Chạy nước rút với bệnh án điện tử

Ứng dụng bệnh án điện tử thay thế cho bệnh án giấy là bước đột phá quan trọng. Ảnh: BVĐK Đông Anh.

Chuyển động đồng bộ trong cuộc chuyển đổi số

Trước yêu cầu bắt buộc của Bộ Y tế, các bệnh viện trên cả nước đang tăng tốc triển khai bệnh án điện tử, nhằm hoàn thành trước ngày 30/9/2025. Đây không chỉ là một mốc kỹ thuật mang tính hành chính, mà còn phản ánh bước chuyển của ngành y trong cách tiếp cận dữ liệu, tổ chức khám chữa bệnh và quản trị theo hướng hiện đại.

Theo Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương, Sở đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc rà soát hạ tầng công nghệ, hoàn thiện phần mềm nghiệp vụ, đồng thời tích hợp các chức năng thiết yếu như chữ ký số, lưu trữ hình ảnh y khoa (PACS), kết nối xét nghiệm (LIS) và kê đơn điện tử. Ngoài các bệnh viện tuyến trên, hệ thống y tế cơ sở cũng được yêu cầu chuyển đổi đồng bộ để không tạo ra khoảng trống dữ liệu trong chuỗi chăm sóc.

Không chỉ các bệnh viện đã là điểm sáng từ sớm trong chuyển đổi số như Bệnh viện Xanh Pôn hay Phụ sản Hà Nội, nhiều đơn vị khác cũng đang nỗ lực vượt rào cản để bám sát lộ trình. Bệnh viện Đa khoa Mê Linh là một ví dụ, khi đã hoàn thiện hệ thống bệnh án điện tử đạt chuẩn kỹ thuật, với dữ liệu khám chữa bệnh được liên thông giữa các khoa, phục vụ hiệu quả cho chẩn đoán, điều trị và kiểm tra chuyên môn.

BSCKII Trần Quang Trịnh - Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Mê Linh cho biết: “Kết quả khảo sát của Hội đồng Thẩm định bệnh án điện tử hệ thống công nghệ thông tin của bệnh viện đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu triển khai bệnh án điện tử. Bao gồm hệ thống quản lý thông tin bệnh viện (HIS), hệ thống xét nghiệm (LIS), hệ thống chẩn đoán hình ảnh (RIS) và hệ thống lưu trữ truyền tải hình ảnh (PACS). Hội đồng thẩm định đã thống nhất bỏ phiếu công nhận bệnh viện đủ điều kiện triển khai bệnh án điện tử thay thế hoàn toàn bệnh án giấy”.

Trong khi đó, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba đã bước vào giai đoạn vận hành ổn định hồ sơ bệnh án điện tử. Tại đây, toàn bộ dữ liệu bệnh nhân từ tiếp đón, khám, chỉ định cận lâm sàng đến trả kết quả đều được số hóa và lưu trữ trong hệ thống chung. Việc tích hợp hình ảnh y khoa cho phép bác sĩ tiếp cận phim chụp trực tuyến mà không cần in ra, đồng thời bảo đảm tính liền mạch trong theo dõi bệnh án, kể cả khi người bệnh điều trị ở nhiều khoa.

Theo thống kê từ Sở Y tế Hà Nội, tính đến nay, Thủ đô có 15/42 bệnh viện triển khai bệnh án điện tử. Các bệnh viện còn lại đang tăng tốc để hoàn thành bệnh án điện tử trước ngày 30/9.

Tại tỉnh Hà Tĩnh, ngành y tế đã hoàn tất khảo sát hạ tầng toàn bộ bệnh viện tuyến huyện và triển khai chạy thử hồ sơ điện tử tại nhiều đơn vị. Theo Sở Y tế tỉnh này, đến tháng 9, toàn bộ các bệnh viện công lập sẽ áp dụng bệnh án điện tử ở mức cơ bản, đảm bảo liên thông với phần mềm quản lý khám chữa bệnh và hệ thống thanh toán bảo hiểm y tế.

