới chinh phục các thị trường quốc tế.

Ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Thái Nguyên, cho rằng: Việc đưa chè ra thế giới không thể chỉ dựa vào nỗ lực đơn lẻ của từng doanh nghiệp, mà cần đa dạng hóa sản phẩm, thường xuyên cập nhật thông tin thị trường, tận dụng các hiệp định thương mại tự do để mở rộng cánh cửa cho chè Thái Nguyên. Cùng với đó là đẩy mạnh quảng bá trên các nền tảng thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu mạnh gắn với bao bì hiện đại và chuẩn hóa chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế.

Hiện nay, nhiều địa phương trong tỉnh đã và đang triển khai mô hình liên kết chuỗi giá trị, từ xây dựng vùng nguyên liệu an toàn, áp dụng VietGAP, GlobalGAP đến phát triển sản phẩm OCOP và hướng tới tiêu chuẩn hữu cơ. Đây được coi là nền tảng quan trọng để tạo ra những sản phẩm chè đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Với gần 24.000ha chè, sản lượng hằng năm đạt hàng trăm nghìn tấn, Thái Nguyên hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển cây chè thành ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn. Khi những búp chè xanh được chế biến bài bản, khoác lên mình thương hiệu “Thái Nguyên”, không chỉ lan tỏa hương vị quê hương mà còn gửi gắm khát vọng hội nhập và vươn xa của cả một vùng đất.

So với Lâm Đồng hay Phú Thọ, Thái Nguyên vẫn đang ở vạch xuất phát trong cuộc đua xuất khẩu quy mô lớn. Tuy vậy, với truyền thống “Đệ nhất danh trà”, cùng sự kiên trì của người trồng chè và tầm nhìn chiến lược trong phát triển ngành hàng, hoàn toàn có cơ sở để tin rằng trong tương lai gần, chè Thái Nguyên sẽ khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản toàn cầu, đóng góp vào mục tiêu đưa cây chè trở thành ngành hàng “tỷ đô” của Việt Nam.

Nhóm P.V