Từ chủ trương đến thực thi - những bước đi cần vững chắc

Ông Đỗ Trường Duy - Giám đốc Trung tâm Thông tin y tế quốc gia (Bộ Y tế) cho hay: “Tính đến ngày 17/6, trên phạm vi toàn quốc có 212 bệnh viện công bố triển khai hồ sơ bệnh án điện tử thay thế hồ sơ giấy, chiếm khoảng 7,5% trong tổng số hơn 2.800 cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước, chưa bao gồm mạng lưới trạm y tế. Đây là con số khiêm tốn so với mục tiêu đề ra”.

Những số liệu này cho thấy, dù quyết tâm chính trị là rõ ràng, nhưng thực tiễn triển khai bệnh án điện tử vẫn đang gặp phải nhiều thách thức, đặc biệt ở cấp cơ sở. Thực tế đặt ra yêu cầu phải nhìn thẳng vào những khó khăn trong tổ chức thực hiện, từ đó tìm ra hướng đi bền vững, thay vì chỉ chạy theo các mốc kỹ thuật.

Theo TS.BS Nguyễn Ngô Quang – Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế), các rào cản hiện nay không chỉ đến từ hạ tầng kỹ thuật, mà còn từ nhận thức của lãnh đạo bệnh viện, trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong đội ngũ cán bộ y tế và sự thiếu nhất quán trong cơ chế tài chính.

Thực tế tại nhiều bệnh viện cho thấy những khó khăn nêu trên là hoàn toàn có cơ sở. Với các đơn vị quy mô trung bình, triển khai bệnh án điện tử đòi hỏi đầu tư lớn cho hạ tầng kỹ thuật như phần mềm, thiết bị lưu trữ, máy trạm, chữ ký số và hệ thống mạng. Chưa kể chi phí đào tạo nhân sự, bảo trì và vận hành phần mềm. Đối với các bệnh viện tự chủ tài chính, việc huy động nguồn lực cho các hạng mục này là thách thức không nhỏ.

Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Tĩnh, nơi đang trong quá trình triển khai bệnh án điện tử theo lộ trình chung, khó khăn về cơ chế tài chính và quy định kỹ thuật được thể hiện rõ nét. BS Lê Ngọc Thanh - Phó Giám đốc bệnh viện chia sẻ: “Một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay là hành lang quy định chi tiết về mua sắm, đấu thầu các thiết bị cho bệnh án điện tử, nhất là phần mềm, còn chưa đầy đủ. Định mức kinh tế kỹ thuật để xây dựng giá chưa có, nên việc xác định giá rất khó khăn. Ngoài ra, chi phí dành cho việc triển khai bệnh án điện tử rất lớn, trong khi bệnh viện đang hoạt động theo cơ chế tự chủ nên sẽ đối mặt với rất nhiều khó khăn về nguồn lực nếu không được hỗ trợ từ ngân sách”.

Một vấn đề khác được nhiều bệnh viện nêu lên là thiếu hụt nhân sự công nghệ thông tin chuyên trách. Nhiều đơn vị chỉ có một hoặc hai cán bộ kiêm nhiệm, trong khi việc duy trì vận hành hệ thống bệnh án điện tử đòi hỏi phải có bộ phận kỹ thuật thường trực. Cùng với đó, một bộ phận nhân viên y tế chưa quen thao tác nhập liệu trực tiếp, hoặc vẫn ưu tiên dùng hồ sơ giấy theo thói quen cũ, khiến hiệu quả vận hành chưa được như mong muốn.

Ngoài ra, vấn đề bảo mật và an toàn dữ liệu đang ngày càng trở nên cấp thiết. Khi toàn bộ thông tin bệnh nhân được số hóa và lưu trữ tập trung, rủi ro về lộ lọt thông tin, tấn công mạng hoặc mất dữ liệu nếu không có phương án dự phòng là điều không thể xem nhẹ.

TS.BS Trần Quý Tường - nguyên Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ Y tế) nhấn mạnh: “Muốn triển khai bệnh án điện tử thực chất, các bệnh viện không thể chỉ đầu tư phần mềm. Điều quan trọng là phải tái cấu trúc lại quy trình chuyên môn, tổ chức lại mô hình vận hành và hình thành thói quen sử dụng dữ liệu trong toàn bộ đội ngũ y tế.”

Đức Trân